DADAKKEL A MATA....
Tunggal tuman-awda iti “tawa ti langit” iti abay ti kalendario ni San Pedro, dida malapdan ti agtilmon ken agkuna: “Ayna, ama, ayna, ina!”
Makadigdigosen, naguksob ket ti laeng kalsonsiliona ti nabati. Bimmatad ti kinarapisna. Immulog a kusukuso ti buokna Ti laeng baket ti adda iti sirok.
Nagsardeng iti sango ti banio ta adda silaw ken agar-aruyot ti danum. Ngem saan a naitangep ti rikep ket ginuyodna lattan.
“Ay!” nakigtot ti balasang iti banio. “Bastos!”
“A… e, sorry, miss,” nataranta ni Prudencio. Isu daytoy ti nakitana nga agdaydayyeng idi rabii. “Dimonto met inserran, miss. Kunak no awan tao. Saanton a maulit.” “Kabarbaroka pay ditoy, dursokkan!”
“Kursilistaak, miss, ket talaga a diak panggep ti mangloko.” “Kursilista kano! Ania ti naganmo?”
“Den… Ania ti awag kenka ni mistermo?”
“Awan pay asawak.”
“Ti boyfriend-mo?”
“Sonia…”
Nakasukaten ni Prudencio ken isagsagananan ti pangaldaw—iti ngato ti paglutuanda. Aggalgalip iti dengdengenna iti sibay ti tawa idi tumanaw. Nagtugawan ni Sonia ti paladpad ti tawa—adda rehas ti tawa— ket agbasbasa. “Sonia, ulitek ti dumawat iti pammakawan.”
“Awan ti basolmo.”
Nagpinnadamagda. Mangal-ala ni Sonia iti komersio. Taga-Mindoro. Imbaga ni Prudencio a mangal-ala iti kinamannurat, Ilokano. Agpada a malem ti klaseda. Kasinsin ni Sonia da Lita ken Mario. Dagiti kakaduana. Bigat ti klase dagitoy. Gagayyemko ida, kinuna met ni Prudencio, a da Melanio ken Alejandro ti kayatna a sawen. Aggidiat ti pagadalanda. Madamdama pay, simangpet ni Mario, ti kasinsin ni Sonia. Simmangpet ni Alejandro kalpasan ti kagudua nga oras. Iti itatan-awna, nagkuretret ti mugingna ta nakitana ni Mario, a saan a nakakita kenkuana. “Kasla nakitkitakon daydiay, a,” kinunana. “Diak la malagip no sadino.” “Tagtagainepmo laeng, a,” kinuna ni Prudencio.
Idi kumita manen ni Alejandro iti bangir, balasang ti nakitana. “Lakay, adda gayam napintas dita!” napanganga.
“Ni Lita daytay, sangsangpetna,” kinuna ni Prudencio. “A, kursilista! Ne, duadan!”
“Ni Sonia dayta…”
“Talaga a kursilista!” intapik ni Alejandro. “Kursonadak ni Lita, lakay!” “Addan ni Mila, Alex…”
“Bay-am man ni daydiay. Alex-nak laeng no addaak iti sibayna.”
AGDAYDAYYENG ni Sonia iti maysa a bigat. Maymaysa ni Prudencio iti kuartoda. Immasideg iti kalendario ni San Pedro idi matimudna ti dayyeng. Iti abut, nakitana ni Sonia iti kama, nagsikkawil. Saan a nakaibtur, immallatiw ni Prudencio iti kuarto da Sonia. “Nangngegko ti kantam isu nga immallatiwak.”
“Napintas met laeng?” impalludip ti balasang.
“Nagasat la ketdi ti boyfriend-mo.”
“No ibagak nga awan?”
“Agang-angawka.”
Nagkatawa ti balasang. “Mabalinko pay ngarud ti agaplay?” imperreng ni Prudencio.
“Kasta kadi ti kaalistoyo nga Ilokano?”
“No agayatkami, wen.”
