Kvifor reform?

Når vi no er i gang med det konkrete arbeidet med å slå saman Vestfold og Telemark til eit nytt fylke, bør det vera interessant å sjå litt på dei mange gode grunnane for å reformere det regionale folkevalde nivået.

Iden samanhengen er det viktig å ha klart for seg at dette ikkje er ein reform gjennomført på impuls. Reformen er basert på mange utgreiiingar om både oppgåver og struktur som er gjennomført dei siste 20 åra, og på omfattande debattar i dei fleste parti.

I løpet av 40 år har det regionale folkevalde nivået blitt fråteke mange oppgåver. Fleire av endringane har vore veldig vel begrunna, som at det som heitte HVPU-omsorga vart overført til kommunane der brukarane bur. Det same kan absolutt seiast om at sjukeheimane vart eit kommunalt ansvar, både av omsyn til naerleik for brukarane og familiane deira, og av omsyn til at samspelet mellom primaerhelsetenesta og sjukeheimane bør vere tett, naert og kvardagsleg.

Men det er fleire oppgåver som fylkeskommunane/det regionale folkevalde nivået burde få tilført eller styrkt, og som på mange måtar kunne utførast endå betre i større regionar. Det gjeld absolutt for samferdsle, vegspørsmål og kollektivtrafikk der geografisk tronge forvaltningsgrenser er ulogiske og upraktiske.

Det gjeld for landbruks- og naeringspolitikk, der klimatiske og andre forhold betyr mykje meir enn forvaltningsgrensene fylke imellom.

Det gjeld for kulturpolitikken, der vi utan atterhald kan konstatere at det kulturelle miljøet ikkje «kjenner» fylkesgrenser, men i høg grad felles levekår og historiske og kulturelle band. Vi må lett kunne innsjå at kulturen langs Skagerrakkysten har veldig mykje til felles på tvers av dagens fylkesgrenser.

Akkurat det same kan vi seie om høgfjellskulturen, der samklangen mellom øvre Telemark, øvst i Numedal, det øvre av Setesdal og heilt over vidda til deler av Hordaland i høgaste grad er døme som kan både sjåast og høyrast.

Større regionar kan handtere dei mogleghetane dette gjev oss, på ein betre måte enn dagens etter måten små fylke. Store regionar kan også med større autoritet krevje å få endå fleire relevante oppgåver overført frå statlege organ.

Jørund Ruud,