Guokte beaivvi seminára fáttás man birra unnán hubmo
Vuoiŋŋalaš vierut leat leamaš guovddážis Sámis agiid čađa. Maŋemuš áiggiid eai leat šat seamma guovddážis, ja guvllár Biete Simma jáhkká dan birra ii hubmo go olbmot eai duostta. Sámi allaskuvla lágida dál guokte beaivvi seminára juste dan fáttás.
Gievkkanbeavdeguoras humadeigga Lovisa Sjøberg ja Biete Simma guvlláruššama birra. Gievkkanbeavdi lei Diehtosiidda auditorias, ja sudnos ledje birrasii čuođi guldaleaddji. Simma ieš ii loga iežas guvllárin, muhto son goit ge veahkeha olbmuid.
– Lea Ipmiláhčči gii mu čađa veahkeha olbmuid, in leat mun gii buoridan, lohká Biete Simma. Son lea duojár, Látteváris, Badjesohpparis eret.
– Olbmot eai duostta
Diehtosiiddas lea guokte beaivvi seminára vuoiŋŋalaš vieruid birra. Fáttát leat sivdnideapmi, guvlláruššan, vuoinnalašvuohta sámi biebmovieruin ja vuoiŋŋalašvuohta luođis. Simma ii gal eahpidan ge go oaččui jearaldaga searvat logaldallin. Sutnje ii leat váttis hupmat vuoiŋŋalašvuođa birra, muhto ipmirda manne earáid mielas soaitá.
– Seamma go olmmoš jurddaša go dánsii vuolgá, dohkkejit go dát biktasat. Olmmoš ii duostta dadjat ahte jáhkká Ipmila ala. Earát jurddašit ahte diet ii sáhte leahkit risttahas jus láhtte dihto ládje. Lea váttis vástidit manne olbmot eai huma dan birra, lohká Simma.
– Mun duosttan go anán ipmila gihtii giittu. Ja go olbmot mus vurdet ahte galggan hupmat nu go mun dagan dál, lasihan son vel.
Ii hubmojuvvo
Láidesteaddji Elle Sofe Henriksen čilge maid ahte leat hábmen seminára dainna jurdagiin ahte Sámis leat olu siskkáldas dieđut ja siskkáldas máhttu vuoiŋŋalašvuođa birra. Seammás ii hubmo dan birra. Seminárii ledje olusat boahtán, ledje čiežalogis dieđihan, dasa lassin leat Sámi allaskuvlla studeanttat ja bargit čuvvon muhtun logaldallamiid.
– Leamaš jurdda ahte dá leat vierut maid eat nu dávjá čájet eat ge huma daid birra. Muhtumat eai oba dieđe ge vieruid birra mat gusket vuoiŋŋalašvuhtii. Mu mielas lea miellagiddevaš fáddá ja jáhkán lea earáid mielas maid. Ii leat várra gullon nu issoras olu earret eará sivdnideami birra. It don dan birra huma, lohká Henriksen.
– Mun in sáhte vástidit leat go vuoiŋŋalaš vierut jávkan, muhto jáhkán dat leat unnon. Muhto vásihan muhtun vierut leat ain.
Sávvá olbmot muitájit ja fuomášit
Henriksen muitala ahte lea leamaš álki plánet seminára vaikko fáddá lea vuoiŋŋalašvuohta. Son ja Lovisa Sjøberg leaba ovttas plánen. Sjøberg lea dutkan sivdnideami.
– Ii lean issoras váttis gávdnat logaldalliid, go mis lea nanu máhttu. Mii dego diehtit olbmuid geat máhttet dáid áššiid. Dán semináras mii vuos iskat ja humadit mii vuoiŋŋalašvuohta sáhttá leat. Lean jurddašan ahte ii galgga nu guoimmuheaddji, muhto ahte logaldallit muitalit iežaset vásáhusaid. Sávan olbmot ožžot fuomášumi vuoiŋŋalašvuođa birra. Sávan maid olbmot ožžot dieđuid, soitet muitát vieruid. Soitet diehtit daid birra, muhto eai soaitte jurddašan dain lea árvu, lohká Henriksen.
– Olbmot jáhkket ahte lean guvllár
Vaikke Biete Simma ii gohčot iežas guvllárin dahje buorideaddjin, de ožžot olbmot veahki sus. Sutnje riŋgejit olbmot, ja fitnet su guossis jus leat bákčasat dahje vuorjašumit.
– Leat olbmot bidjan nama guvllár. Lohket ahte lea olmmoš, geas lea vuoibmi veahkehit olbmuid, muhto lea dušše Ipmeláhčči gii sáhttá veahkehit olbmuid čađa. Láven jearrat mii dat guvllár lea, muhto ii okta ge sáhte čilget. Olbmot jáhkket dat lea nu. Leat máŋga nama, muhto go mun dieđán mun rohkadalan sin ovddas, de ožžot jáhkkit maid háliidit.