Populisme à la Trump
KRONIKK: Laerdommen frå Trump-perioden er at trugsmålet mot demokratiet kjem innanfrå – frå dresskledde rikmannssøner villige til å ofre ideala sine for pengar og verv. opplever at dei har ei direkte linje til folkeviljen.
2. Dei rette folka mine er sjølve folket
Det følgjer at for populistane er det nokon som er dei «rette» og gode folka, og nokon som ikkje er det. I Washington var det dei som jubla for Trump som var det sanne folket. Slik blir folket til dei rette folka – kjernetroppane.
Og sidan populistleiaren i eigne auga er det mest rette folkeuttrykket av dei alle, vert i grunnen han sjølv den aller beste representasjonen.
Det er dette tittelen på Urbinati si siste bok fangar opp: «Me: The people».
3. Treng ikkje partia
Når populistar som Trump har ei førestilling om at dei representerer folk flest best og veit kva som rører seg, er ikkje dei partipolitiske prosessane som kjenneteiknar våre demokrati, lenger nødvendige. Populisten er jo sjølv representanten for dei som eigentleg er folket, partia trengst i grunnen ikkje i nokon saerleg grad.
4. Treng ikkje media heller
Det same gjeld for media. Tradisjonelle medium er ein annan forstyrrande instans mellom populistleiaren og folk flest. Difor var Twitter perfekt i den forstand at dette sosiale mediet skapte eit direkte samband til folket – det vil seie så lenge han ikkje vart utestengd.
5. Er på sitt vis demokratar
Er populistar som Trump demokratar? Urbinati meiner det, men med atterhald om at den endra typen demokrati som populistar står for, kan skli over i det autoritaere. Populistar ønskjer å ha val. jamvel om vala ikkje kan rokke på førestillinga om at populistane er dei sanne folkerepresentantane.
6. Populistar omformar demokratiet
Den kanskje aller viktigaste innsikta til Urbinati er at dei nyare populistane som har vunne val og utøver makt, omformar demokratiet. Deira demokrati er sterkt personprega, mindre partistyrt og uavhengig av media og ein opplyst offentleg samtale. Sosiale medium gjer dette mogleg.
Men det krev òg at partiet som populisten representerer, godtar å verte redusert til ein heiagjeng.
Trugsmålet mot demokratiet
Det er ikkje sikkert at det var dei grupperingane som storma Kongressen som var det største trugsmålet mot det amerikanske demokratiet. Dei ville trass alt aldri vere sterke nok til å kunne ta over maktinstitusjonane.
Det same gjeld frykta for at personar med ikkje-demokratisk sinnelag vart plasserte i den eine posisjonen etter den andre utan at det vart lagt merke til. Utnemninga til nøkkelposisjonar vert kontrollert av dei valde representantane, og eit «stille kupp» ville verte stoppa.
Kan hende det største trugsmålet mot demokratiet i USA kjem innanfrå, frå mangelen på ryggrad hjå dei som sjølve er valde.
Mediesituasjonen, med direkte sambandslinje mellom populistleiaren og hans entusiastiske publikum, var ein føresetnad for populisme à la Trump. Dei sosiale media er som skreddarsydde for ein annan type maktutøving i randsona til det tradisjonelle demokratiet. Det nye endra, populistiske demokratiet er publikumsdemokratiet.
Ei omforming frå eit partibasert demokrati til eit publikumsdemokrati kravde at Republikanarane, dei valde representantane, godtok å verte reduserte til passive støttespelarar for Trump i staden for å stundom å kunne seie nei.
Det er på denne måten det amerikanske demokratiet kan bli endra og kanskje øydelagt: Ved at omsynet til sjansen til omval for mange republikanarar gjer at dei vel å støtte ein sjarlatan, sjølv om dei skjønar at det ikkje gagnar landet.
Laerdommen frå USA er at forfall i etisk standard hjå dei valde representantane sjølve er det største trugsmålet mot demokratiet.
Trump var eit frampeik om korleis det kan gå om tilstrekkeleg mange lar pengar og verv vege tyngre enn ideala.
Laerdommen frå USA er at forfall i etisk standard hjå dei folkevalde representantane er det største trugsmålet mot demokratiet.