Nuorra dáiddárat OIDNOSII
Sámi studeantasearvi Davvi-norggas ávvudii 35 jagi doaluid
Go Sámi studeantasearvi Davvi-norggas ávvudii 35 jagi doaluid, de háliidedje čalmmustahttit nuorra dáiddáriid geat fievrridit sámi árbevieru ja muitalit sámi historjjá ja eallindábiid birra.
Mannan bearjadaga rahppui «Šout out» dáiddačájáhus Tvibit nuoraiddeaivvadanbáikkis Romssa gávpogis. Vihtta nuorra dáiddára leat boahtán miehtá Sámi čájehan dihte iežaset bargguid.
Vuolle-deatnulaš Jovnna Levi Joks Vars (20) lea mánnávuođa rájes sárgon govaid.
– Eadni lávii mu bidjat sárgut jus rigerejin menddo olu mánnán. Mun lean ieš oahppan sárgut ja dasa lean agibeaivvi liikon. Mun háliidan govaid bokte muitalit sápmelaččaid historjjá birra, čilge son ja čájeha iežas favorihttagova.
– Dás oaidnit báhpa mii doallá marioneahttadohkáid mat leaba juhkan sápmelaččat. Mun govahalan dieđusge Guovdageainnu stuimmiid, dáruiduhttima ja mišonerema, lohká Jovnna Levi.
Badjelgehččojuvvon
Son lea joatkkaskuvlaoahppi ja muitala ahte oahppogirjjit muitalit unnán sámiid birra.
– Norgga historjjá birra lei olles kapihttal, muhto sápmelaččaid birra čálle dušše siiddu. Go sámiid historjá badjelgehččojuvvo ná, de dovddan dáiddárin geatnegahttojuvvon muitalit iežamet birra. Dat lea hui dehálaš munnje go dat guoská midjiide buohkaide ja dat váikkuha min beaivválaččat. Dáruiduhttinpolitihkka lea buktán dakkár vaši olbmuid gaskii. Ieš lean vásihan duolbmuma ja gárten heaitit skuvllas Álttás go badjelgehčče mu identitehta ja nama geažil, muitala Jovnna Levi Joks Vars.
Duodjestudeanttat
«Šout out» dáiddačájáhussii leat maiddái golbma Sámij åhpadusguovdásj duodjestudeantta bovdejuvvon. Kárášjohkalaš Per Thomas Aira Balto (23) lea garraduojár ja čájeha guvssi, niibbi, suorbmasa ja vuodjaskáhpp´u maid lea duddjon.
– Lea hui somá go beassat leat mielde dás. Mus livččii niehku bargat dujiin olles áiggi boahtteáiggis. Lean bajásšaddan dujiin. Eadni duddjo, eanu lea garraduojár ja áhkku-rohkki maid duddjui olu. Dat lea dego varas, lohká son.
Per Thomas oaivvilda ahte lea hui dehálaš ahte nuorat buolva oahpahallá duddjot.
– Duodji lea sápmelaččaid árbevierru ja min máttut leat agibeaivvi ráhkadan atnubiergasiid dujiin. Lea min bargu dan doalahit vai ii jávkka, lohká son.
Árbi
Maiddái Lova Isabelle Lundberg (34) lea duodjestudeanta Johkamohkis ja son lea ovttaoaivilis iežas skuvlavieljain.
– Lea hirbmat dehálaš fievrridit duoji viidáset ja ahte nuorat ohppet duddjot. Mii han oaidnit ahte muhtin ráje árbevirolaš duodjebuktagat, nu go gálssohat, leat masá jávkan go nu unnán máhttet daid goarrut, lohká Lova Isabelle.
Son duddjogođii 18-jahkásažžan go oahpai muoŧástis ruvdet bárggežiid.
– Álgen vuoddagiiguin ja bárggežiiguin, maŋŋel ohppen goarrut gávttiid, veaskkuid ja boahkániid. Maŋŋel go álgen Sámij åhpadusguovdásjii, de lean
geahččaladdan maiddái eará dujiid. Mun geavahan hui olu bearraliid iežan barggus, čilge son.
Áitoálgi
24-jahkásaš Johannes Nilsson álggii duddjot jagi áigi.
– Mun in lean duddjon maidege ovdal go álgen duodjeohppui. Álggos jáhkken ahte lea hui álki, muhto lea sihke hástaleaddji ja áddjás bargu. Liikon duddjot ja gárraduodji dáidá mu astuáiggedoaibman agibeaivvi, lohká son.
Vaikke Johannes lea aiddoálgi, de lea ollen duddjot sihke gári, nállogoađi, sálko ja guvssi dáiddačájáhussii.
– Go galgá barggus čájehit, de lea olmmoš veahá balus. Ieš han oainnán maid livččen sáhttán veahá buorebut dahkat. Sávvamis liikojit olbmot mu duodjái. Lea hui somá leat dáppe ja dovddusin dahkat iežas nama ja duoji, dadjá son.
Boazodoallu
Julia Fjellheim (28) lea govvidan badjel 10 jagi ja su govaid bokte beassá vásihit Mátta-sámi boazodoalu.
– Govvajournalistihkka beroštahttá mu ja háliidan govvet ealáhusas gos lean bajásšaddan. Oallugat govvejit boazodoallogovaid,
muhto jáhkkimis attán eará gova ealáhusas go dovddan boazodoalu bures, dadjá Julia.
Su mielas lea dehálaš čalmmustahttit boazodoalu buriid beliid go ráhkada govvačájáhusa.
– Boazodoallu oažžu olu heajos fuomášumi ja danin lea hui dehálaš muitalit ealáhusa buriid beliid birra, lohká Julia Fjellheim.
Su ja eará sámi dáiddáriid barggut leat oaidninláhkai skábmamánu 28. beaivvi rádjai.