Okeyka, Apong
• MASAPUL a maammuan dagiti ubbing iti agdama ti pudno a kaipapanan ti biodibersidad wenno dagiti nadumaduma a nabiag iti bukodda a pagnaedan. Dagiti uppat a saguday daytoy: kinabaknang iti ania man a banag, populasion, panagkakanaig, pannakabael a mangsustener wenno mangbiag iti iti bukod a bagi.
Nupay ti biodibersidad a mismo, dina maipanamnama ti panagpautna malaksid no agtitinnulong dagiti kameng ti nakaparsuaan.
•Masapul nga iti idadakkel dagiti ubbing, sibubukel iti amin nga agpang: henetiko, kinaubing, wagas ti panagbiag, ken bayat ti kaaddana iti sikog. Kantaan, kasao ti ubing bayat ti kaaddana iti sikog.
•Dagiti ubbing iti agdama, addada iti sango ken sentro ti panagbalbaliw nga agsaksaknap iti sangalubongan.
Umad-adu dagiti mangkukuestionar iti agdama a kasasaad ti lubong. Iti sangalubongan, makapungtot dagiti agtutubo iti saan a panagpapatas iti kasasaad iti biag.
•Agbalin dagiti annaktayo a baro a bannuar—bannuar para iti nakaparsuaan, martir para iti Ina a Daga. Adda ti Langit iti naalaw a Paraiso iti daga.
Dumteng iti panawen dagiti annaktayo ti yaay ti unibersal wenno sangalubongan a pammati wenno pammati nga awanan iti sekta. Iti sabali a pannao, ti pannakaisalakan, saan a babaen ti pammati wenno kari. Mangrugi ditoy daga ti Langit.
•Isaganatayo dagiti ubbingtayo a mangsaranget kadagiti bunga ti pannakapukaw ti kinapribado ti biagtayo.
Kinapudnona, uray kadagitoyen a panawen, saankan a makapaglemmeng. Awanen ti lugar a makapagyanka a didaka maam-ammo.
•Ti pannakaipasungalngal dagiti annaktayo iti social media, agbalinda nga aktor ket saan laengen nga agbuybuya. Mainaig ken maseknandan kadagiti isyu iti man a lokal wenno kadagiti mapaspasamak iti sadino man a suli ti lubong.
•Tawiden dagiti annaktayo dagiti daan nga impraestruktura. Ti daan nga impraestruktura, guyodenna nga ipababa ti ekonomia, nayonanna ti peggad a sagrapen ti tao no adda dumteng a didigra, parnuayenna dagiti di awanton-taona a siudad, ket parikutenna ti biag.
•Napaidaman dagiti annaktayo iti natural a kinapintas ken kinaabunaw gapu iti kumeskessen nga atap a nabiag, panagbalin dagiti taltalon ken pasto a pagnaedan dagiti tattao, ken ti pannakadadael dagiti ekosistema.
Ti “delata a nakaparsuaan” ti nabalinen a palso a Sentro ti Nakaparsuaan. Adda Gubat sa Siyudad, Fantasyland, Ocean Park, Disneyland, kdp.
•Dagiti annaktayo, ken dagiti sumarsaruno a henerasion, rumasrasi a rumasrasida kadagiti nadumaduma a sagubanit—henetiko, pisiolohikal, sikolohikal, patolohikal.
Maysan a pandemia wenno angol ti Computer Syndrome, ket umad-adu dagiti biktimana iti sangalubongan. Ti South Korea ti kakaruan a naapektaran.
•Dagiti annaktayo a makasursuro babaen ti kodipikasion wenno kadagiti maisubo lattan kadakuada nga adal uray payen napaneknekan ti kinasamayda, maat-atiwen ti lohikal a panagpanunot ken kinamanagparnuayda. Naapektaran met ngaruden ti bileg ti panunotda, panagikeddeng, ken kinaorihinal dagiti pampanunot ken ideada.
Umad-adun dagiti ubbing nga agpannuray iti kompiuter. No awan dagiti elektroniko a ramit, nakarigrigat kadakuada dagiti simple a panagkuenta ken depinision wenno kayat a sawen dagiti balikas.
•Dagiti annaktayo, dalusanda ketdi ti daga, danum ken angin a rinugitan ti sinarunodada a henerasion. Agasanda ti daga a pinerditayo. Ngem gapu ta napigsa pay met laeng dagiti amma ken innada, aapongda a baket ken lakay, pagtitinnulongan koma ti amin daytoy a pakaseknan.
Wen, amintayo, masapul nga agbalin a para aywan iti Ina a Daga. Itan.—O