Kasano a Bilinen ti Aso?
RUMBENG unay masursuruan dagiti taraken nga aso nga agtudio kadagiti pammilin tapno naragsak ti panaglinnangen ti amo ken ti ayup.
Dagitoy ti kangrunaan a maisingasing a pammilin nga isuro kadagiti taraken nga aso:
Baliksen ti naganna sa ibaga ti “Kitaennak!” tapno maawis ti atension ti aso ket makipinnerrreng.
“Biddut!” Kasta met ti ibaga no di kayat ti inaramid ti aso. Isawang daytoy iti nababa ngem nainget a timek.
“Saan!” Tapno mapasardeng ti nalabes a pannakiangaw ti aso kadagiti sabsabali nga aso.
“Mayat!” No nasayaat ti aramiden ti aso. Yebkas daytoy iti nangato ken naragsak a timek. Kayat pay a sawen daytoy a nasayaat ti inaramid ti aso ket kayat a kankanayon nga aramidenna daytoy.
“Tugaw!” Daytoy ti kangrunaan nga ibilin iti aso. Mabalin nga ibilin ti “Tugaw!”sakbay a mangan, no adda sangaili wenno kayat nga aguray iti sabali pay nga ipaaramid iti daytoy.
“Idda!” Kayat a sawen daytoy a pagiddaen ti aso. Adu dagiti naturay nga aso a saan a sumursurot iti daytoy a pammilin. Aramaten daytoy a pammilin no kayat a komportable ti aso aglalo no madlaw a saan a nasayaat ti templadana. Saan a mapagbiddutan nga agpada daytoy a pammilin iti “Panaw!”wenno “Umadayo!”
“Takder!” Aramaten daytoy no kayat a tumakder ti nakatugaw wenno nakaidda a taraken nga aso babaen ti panangaramatna kadagiti uppat a sakana.
“Ditaka!” Kayatna a sawen nga agtalinaed ti ayup iti agdama a posisionna a mabalin a nakaidda wenno nakatugaw. Mabalin pay nga ibilin iti aso ti “Agtugawka dita!” wenno “Agiddaka dita!”
“Okey!” Isawang daytoy no agtungpal ti aso iti ipaaramid iti daytoy ken kabayatan ti panangurayna iti sumaruno a pammilin.
“Intan!” Pammilin daytoy no iggem ti galut ti aso kabayatan ti panangipasiar iti daytoy. Pangawis pay daytoy iti aso no sabsabali a bambanag ti nakaiturongan ti atensionna nangruna no adda iti kalsada.
“Sardeng!” Pammilin daytoy iti aso no adda iti abay a magmagna. Mabalin nga adda mabaddek wenno madungpar a saan a nasayaat a banag wenno kayat nga umabay ti aso iti amona.
“Umaykad’toy!” No mangngeg ti aso daytoy a pammilin, panawanna ti ania man nga ar-aramidenna ket agturong nga agtugaw iti sango ti amona. Gapu ta napateg daytoy a pammilin, nasken a makaawis ti timek no isawang daytoy. Isaganaan met iti maipuruak a taraon no kasta nga agtungpal ti aso. Saan nga aramaten daytoy a pammilin no adda kayat nga ipaaramid iti aso a dina magustuan.
“Panaw!” Aramaten daytoy a pammilin no rumaut iti sabali a tao wenno mapan iti rabaw dagiti muebles. Saan nga aramiden daytoy a balikas no kayat a pagiddaen ti ayup.
“Pidut!” Isawang daytoy no kayat nga ipapidut iti taraken nga aso ti taraon wenno abalbalayna. Siguraduen nga aguray wenno agsardeng ti aso agingga iti ibilin ti “Pidut!” sakbay a kagatenna a piduten ti ipapidut iti daytoy.
“Ibbatam!” Isawang daytoy no kayat a payula wenno ibbatan ti aso ti kinagatna a pinidutna a banag. Nasken a gunggonaan ti aso no aramaten daytoy a pammilin ta adda dagiti aso a saan a mangikaskaso iti daytoy.
“Bay-am!” Kayatna a sawen a saan a sagsagiden ti aso ti malabsanna a banag.—O