Panangimaton iti Pagtaengan
URAY no makunkuna a narigat nga aramiden, nasken unay nga isuro dagiti ubbing a mangraem kadagiti dadduma a tattao.
Iti panangrespeto dagiti ubbing iti sabali a tattao, mangrugi daytoy iti pataengan. Mairugi iti panangrespetarda kadagiti nagannak kadakuada nga itugotda kadagiti amin a papananda agingga iti panaglakay wenno panagbaketda.
Iti pagadalan, adu dagiti mannursuro ti maidardarum gapu kadagiti paan-anawa nga ubbing. No panunoten, mamunganay daytoy a galad dagiti ubbing iti uneg ti pagtaengan.
Iti sabali a pannao, dakkel ti paset ken akem dagiti nagannak no saan nga agsingsingpet dagiti annakda iti ruar ti pagtaengan.
Tapno maipasagepsep kadagiti ubbing ti panangraemda iti sabali a tattao, nasken a respetaren dagiti nagannak dagiti annakda.
Uray no makuna a rumbeng laeng a sumurot dagiti ubbing iti pagayatan dagiti nagannak kadakuada, rumbeng laeng nga ipakita met dagiti nagannak ti panangraemda kadagiti annakda.
No madlaw dagiti ubbing nga aginkukuna wenno managbaybay-a dagiti dadakkelda, dakkel ti gundaway a tuladendanto met dagitoy a galad. Nasken pay nga agrinnaem dagiti agassawa. No makitkita dagiti ubbing ti panagrinnaem dagiti dadakkelda iti laksid daiti adu a pagkamtudan wenno nagdumaan ti tunggal maysa, maamiris ken tuladento met dagiti ubbing daytoy.
Ipaamiris pay kadagiti ubbing ti nagdumaan ti panangipateg ken panangdisiplina. Yad-adu ngarud ti panangipakita kadagiti ubbing iti panagpipinnateg ngem ti panangisuro kadakuada kadagiti adu a linteg iti uneg ti pagtaengan.
Managpaliiw dagiti ubbing. Madlawda dagiti personal nga aramid dagiti kabbalayda, panagbayad kadagiti utang, panangtulong kadagiti sabali a tattao, ken ti saan a panagsaosao iti saan a nasayaat maipanggep iti maysa a tao no nakalikuden ‘tay tao. Mulien dagitoy a galad a mainaig iti panangraem dagiti ubbing iti sabsabali.
Saan pay nga agaramid kadagiti wagas nga in-inut a mangpukaw iti panagraem dagiti ubbing kadagiti dadakkelda. Ipaay kadakuada ti positibo a wagas ti panangdisiplina.
Rumbeng pay nga imula iti panunot dagiti nagannak a dagiti ubbing ket pudno nga ubbing pay. Naganus pay ti panagpampanunotda. Kadawyan nga agdayamudom, agpungtot, ken agmisumisuotda. Kas nagannak, saan koma met nga aramiden dagitoy nga aramid dagiti ubbing. Agtalna ketdi tapno saan a mapukaw ti panangraemda kadakayo a nagannak kadakuada. Imbes nga agunget wenno agbugkaw, ipalawag ketdi kadakuada a saan a kasta ti wagas a panangrisut iti ania man a parikut.—O
MINATMATAN ni Zeny Villa ni Jar-ar a nakataltalna a nakaidda. Kas kenkuana nakaposas met ti maysa a takiag ti apokona ken naikapet iti landok a headrest ti kama. Ngem kalmado ti ubing a kasla ketdin gagangay daytoy a mapaspasamak kadakuada. Saan a kas kenkuana a di makaidna. Isiis nga isiis iti nagtugawanna nga iking ti kama. Imbes nga isu koma ti mangan-andingay iti ubing, isu met ti an-andingayen ti apokona. Sangkabaga daytoy a saan a madanagan ta umay ida isalakan ti amana, a kasla sigurado daytoy iti sasawenna.
Ti presidente, saanda pay a nakita. Insinada ida nga agapo iti presidente. Ammoda ketdi a sibibiag pay laeng daytoy ken masiguradoda a pinarparigatda ta nangngegda ti panagas-asug ti lakay.
Pagammuan la ta nailukat ti ridaw. Simrek ti natayag ken napintas a babai. Ngem saan man laeng a dayawen ti baket ti kinapintas daytoy a babai. Kasla managinkukuna, matapobre ken sisikkaruden. “Naimbag a rabiiyo, Mrs. Villa,” inkablaaw ti babai. Nagkusilap ti baket. “Ania ti napintas iti kastoy a kasasaad, Sarandi? Isu dayta ti naganmo, saan kadi, Gloria Sarandi?” Nagtung-ed ni Gloria. “Apay a nasken nga iposasdakami iti katre? Maysa a nalupoy a baket ken maysa nga inosente nga ubing, nakaposas? Yan ti konsiensiayo?”
“Dispensarenyon, Mrs. Villa, kayatmi laeng a masigurado a saankayo nga aglibas.”
“Ania ngamin ti serbimi kadakayo? Awan ti pakainaiganmi iti gobierno. Awan bibiangmi no ania ti ar-aramidenyo uray pay patayenyo ti presidente.” “Naipatang laeng nga anakmo ni John Villa, Mrs. Villa.” “Ket ania koma no anakko? I’m proud of him...” “I’m sure... but we want him dead too...”
Idi kuan, simrek ti uppat a lallaki. Nasdaaw ni Zeny Villa. Napataliaw met ni Jay-ar a saan nga agun-uni a mangsisiim ken ni Gloria.
“Ni laengen John Villa ti lappedmi kadagiti kayatmi a mapasamak, Mrs. Villa,” kinuna ni Gloria.
“Rumbeng laeng ngarud a madanagankayo. Ngem tapno saannakayo a dangran ni John, palubosandakamin a pumanaw.”
Nagkatawa ni Gloria. “Sorry, Mrs. Villa, ngem saanto a mapasamak dayta...” Immasideg ken ni Zeny Villa ket timmayab ti dakulapna. Nagdisso iti pingping ti baket.
Kinagiddan ti panangtungpa ni Gloria ken ni Zeny Villa ti panaggilap ti lente ti kamera. Adda mangibid- video iti mapaspasamak. Nagasug ti baket iti pannakatungpana.
“Stop hurting my grandma!” inriaw ni Jay-ar. Nagkatawa ni Gloria. Naminsan pay a pinanalpiitna ti pingping ti baket. Nagdara ti bibig daytoy.
Inasut ni Gloria ti paltog a salikadna. Inkasana. Impaturongna iti ulo ti baket.
“Stop it!” inriaw ni Jay-ar ngem awan ti dimngeg kenkuana. Agtultuloy latta met ti panangi- video ti maysa a lalaki kadakuada.
Nagkidem ni Zeny Villa. Apay a kellaat a nagbalin a kastoy daytoy a babai?
Sinango ni Gloria Sarandi ti lalaki a nakaiggem iti video sa rinugianna ti nagsao. “Makitam ti inaramidko iti inam, John Villa? Mabalinko a tungpaen ken aramiden ti ania man a kayatko. Mabalinko a paltogan a kas itoy...” Kinalbitna ti gatilio ti paltogna.
Nakakidem pay ti baket ken nagngariet iti pannakangngegna iti litek ti paltog a saan a gimluong.
“Awan ti balana, John... Ngem kasta ti kapardas ti mangpapatay iti inam no kayatko. Ikkandaka iti uppat nga oras a sumuko. No saan, dimon makita a sibibiag ti ina ken ti anakmo.”
(Maituloy to)