Bløffen om straumprisane
SÅ SKJER DET att. Straumprisane flyg i vêret. Kvifor?
Historisk var straumprisane i landet sjølvkostprisar. Det vil seia at ein kommune eller eit kraftselskap tok den prisen det kosta å produsera ein kilowatt straum. Så godt som alle kraftprodusentar og straumleverandørar var offentleg eigde av kommunale eller interkommunale selskap.
Framståande politikarar hevda at vasskrafta i Noreg var eit fellesgode som ein ikkje burde privatisera. Denne forståinga stod seg ei god stund, gjennom heile 1900-talet.
SÅ KOM DEN nye energilova, og det vart frislepp på levering og prisar. Marknaden skulle regulera prisen, då vart han rimelegast, vart det sagt. Alle som betaler straumrekningar veit no at så ikkje er tilfellet. Det er selskapa som styrer prisen og i liten grad marknaden.
I tillegg har ein bygd store straumkablar til utlandet, der ein sel store mengder norskprodusert vasskraft til utlandet til ein pris på nokre få øre pr. kw. Når ein eksporterer såkalla rein kraft frå Noreg, vert det underskot i den heimlege marknaden her i landet, og straumprisen går opp!
Utan dette salet ville me hatt meir enn nok kraft til eige forbruk.
HAUSTEN 2020 VART det på det naeraste sett årsnedbør-rekord her på Vestlandet, der tyngda av kraftverk ligg. Store deler av dette vatnet ligg framleis i magasina, men turbinane står i ro. Kvifor?
Sjølvsagt for å venta på endå høgare prisar her til lands eller betre eksportavtalar med utlandet. Det er rikeleg med vatn, og god produksjonskapasitet.
DET ER SKAMMELEG at statsråden i dag viser til ordninga med bustønad for dei som no har det trongt nok, og på toppen skal betala dyre straumprisar.
Nok ein gong er det dokumentert at privatisering og marknad er ei ulukke for folk flest. Dette fører til dyrare tenester og dårlegare tilbod. Eg seier som bestefaren min sa: Kjøss meg!