Nuorra ohcejohkalaš mielde Suoma TALEANTA-GILVVUS
Ohcejohkalaš ráppár Mihkku Laiti lea beassan viidásabbot Talent Suomi -gilvvus.
Njukčamánus čielgá, guđet 24 gilvaleaddjit válljejuvvojit semifinálaide. 18-jahkásaš Mihkku Laiti muitala son sáddii ieš ohcamuša beassat searvat gilvui ja go lei álgočavčča dábálaš matematihkkadiimmus, de oaččui dieđu, ahte lea válljejuvvon Suoma Talent -gilvui. Son lohká leat erenomáš vásáhussan beassat searvat dasa.
– Dat lea Suoma nubbin bivnnuheamos prográmma ja diehtit ahte dan oidnet nu ollu olbmot, ja lea leamaš hui gelddolaš. Gilvvus lean beassan oahpásmuvvat eará olbmuiguin ja dán rádjái gilvvus leat leamaš buorit vásáhusat, dadjá Mihkku Laiti.
Hirpmahuvai
Sotnabeaivvi Suoma Mtv3:žis čájehuvvui Talent Suomi -gilvvu prográmma, mas Mihkku Laiti ráppii geahččalanovdanbuktimis iežas bihtá «Ruoktu», mii muitala su eallima Sámis, sámegielas ja -kultuvrras. Go son ieš geahčai prográmma, de son oinnii ahte okta dain duopmáriin dajai go hálle gaskaneaset ahte son galggašii beassat gitta finálii.
– Mun hirpmahuvven, go in lean vuordán dan. Lea justa diet duopmár geas mun eanemusat ballen. Son lea dovddus, dadjá buot njuolggut ja jus ii liiko juoga masa, de son dadjá dan. Lei hui somá ahte justa son vel dajai ahte galggašin leat finálas, dadjá Mihkku movttegit.
Nu gohčoduvvon geahččalanovdanbuktimat leat báddejuvvon čakčat, ja das ovddosguvlui duopmárat válljejit 24 gilvaleaddji mielde semifinálaide, mat sáddejuvvojit njuolggosáttan njukča- ja cuoŋománus.
Ruoktu
Son ráppii «Ruoktu» taleantagilvvus, ja háliidii muitalit stuorraservodahkii mo lea leahkit sápmelažžan Suomas ja makkár govva lea sis sápmelaččain.
– Dát bihttá gieđahallá hui olu daid stereotypiijaid, makkár steriotypiijat leat Mátta-suomas sápmelaččain. Bihtás gieđahallan maid ruvkkiid ja ruovdemáđiijaid mat galget mannat duoddariid badjel, erenomážit mo mun ieš oainnán máilmmi sápmelažžan.
Ráppas maid gieđahalan Deanu guolástansoahpamuša, gos turistabivdiin leat olu guolástusvuoigatvuođat, muitala Mihkku.
Eanet oidnosii
Álgoálggus áiggui Mihkku ovttas skihpáriin oassálastit gilvvus, muhto su skibir geassádii guovtti vahku ovdal mátkki máttás. Son šattai de guovtti vahkus bákkus hutkat áibbas ođđa šuoŋa ja teavstta.
– Mun in háliidan ahte galggai leat dego dábálaš ráppa, go vaikke gii livččii sáhttán ráhkadit dan. Dat lea dego mu bihttá ja mu oaidnámušat. Diet ledje dakkár áššit maid mun háliidin buktit ovdan Suomas ja ahte sámi kultuvra ja sámegiella leat de eanet oidnosis, lohká son.
Sámegielat ráppárat ovdagovvan
Mihkku muitala son lei su eadnái máŋga jagi dassái muitalan ahte son áigu oktii oassálastit Taleanta gilvvus, muhto dalle ovtta breakdancain. Dat ii leat earret go guokte jagi dassái son oaččui beroštumi ráppet Sámi Musihkkaakademiijas Ohcejogas ja háliidii de álgit iežat musihkain.
– Sápmelaš ráppár ii livčče jus eai livčče leat ovdagovat nu go Amoc ja Áilu Valle. Soai leaba mu ovdagovat ja dušše dainna go soai ráppeba sámegillii. Amoc anárašsámegillii ja Áilu davvisámegillii. Áilluin lean ovdal bargan fárrolaga ja munnos lea okta bihttá mii lea ain barggu vuolde, loahpaha Mihkku gean mielas lea gelddolaš searvat Taleanta gilvui.
Talent Suomi -gilvvu vuoiti vuoitá 30 000 eurosaš bálkkašumi. Talent Suomi -prográmma lea Suoma veršuvdna Got Talent -gilvvus, mas ohcet jagi čeahpimus guoimmuheaddji.