Stiller ut rosemåling frå Tarjei Dalastøyl
Arbeid etter rosemålaren Tarjei Dalastøyl pregar årets sommarutstilling på Øyfjell bygdemuseum.
▶ – Han høyrde ikkje med til dei som reiste rundt og tok store oppdrag. Dalastøyl sat mest heime og er nok derfor ikkje så kjend. Øystein Vesaas omtalar han i verket «Rosemåling i Telemark», og eg forstår godt at denne kunstnaren blei med i boka. Han hadde ein veldig formsans, seier Magne Ljosdal, lokalhistorikar og guide ved Øyfjell bygdemuseum.
Opnar St. Hansdagen
Der opnar sommarsesongen sundag 24. juni. Opninga blir kombinert med Øyfjelldagen – eit arrangement som vanlegvis samlar eit stort publikum, ifølgje Ljosdal. Det er 200 år sidan rosemålaren Tarjei Dalastøyl vart fødd, og derfor blir han heidra med eiga utstilling i år.
Tarjei Dalastøyl vart fødd og oppvaksen på Hombrekk Øyfjell i 1818. 24 år gamal gifta han seg med Haege Eivindsdotter Sandviki. Paret fekk ti barn og familien flytta rundt. Ei tid var det leiglendingar på Kvaale. I ei kjelde heiter det at dei kom til Dalastøyl midt i 1850-åra. Der budde dei truleg lenge sidan han bruka Dalastøyl som etternamn.
Var venner
I same grannelaget budde ei tid Halvor Jonsjord, ein rosemålar frå Tinn, som var mykje saman med Dalastøyl. Jonsjord hadde ei nydeleg kalligrafiskrift, og dekorerte derfor fleire arbeid for vennen.
Halvor Dalastøyl var snikkar og laga grautspann sjølv. Dette vart spesialiteten. Modellen hans er naermast blitt ein «standard» for dei som har laga grautspann seinare. Målinga er lett kjenneleg med kvit botn og raude band.
– Han svinga spanna og bruka enkle roser. Det gjorde seg, dei blei omtrent som ei slank og fin dame, seier Magne Ljosdal med eit smil.
Når han hadde laga opp mykje arbeid av ulikt slag, som grautspann, smørstaup osb. drog han rundt og selde desse. Ofte skjedde det vinterstid, og han bruka ein kjelke for å frakte arbeida sine.
Dyre kister
Tarjei Dalastøyl måla også kister, men det blei ikkje så mange av desse.
Asgjerd Maeland hadde ei slik kiste, og ho synest han var så dyr. Den gongen var det få rosemålarar i bygda. Denne kunstarten hadde ei glanstid fram til rundt 1870. Da overtok «bymålinga», før rosemåling igjen vart populaert utpå 1900-talet. Tarjei Dalastøyl var elles ein ivrig skyttar som felte både rev. storfugl og bjørn. Han døydde 19. mai 1882, 64 år gamal.
Kona Haege døydde i 1904, og levde på fattigkassa dei siste åra. Slik var det ofte for kunstnarar eller enkene den gongen. Halvor Ulvenes ▶