Kvardagstankar for ukjend framtid

Kan vi roleg leva vidare i same spor når vi ser utviklinga i denne industrialiserte verda vi sjølve er ein del av? Alt går ut på at vi må få økonomisk vekst over alt, og høge tal på forteneste og avkastning er sjølve målet.

Tekniske nyvinningar og meir avansert datateknologi skaper mange godar, og har gjort mange arbeidsliv lettare og enklare, og dette vil sikkert halda fram.

Må det vera slik?

Baksida er at fleire og fleire blir utan arbeid. Dei som er så heldige at dei har funne sin plass i arbeidslivet, blir ofte pressa til det yttarste for å vera så lønsame som råd. Vi høyrer om lækjarar og pilotar som blir pressa til så lange arbeidsøkter at det går ut over liv og helse.

Må dette vera slik? Løna arbeid til å leva av, er i dag eit stort gode. Skal vi ikkje kunna dela desse godane til flest mogeleg?

Ei ny undersøking fortel at før meinte nordmenn at jobben gjekk ut over familielivet. No meiner dei at familien går ut over jobben.

Ein gong var det som ein revolusjon i arbeidslivet med omlegging til 8-timars-dagen og laurdagsfri. Vårt industrialiserte samfunn har endra seg sidan den gongen. No er det ikkje menneskets beste som er mål og drivkraft, men å få stadig høgare tal på bruttonasjonalbudsjettet.

Det har vore på tale med fast «borgarløn» til arbeidsledige. Dette er ikkje humant. Det deler oss opp i verdlause og verdige grupper. Alle treng å kjenna at det er bruk for dei, at dei høyrer til i eit fellesskap, i eit føretak eller på ein arbeidsplass.

Trivsel kan visa seg å vera lønsamt for samfunnet, også økonomisk. Fleire i arbeid blir også fleire skattebetalarar. Vi får lågare sosiale utgifter og truleg færre sjølvmord.

Det er også positivt for familielivet der begge foreldra i dag har 8-timars arbeid utanfor heimen.

Med stuttare arbeidstid vil ein få meir tid til å vera medmenneske, sjå til gamle og sjuke, ha tid til vedlikehald av hus og heim, vera med på dugnader og frivillige arbeidsoppgåver.

Eg synes eg høyrer protestane: Dette går ikkje. Det blir for dyrt. Dette er utopi, vi kan ikkje skilja oss frå resten av verda. (Kva er forresten resten av verda?) Ingen vil frivillig gå ned i levestandard. (Rogalendingar bruka mest pengar på julegåver i år). Men sjå likevel på vinningane.

Kan bli farleg

Vi må stikka fingeren i jorda og sjå realitetane i augo. Det kan rett og slett bli farleg for oss alle når dei som fell utanfor ikkje vil godta dette lenger. Vi har sterke tradisjonar i Noreg i å dela godane, og dei sterkaste må kunna bera meir enn dei som ikkje fekk same utgangspunkt for eit verdig liv.

Skal tru om dette er tankar som kan vera spiredyktige frø i neste partiprogram?