Kva er det som har råka Ap?

POLITIKK: Det er blitt langt faerre industriarbeidarar. Venstrekreftene må henta veljarar frå eit vidare spekter av arbeidslivet.

y Innlegget er skrevet av: Njål Kolbeinstveit, Gunnar Berge, Hjalmar Inge Sunde og Jostein Soland.

Ved sist årsskiftet låg Arbeidarpartiet like under 36 prosent på meiningsmålingane. Partiet har dermed i løpet av åtte månader tapt kring åtte prosent.

Kva er det som kan utløysa så store svingingar over kort tid? Ser ein på summen av oppslutninga om Arbeidarpartiet, Senterpartiet, SV og Rødt, har den i same perioden gått tilbake frå ca. 48,5 prosent til 46 prosent, dvs. ca. 2,5 prosent. Arbeidarpartiveljarar har flytta til Senterpartiet, som har hatt ein framgang på kring 3,5 prosent, og SV på vel 2 prosent. Tapet til Høgre og Framstegspartiet kan sjå ut til å vera kring 3 prosent, og trygga den sitjande regjeringa.

Flykta mot Sp og SV

Kva er årsak, og kva er verknad? Partileiaren Støre har søkt å legga partiet mot sentrum. Det kan i utgangspunktet reknast som klok politikk for å få eit fleirtal som gir grunnlag for regjeringsmakt. Det har venstresida og distrikts-arbeidarpartiet – saerleg i Nord-Norge – ikkje akseptert. Veljarane har flykta mot Senterpartiet og SV. Også Rødt har hatt framgang. Det ville gje eit meir radikalt arbeidarparti i regjering. Veljarar på høgresida i Arbeidarpartiet kan ha kjent frykt for eit grønare og mindre oljevenleg parti. Då er vegen kort til Høgre og Framstegspartiet. Ei oppsplitting av venstresida i norsk politikk med avskaling til høgre til fylgje, har fått konsekvensar for kven som fekk regjeringsmakt. Slik oppsplitting har svekka venstrekreftene i norsk politikk også tidlegare. Erna bør senda blomar til dei som har gitt henne denne avgjerande hjelpa.

Før dette valet varsla Ap skatteauke. Gjennom siste valperioden har overføringar frå Oljefondet auka med naer 100 milliardar kroner. Det er semje om at veksten ikkje kan halda fram. Dessutan kjem eldrebylgja med større krav til eldreomsorg og store pensjonsutbetalingar. Bl.a. lågare pensjonsalder fører også til faerre personar i arbeid.

Utan synlege skadeverknader Regjeringspartia Høgre og Frp har eit realistisk bilete av dette i dei utgreiingar regjeringa har lagt fram. Rasjonalisering av offentleg sektor har skapt motkrefter og gitt Senterpartiet vind i segla. Kommunestruktur, politistruktur og helsepolitikk kan her vera stikkord. Vi går frå ein periode der Ole Brumm-politikk – ja takk begge delar – har fungert utan synlege skadeverknader. Nødvendige framtidige innstrammingar vil vaere en utfordring for Ap.

Bak dette må vi hugsa dei store strukturendringane som har skjedd i Norge. Det er blitt langt faerre industriarbeidarar. Venstrekreftene må henta veljarar frå eit vidare spekter av arbeidslivet. Dei sterke banda mellom viktige delar av arbeidslivet og Ap har ikkje same effekten som før.