Sámediggi ja NBR áiggošedje guorahallagoahtit boazodoallolága
– Boazodoalus eat leat duhtavaččat dálá hálddašemiin, go boazodoalus ii leat jietna goste ge, lohká NSR sámediggeáirras.
Sámediggi áigu dál guorahallat boazodoallolága ja -hálddahusa. Dan bargui bovdejit maiddái Norgga Boazosápmelaččaid Riikkasearvvi (NBR).
Norgga Sámiid Riikkasearvvi Áilen Niga Máhte, Mathis Nilsen Eira, mielas lea buorre go su árvalus lea váldon mielde bušeahttaárvalussii. Juohke paragráfa galgá guorahallot, oaidnit doaibmá go vai ii, ja movt sáhttá rievdadit.
– Boazodoalus eat leat duhtavaččat dálá hálddašemiin, go boazodoalus ii leat jietna goste ge. Lea fylkkamánni ja direktoráhtta mas lea sihke mearridanváldi, ja guoddalemiid meannudanváldi. Leat massán dehálaš lađđasa mas boazoealáhusas ovdalaš áiggis lei eambbo dadjamuš, namalassii guovllustivrrain. Ferte gehččot ahte boazodoalu jietna gullo ovdal go mearridit maidege, lohká sámediggeáirras.
Siidaoassi ii boazoealáhusa jurddašeami mielde
Eirra mielas lea siidaoasi doaba okta dain stuorámus čuolmmain dálá lágas, ja lohká dan vuosttaldit ealáhusa árbevirolaš ipmárdusa.
– Siidaoasis lea okta eaŋkilolmmoš, ja dat ii doaimma sámi boazodilis gos bearaš lea guovddážis. Sáhttá lohkat boazologu mearrádusas, go áššit galget dikkis čovdot, de ii doaimma láhka, ii ge leat ásahuvvon buori duddjot ealáhussii, lohká Eira.
– Ealáhus galgá dovdat ahte lea su mearrádus maid
Maiddái boazologu geahpedeapmi lea Mathis Nilsen Eira mielas boasttu ládje meannuduvvon. Son lohká go 2007 láhka bođii, de ledje alla vuordámušat ahte boazodoalus galgá leat iešstivrejupmi, mii dál dattetge ii leat doaimmas.
– Ealáhussii, siiddaide dahje eaŋkilolbmuide ii leat addon vejolašvuohta gulahallat, lea boahtán mearrádus. Dieđus ge láhka gal galgá mii mearrida alimus boazologu, muhto dat galgá dáhpáhuvvat vai ealáhus dovdá ahte lea sin mearrádus maid. Go eiseválddit eai luohte eai ge atte válddi hoidet boazologu, de lea agálaš váddu man šaddá dikkiid čađa čoavdit. Dat ii duddjo oadjebasvuođa ealáhussii, lohká Mathis Nilsen Eira.
Miljovdnabealli dan bargui
Guorahallanbargui lea várrejuvvon 500 000 ruvnno ráđi bušeahttaevttohusas. Eira jáhkká barggu juo doaimmas ođđajagis, jus dievasčoahkkin dohkkeha evttohusa.
Guorahallamis galget boazodoalloovddasteaddjit, earret eará NBR ja juristtat geahčadit lága ja hálddahusa, ja geahčadit prinsihpalaš álbmotrievttálaš ja geavatlaš beliid boahttevaš boazodoallohálddahusas.
– Mihttomearrin lea nannet ja ovddidit boazodoalu bearašvuđot ealáhussan, ja eallinvuohkin mas boazodoallogiela seailluheapmi ja kultuvrralaš ceavzilvuohta lea áibbas dehálaš seammás go sihkkarastojuvvo ekonomalaš dienasvuođđu, čuožžu bušeahttaevttohusas.
– NBR dehálaš ovttasbargoguoibmi barggus
NBR jođiheaddji Ellinor Marita Jåma, guhte maid ovddasta Åarjel-saemiej Gielh Sámedikkis ja gullá ovtta dain listtuide mat dorjot NSR eanetlogu, sávvá evttohus dohkkehuvvo.
– Ealáhus lea guhkit áiggi oaidnán ahte láhka ii doaimma nu go galgá, jurddašan ahte lea dehálaš ahte Sámediggi váldá ovddasvástádusa go stáhta ii daga dan. Dát galgá dahkkot, duođaštan dihte váilevašvuođaid mat leat lágas. Jus Sámediggi háliida guorahallama, de soaitá nagodit eiseválddiide dan gaskkustit.
– NBR galgá leat dehálaš ovttasbargoguoibmi dan barggus. Eat dieđe vel movt guorahallan galgá doaibmat, muhto NBR sáhttá buktit evttohusaid, lohká Jåma.
– Olles joavkku evttohus
NBR jođiheaddji Ellinor Marita Jåma bellodat Åarjel-saemiej Gielh lea oassin eanetlogu joavkkus, mii lea hábmen bušeahta. Jåma galgá maid sámediggeráđđái guovtti jagi geahčen. Eanetlogus lea maiddái Johttisápmelaččaid listu (JSL), Berit Marie E. Eira ovddasta ges dán listtu sámediggeráđis. Eira lea maid NBR stivrras.
Sámediggeráđi bušeahttaovddasvástideaddji Henrik Olsen lohká ahte bušeahttaevttohus speadjalastá ahte NSR lea stuorámus joavku ovttasbargojoavkkus, muhto ahte boazodoalloáirasat nannejit joavkku dan suorggis. Juohke bellodaga parlamentáralaš jođiheaddjit leat leamaš mielde hábmemis bušeahta.
– Boazodoalloáššis leat vuoruhuvvon áššit NSR bealis. Mii váldit vuhtii ovttasbargoguimmiid evttohusaid, muhto bušeahttaevttohusas vuhtto ahte NSR lea eanetlogus, lohká Olsen. – Eai leat vuoruhuvvon dušše danne go Jåma ja JSL leat mielde ovttasbarggus?
– Ii leat dušše danne, olles ovttasbargojoavku lea dán evttohusa duogábeale, lohká Olsen.