Den sterke mannen kan falle
ERDOĞAN OG PARTIET HANS har styrt Tyrkia sidan 2002. Nyvalet han annonserte i april skulle gå greitt føre seg. Han har, heilt uventa, fått sterk motstand. Presidenten er framleis storfavoritt, av mange grunnar. Det er mange veljarar som ikkje lar seg skremme av ein dårleg økonomi, med høg rente og kraftig auke i matvareprisane.
Den kulten som finst rundt Erdoğan er sterk. Han lukkast òg i å skulde på alle andre enn seg sjølv for dei negative tinga som skjer i Tyrkia. Som det store fallet i tyrkiske lira denne våren.
HAN HAR STATSAPPARATET i ryggen. Han kontrollerer media, og opposisjonen slepp knapt til på dei statlege TV-kanalane. Torsdag arrangerte Erdoğans største utfordrar, Muharrem İnce, eit enormt valkamparrangement i Izmir. Det er meldt om at så mange som 2,5 millionar menneske var til stades.
Det fekk ingen merksemd på statskanalane. Laurdag skal han til Istanbul, og her er det venta endå fleire folk.
STYRESMAKTENE BRUKER ANDRE verkemiddel for å halde fram med å styre. Meral Akşener er ein av dei andre utfordrarane i presidentvalet. Då ho arrangerte eit valkampmøte i Istanbul torsdag, forsvann gatelysa i området.
Det kjem dagleg rapportar om angrep mot valbuer og opposisjonens valkampmateriell. Når eg går rundt i Istanbul, ser eg titals Erdoğan-plakatar for kvar opposisjonsplakat. Minipartiet Saadet opplever stadig vekk at valkampbilen deira er parkert inne av køyretøy der Erdoğan er avbilda.
IKKJE NOK MED DET. Ein av presidentkandidatane som utfordrar Erdoğan, sit i fengsel. Selahattin Demirtaş er skulda for å oppmode til vald, og for å støtte ein terrororganisasjon, trass i at han gong etter gong har tatt avstand frå terrorhandlingane til den kurdiske PKK-geriljaen.
Han driv valkamp frå cella si, via telefonen til kona Başak. Ute i gatene er han representert med ein pappfigur.
Den sitjande presidenten har endå ein fordel. Han lovar ting. Alt frå gratis kaffi og bøker i statsfinansierte kaféar, til fullføringa av verdas største flyplass og ein ny kanal for å avlaste Bosporos.
Motstandarane hans lovar å gje frå seg makta den nye grunnlova gir presidenten. Erdoğan lovar å bruke den.
TRASS I ALT DETTE, er det jamt på målingane. Dei skal ein ta med ei klype salt, men det samla inntrykket den siste månaden, er at valet ikkje blir ein suksess for Erdoğan og hans AKP. Dei kan miste fleirtalet i parlamentet, og det ser ut til at Erdoğan ikkje har nok støtte til å vinne presidentvalet i den første valomgangen.
Det er vanskeleg å sjå for seg at Erdoğan kunne vinne på søndag, om valkampen hadde vore meir rettferdig. OPPOSISJONEN LOVAR eit friare samfunn. Det gjorde Erdoğan før valet i 2002 òg. I byrjinga leverte han. Mange religiøst konservative fekk plutseleg ta del i offentlegheita. Før var det umogeleg å ta høgare utdanning eller verve seg i militaeret, viss ein ville be eller gå med hijab. No er det mogeleg.
Men pendelen har gått for langt i den andre retninga no. Den ekskluderinga frå offentlegheita som Erdoğan ville gjere noko med, har ført til ei ny ekskludering.
No er det liberale og sekulaere tyrkarar som slit med å finne ein plass i offentlegheita.
SETT PÅ SPISSEN, så er det einaste opposisjonen kan einast om, at Erdoğan har styrt lenge nok. Dei er einige om å reversere maktkonsentrasjonen, og i presidentvalet kan det vere meir enn nok.
For presidenten har historisk sett hatt lite å seie i Tyrkia. Etter Atatürk har presidentrolla vore mest seremoniell. Det er parlamentarismen som har styrt Tyrkia.
Opposisjonen består av både pro-kurdiske og høgre- og venstrenasjonalistar. Det er eit vanskeleg grunnlagfor noko meir enn eit eventuelt overgangsstyre. Endrar dei valreglane, senkar sperregrensa og gjeninnfører ein nøytral stat, kan det likevel leggje eit godt grunnlag for å styrkje eit svekka demokrati.
Fram til no har opposisjonen vore inkompetent. Dei andre partia har gjort det mogeleg for Erdoğan å styre så lenge. Opposisjonen har ikkje evna å snakke utover sine tradisjonelle veljargrupper, medan Erdoğan for alvor fekk dei religiøse til valurnene.
Muharrem İnce ser ut til å representere noko nytt. Han er karismatisk, og ser ut til å kunne samle både nasjonalistar, liberale, og dei kurdiske og aleviske minoritetane i ein eventuell andre valomgang.
Då kan Erdoğan faktisk tape.
Det samla inntrykket den siste månaden, er at valet ikkje blir ein suksess for Erdoğan og hans AKP. Dei kan miste fleirtalet i parlamentet, og det ser ut til at Erdoğan ikkje har nok støtte til å vinne presidentvalet i den første valomgangen.