Bremsene bør på i lånespiralen

Ein kan ikkje vente at bankar tek omsyn til landets økonomi, når dei kjempar om lånekundane.

KVA FOLK GJER med sine eigne pengar er deira sak, inkludert det å ta opp dyre forbrukslån. Staten skal ikkje opptre som barnevakt for menneskje med låg impulskontroll.

Likevel er det fornuftig av finansminister Siv Jensen (Frp) å stramme inn utlånskrava for bankane. Hushaldninganes gjeld er historisk høg, noko Finansdepartementet meiner er eit av dei største trugsmåla mot norsk økonomi.

Sjølv om forbrukslån berre utgjer tre prosent av gjelda til hushaldningane, utgjer dei 14 prosent av renteutgiftene. Veksten i slike usikra lån er òg kraftig, over ti prosent i året.

FÅR MANGE lånekundar problem med å betale gjelda samstundes, kan det gå ut over den økonomiske stabiliteten i landet. Ein slik situasjon kan utløysast ved at rentene stig frå dagens historisk låge nivå, eller at arbeidsløysa går opp.

I tillegg til personlege tragediar og kraftig brems i den forbruksstyrte delen av økonomien, kan det føre til at bankane får problem.

DET BESTE hadde vore om bankane sjølve regulerte utlåna fornuftig. Men ifølgje Jensen har ikkje dei frivillige retningslinjene Finanstilsynet kom med i 2017 blitt følgt.

Difor kom Jensen tysdag med ei ny forskrift, som stiller krav til bankane og deira utlån gjennom bankkort og forbrukslån. Mellom anna får ikkje bankane gje forbrukslån viss lånarane ikkje toler ei renteauke på fem prosent av samla gjeld, eller at samla lånegjeld går over fem gongar årsinntekta.

Båe tiltaka vil innebere at bankane må kontrollere lånekundanes økonomi relativt grundig før dei gjev lån. For ein del er det truleg snakk om ein langt grundigare kontroll enn dagens.

Det er fornuftig av finansminister Siv Jensen (Frp) å stramme inn utlånskrava for bankane.

DENNE KONTROLLEN vil likevel ikkje bli effektiv før ein får på plass eit nasjonalt gjeldsregister. I dag har ikkje bankane oversikt over all gjeld folk har i andre bankar, og problemet med forbruksgjeld er at dei i mange tilfelle kjem på toppen av eksisterande gjeld.

Gjeldsregisteret er på veg, og skal ifølgje departementet vere på plass til sommaren. Så sjølv om forskrifta gjeld frå i går, spørst det kor effektiv den vil vere før registeret kjem på plass. Men uansett går det rett veg.