Pagbisita ni Xi bilang hudyat ng bagong panahon ng ugnayan sa China

ILAGDAAN ng Pilipinas at China ang 29 na kasunduan nitong Martes sa unang araw ng pagbisita sa bansa ni Chinese President Xi Jinping, kabilang ang Memorandum of Understanding on Cooperation on Oil and Gas Development. Habang ang ibang kasunduan ay may kinalaman sa kalakalan at pamumuhunan, bangko at pananalapi, agrikultura, edukasyon, kultura, at palitan ng tao sa tao.

Sina Philippine Secretary of Foreign Affairs Teodoro Locsin, Jr. at Chinese Minister of Foreign Affairs Wang Yi ang lumagda sa kasunduan para sa oil and gas development na sasakop sa eksplorasyon na malapit ng magsimula sa Reed Bank sa South China Sea sa kanluran ng Palawan.

Bago pa man bumisita si President Xi, mayroon nang ilang kasunduan ang China at Pilipinas sa ilang proyekto sa ilalim ng programang pang-imprastruktura ng pamahalaan na “Build, Build, Build”, kabilang ang dalawang tulay sa Ilog Pasig, riles at mga expressways, river control project, at ang dam bilang bagong mapagkukunan ng tubig para sa Metro Manila. Ayon kay Secretary of Trade and Industry Ramon Lopez, isang $3.5 bilyong integrated steel manufacturing plant ang nakatakdang itayo ng isang Chinese steel company na Panhua sa Misamis Oriental.

Sa kanilang naging pulong sa Malacanang, inanunsiyo ni President Xi ang mga bagong programa, kabilang ang pagsasaayos para sa pagtatrabaho ng mga Pilipinong guro ng wikang Ingles sa China, pag-aangkat ng mas maraming produkto katulad ng mga frozen na prutas, at tulong sa kampanya ni Pangulong Duterte laban sa ilegal na droga at terorismo.

Ang lahat ito ay mga proyektong pang-ekonomiya na masusukat ng dolyar at salapi. Higit na pinahahalagahan ng marami ang pagkilala ng Chinese president sa sinaunang ugnayan na nagdudugtong sa mga mamamayan ng dalawang bansa. Bago pa man dumating ang mga Espanyol at Portugese na manlalakbay noong ika-16 na siglo, sinabi niyang tinatawid na ng mga mangangalakal at manlalakbay ang dagat na naghihiwalay sa dalawang lupain.

Mula sa probinsiya ng Fujian sa China ang mga ninuno ni Jose Rizal, ayon kay President Xi sa isang artikulo na lumabas sa Manila Bulletin, habang ang isang kilalang Heneral na Chinese, na si Ye Fei, ay ipinanganak sa Quezon. Para sa mga nangangamba sa intensiyon ng China sa pagpapalawak nito ng ekonomikal na aktibidad, sinabi niya na sa nakalipas na mga siglo, hindi kailanman nasangkot ang China sa pananalakay o pagpapalawak.

Isang legal na isyu na pumapagitna sa dalawang bansa ay ang desisyon ng United Nations Arbitral Court sa The Hague noong 2016, na nagpapawalang-bisa sa pag-aangkin ng China sa halos lahat ng bahagi ng South China Sea at nagpapatibay sa karapatan ng Pilipinas na angkinin ang ilang mga isla na nasa loob ng Exclusive Economic Zone. Sa isyung ito, sinabi ni Pangulong Duterte na pinaninindigan ng Pilipinas ang karapatan nito, ngunit sa harap ng pag-aangkin din ng China ng karapatan sa South China Sea, hahayaan niyang maresolba ang agawan sa mas maayos na panahon.

Sa ngayon, sinabi niya sa seremonya ng pagsalubong sa Malacañang nitong Martes, “With mutual respect, sincerity, and adherence to sovereign equality, I will continue to work closely with President Xi to deepen the relationship between our two countries so we may together secure a peaceful and prosperous future for both our peoples and the entire region.”

Sa paraang ito ng kooperasyon, nang walang isinusukong karapatan at pag-aangkin bilang isang malayang bansa, umaasa tayo sa isang panahon ng pagsulong kasama ng ating kalapitbansa na China, tulad ng pinagtibay ni President Xi Jinping at ng ating Pangulong Duterte sa pagbisita ng Chinese leader sa bansa nitong nagdaang linggo.