Farleg når respekten manglar

KRIM «Pasienten»

Trude Teige Aschehaug

«De dreper pasienter her», er det siste Krøsus, mannen som var psykiatrisk pasient på Dikemark i vel 50 år, seier før han døyr i 1993.

I 2002 blir Julia, ei jente på 18, som var eit av få menneske som hadde nær kontakt med Krøsus, sporlaust borte frå Enden, ei bygd på Sunnmøre. Etter år med leiting og resultatlaus etterforsking, reknar dei fleste med at Julia blei drepen. Så skjer eit nytt drap oppimot notid. Utan å fortelje korleis og kvifor, dette opnar opp for nye etterforskingsvinklingar når det gjeld forsvinninga til Julia og, ikkje minst, kva som skjedde på ein nerveklinikk i heimbygda til jenta.

Ein privatperson bed Kajsa Coren, journalist og heltinne i fem tidlegare spenningsbøker, om å undersøke nærare forsvinninga til ungjenta. Litt etter litt kjem ho så nær løysinga på gåta at ho blir farleg. Berre to ting til, Eit ukjent måleri av Munch og eksperimentell psykiatrisk forsking, blir sentrale element.

I eit etterord skriv forfattaren mellom anna: «I ‘Pasienten’ foregår det eksperimenter på pasienter på Dikemark. Det er ingenting i mitt researchmateriale som tyder på at dette foregikk i virkeligheten.» Men, i hovudet til forfattaren har det skjedd, og det er på ein måte sjølve navet, drivkrafta, i denne spennande og velskrivne kriminalromanen.

Her kunne eg ha valt å bli politisk og kommentert nedbygginga av Dikemark og andre omstridde psykiatriske institusjonar. Eg droppar det, og vel å vurdere boka som krim. Då er konklusjonen grei.

Eg har lese (men ikkje omtala) den første av krimbøkene med Kajsa Coren, «Noen vet» (2009). Brukbar krim, men heller ikkje meir.

«Pasienten » viser, etter mi meining, at Teige i løpet av åtte år har blitt ein mykje sikrare og klokare forfattar. I «Pasienten» møter vi ein politisk medviten journalist og ein etterforskar som enkelt og greitt imponerer meg, ikkje minst som skapar av personar, særleg kvinner, som psykologisk står fram som heilstøypte.

I botnen er dette ei bok som handlar om menneske som ikkje blir behandla med medkjensle og respekt – og kva for farlege følgjer det kan få.