Litt for underhaldande fyllekule
TEATER: Teaterversjonen av filmen «Et glass til» viser komediens potensial. Og problem.
Et glass til: Riksteatret, Stavanger konserthus. Av Thomas Vinterberg og Tobias Lindholm. Regi: Mattis Herman Nyquist. Med: Sven Nordin, Ingar Helge Gimle, Nader Khademi og Christian Skolmen. Lengde: 1 time 30 minutt.
Filmversjonen av «Et glass til» blei ein formidabel suksess. Ikkje berre trilla kritikarane toppkarakterar. Publikum strøymde på kino for å sjå Mads Mikkelsen i Thomas Vinterbergs komiske tragedie. Filmen vann endåtil
Oscar for «Beste utanlandske film».
Filmen er nok ein viktig faktor for at også teaterversjonen har blitt ein publikumssuksess. 30.000 såg stykket då det gjekk på Christiania Teater i Oslo. Denne helga gjekk turnéversjonen for tre fulle hus i Kuppelhallen i Stavanger og to fulle Sandnes kulturhus.
Kan noko gå galt?
Alt ligg til rette for at dette skal bli bra. Manus er basert på filmen – og bearbeida av Vinterberg og Tobias Lindholm sjølv. Dyktige Mattis Herman Nyquist har regi. Ja, og så står fire av landets mest kjende skodespelarar på scenen, så her er endåtil kjendisfaktoren i boks.
Så kva kan vel gå galt? Vel, me skal koma tilbake til det.
Framsyninga startar med ein monolog, ei slags bruksanvisning til teaterversjonen, frå Christian Skolmen. Allereie her får me eit tydeleg signal om at det blir mykje komedie. Dette inntrykket blir dyrka og forsterka når skodespelarane kjem på scenen og går i karakter i den enkle, men effektive scenografien.
Dei spelar altså fire laerarar midt i livet. Eit liv som ikkje er så glamorøst. Ting har blitt rutine. Mennene har mista mykje av gnisten. Er dei blitt kjedelege?
Så dukkar altså ideen opp om å gjennomføra eit eksperiment med å drikka litt kvar dag. Ein idé basert på ein tekst psykologilaeraren har lese om at mennesket eigentleg hadde fått eit betre liv om ein hadde 0,5 i promille. Dermed blir det mykje drikking dei neste 90 minutta. Og dermed blir det mykje speling av full mann på scenen. Det syns publikum tydelegvis er veldig moro. Nesten litt sånn hei serru serru hatten på snei og Chat Noirstemning.
Og sidan dette er dyktige skodespelarar, spelar dei fulle menn godt. Dei frir hemningslaust til publikum – som på si side er i såpass godt humør at du nesten kunne hatt dei mistenkt for å ha 0,5 i promille på fredagskvelden.
Skugger for det tragiske
Teaterversjonen har skrelt vekk mykje av filmversjonen. Til dømes alle andre enn dei fire hovudkarakterane. Borte er koner og barn. Me i publikum er elevane i klasserommet. Men dermed er også relasjonane med andre enn dei fire kompisane nesten borte. Dei snakkar av og til i telefonen, refererer til andre. Men det me ser og høyrer suverent mest av, er dei morosame, fulle mennene på scenen. Som utnyttar komediens potensial til det fulle.
Problemet? Problemet er at denne historia eigentleg er ei tragedie. Men fordi Vinterberg, Nyquist og ensemblet på scenen har bestemt seg for å dyrka komedien i så sterk grad, skuggar han for det melankolske, det vonde og det tragiske som gav filmen emosjonell djupne.
Eit problem
Dette betyr ikkje at teaterversjonen er utan hint eller scener som peikar mot det vonde.
Sjølv om det på dette punktet i historia ikkje er morosamt lenger.
Komedien har avslørt sitt problem.
Me er ikkje på revy eller show. Me er på teater. Men ønsket om å underhalda og få folk til å le har kome i vegen for alvoret og djupna som ligg i historia. Eller det vakre og vemodige. Som i aller siste scene. Også der lo folk rundt oss. Sjølv om det ikkje var det spor morosamt.
Men ein underhaldande kveld i Riksteatret får du. Skål!
Når Ingar Helge Gimle mot slutten kjem inn på scenen og spelar dritings mann i det som eigentleg er ein djupt tragisk og vond scene, ler og applauderer publikum.