Čuovžačáziid berre beassat dikšut

Guovdageaidnulaš Johan Ingvald Haetta lea áŋgiris čuovžabivdi Guovdageainnu eanus, muhte dal eai oro šat čuovžat su mielas nu njálgát. Borranlustu nogai go Haetta lei fierbmume bádjineanus mannan váhkus. Son muitala ahte dán jagi lea eatnu leamašan hui guollái, muhto dađibahábut ferte Haetta šlivget eanas guliid maid goddá. Son dadjá ge otná Ávviris ahte čáppa ja stuora čuovžžat, muhto dain lea ollu máhtu. Dat lea su mielas hui suivat. Haetta váruha čuovžžat leat billehuvvágoahtán go unnán bivdojuvvo, ja dáinna lágiin billistit čuovžajávrriid ja Guovdageainnu eanu.

Dat ságat eai leat buorit, go siseatnan sámiide Finnmárkkus lea čuovža okta deháleamos guliin. Čuovžžaid leat ge sámit álot bivdán, go dat heive sihke vuoššan- ja sálteguollin. Čuovžabivdui leat ge čatnon ollu vierut, nu ahte čuovža lea dehálaš oassi dálusámiid kultuvrras. Lea áibbas vissis, ahte jus čuovžžat oalát billahuvvet, go sámit eai beasa hálddašit ja bivdit iežaset eavttuid mielde, de lea dat roassu dálusámiid árbevieruide ja kultuvrii. Ovdamearka dihte sáhttá oalát jávkát nuohttunmáhttu, jus olbmot eai sáhte šat bivdit čuovžžaid.

Vuosttamužžan ferejit heađušteamit jávkkaduvvot mat hehttejit sámiid árbevirolaš bivdduid.

Guovdageaidnulaš Johan Ingvald Haetta lea vuos okta máŋgasiin siseatnamis geas lea diehtu ja máhttu dálusámiid meahcásteami birra. Su dieđut leat dehálaččat. Son dadjá ge, ahte jus unnán bivdojit guolit, de billahuvvet sihke guolit ja jávrrit. Son lasiha ahte jus olbmot eai bivdde guliid, de sii masset olu máhtu ja kultuvrra, na olles árbevierru láhppo. Dat lea áibbas čielggas ahte dálá lágat ja njuolggadusat leat guhká heađuštan dálusámiid árbevirolaš meahcástemiid. Lea ahkit smiehttat ahte dat soaitá sivvan earret eará dasa go čuovžžat leat máhtuluvvon eanus ja eará čuovžačáziin. Liikká ii sáhte vuollánit, muhto álget geahččat vejolašvuođaid.

Lea oalle mihá čielggas, ahte čuovžačáziid, sihke eanus ja jávrriin, ferte álget dikšut. Vuosttamužžan ferejit heađušteamit jávkkaduvvot mat hehttejit sámiid árbevirolaš bivdduid. Sápmelaččat ieža han duohtavuođas leat doallan guollečáziid ortnegis. Ovddeš olbmot besse ge jávrriid bivdit dan mielde maid dat girdet, muhto dál leat nu ollu lágat ja njuolggadusat mat goazadit dálusámiid árbevirolaš bargguid, ja juste dát soaitá sivva manne guolit leat álgán billahuvvot. Ovdamearka dihte lea eanus ollu hávggat, ja dat leat ge guolit mat sáhttet máđuid njoammudit čuovžžaide. Lea áibbas čielggas, ahte sihke jávrriin ja eanus, ferte bivdit guliid ollu garraseappot ja heađuštemiid ferte jávkkadit, nugo vuodjenlobit ja eará heađušteamit. Ovdamearka dihte makkár ja galliin firpmiin lea lohpi bivdit.