Krigen 1940-45

for alle ting ikkje måtte gravleggjast på kyrkjegarden, for det var ein krigsfange. Han måtte jordfestast – kvar som helst. Ingen kross måtte setjast på gravi, berre ei namneplate eller liknande».

Men dette var altså ein laurdag og det var langt på dag. Grå skodde var det frå før, og så begynte skumringa å falla på. Både soknepresten og gravfylgjet og andre frammøtte var i villreie. Kvar kunne liket gravleggast? Der og då var det inga anna råd enn å drøya jordfestinga av den russiske krigsfangen til over helga.

Jordfesting i uvigsla jord «Lensmannen og presten fann so ut at ein fekk gravleggja det i ei krå attum kyrkjestallen – utfor gjerdet til ein eldre kyrkjegard. Dette vart gjort måndag 2. november i naervaer av lensmannsfullmektig Georg Kristiansen og pastor Brekke. To tyske offiserar kom til stades og såg etter at den høge ordren: «Jordfesting utanfor kyrkjegarden vart fylgt», skriv sokneprest Zakarias Brekke i rapporten frå juni 1946.

Same dag melde pastor Brekke det som var hendt til Kyrkjedepartementet. Han let ikkje vaera å visa til at dette var brot på norsk lov. Hendinga må ha skaka opp heile lokalsamfunnet på Naerbø og utover Jaeren. Tysk sensur kunne ikkje hindra lågmaelte samtaler og ryktespreiing sjølv i dei dagar.

Så gjekk det vel fem månader.

Kontraordre frå Terboven

Sist i mars eller først i april 1943 kom det svar frå sjølvaste reichskommisar Josef Terboven, øvste politiske styresmakt i det okkuperte Norge:

«Liket kunne takast opp att og jordast i ein utkant inne på kyrkjegarden. Det vart gjort i november same året. Russen vart lagd ved sida av ein tyskar».

Slik avsluttar sokneprest Zakarias Brekke rapporten. Då hadde det gått meir enn eit år frå likfunnet i strandsteinane på Obrestad til restane av den russiske krigsfangen kom i vigsla jord.

Kjelder:

Seekrieg 1942: WLB Stuttgart, http://www.wlb-stuttgart.de/ seekrieg/42-10.htm

Meldungen aus Norwegen, Oktober 1942

Rapport frå sokneprest Zakarias Brekke: Ei hending i krigsåri, Landslaget for Bygde- og Byhistorie, datert 14. juni 1946.

ASGEIR LODE – Her kor tilhengjarar står, var nok der kista med liket etter den russiske krigsfangen fekk kvila, før sjølbestemt Reichkommisar Josef Terboven ga klarsignal til flytting, meiner kyrkjetenar Joleif Hobberstad på Naerbø.