ITI maysa a malem a kaawan ni Prudencio, kasla saan a maktangan ni Melanio iti suli iti uluanan ti kama. Dandani saan nga umanges iti panangsiripna iti balasang iti sirok ti balay iti laud.
“Ayna, ama! Ayna, ina! Alex… Alex, umayka… langit!”
Ngem dumdumngeg ni Alejandro iti panagkanta ni Lita. Timman-aw iti “tawa ti langit” iti abay ti kalendario. Nagtilmon. Saan a nagpakada ken ni Melanio, nagdardaras nga immallatiw iti yan da Lita.
Naklaat ni Lita. “Awan ni manong…”
“Kaguranak kadi? Dika, ‘ya, mailalaan i’toy Elvis Presley of the Philippines, no saan a sikat’ makasilo?”
“Pangas!”
“No dinak kayat, innakon.”
“Ket saankanton nga agsubsubli, sunggo!”
Nagbuelta ni Alejandro. “Talaga a dinak kayat?”
“Diak kayat ti pangas!”
“Manongmo daytay lalaki ditoy? Kasla nakitkitak idin … Ne, addaytan!”
panangitudo ni Alejandro iti ruar ti tawa, timmaliaw ni Lita, ket kellaat nga inarakupna.
“Sal-atka, lakay!” sinulong ni Melanio ti angin idi agsubli ni Alejandro.
“’Nia?”
Nagrungiit ni Melanio. “Kitaem ‘ta abut iti abay ti kalendario, a… kasanon ni Mila?”
“Innakto latta pasiaren no kua.”
AGMAYMAYSA ni Prudencio iti dayta nga agsapa ti Domingo. Kinuyog ni Alejandro ni Lita a napan nakimisa. Napan sinabat ni Melanio ni Sally iti estasion ti bus nga aggapu idiay probinsia ta intelegramana nga umay ageksamen iti serbisio sibil. Nataldiapanna ni Mario a makasapsapa itay a rimmuar.
Dagiti tawa iti diding ti sinango a dagus ni Prudencio idi agmaymaysan. Ngem dina napakpakadaan ni Sonia a simrek iti siledna. Adda awit daytoy a libro.
“Aha, anian ti nasingpet a kursilista!” imbannikes ni Sonia.
Limmabasit ni Prudencio “A, e… adda la suksukitek a kiteb ditoy,” kinunana a sinanggiranna ti abut iti abay ti kalendario ni San Pedro.
“Kiteb? Kitaek man?” induronna ni Prudencio. “Aha, kiteb gayam, ha? Sika met la gayam ti kiteb ket!”
Agsinnungbatdan. Isu met a sumangpet da Melanio ken Sally. Awit ni Melanio ti maleta ni Sally. Kas impakadana itay, idagusna nga umuna ditoy ni Saly, aglinglingayda pay sananto itulnog iti balay ti ikit ti balasang no sumipnget, ket ibagadanton a nadadaelan ti lugan isu a nasipngetan a simmangpet ni Sally. Ngem nadatnganna met nga agsinsinnungbat da Prudencio ken Sonia. Nagdamag.
“Daytoy nalaing a gayyemmo!” insungbat ni Sonia iti saludsod ni Melanio. “Naimbag ta immayak ta naammuak ti kinaasinona.” Immisem ni Melanio a kasla dina patien a dayta ti nagsinnungbatan dagiti agayan-ayat.
“Ditakan, Apo Kursilista!” kinuna ni Sonia ket timmallikuden.
Sinurot ni Prudencio tapno ay-aywenna. Nadusa babaen ti panangibuyana ken ni Sonia iti sine. Inrikep ni Melanio ti ridaw.
“Apay?” kinuna ni Sally. “Mailiwak unayen kenka, dungngo,” kinuna ni Melanio ket inarakupna ni Sally. Nailukat ti ridaw. “Ne, apay, addan sa aggabawang!” kinuna ni Alejandro idinto a napasanud ni Lita a kinakuyogna. Kagapgapuda a nakimisa.
Inrikep met laeng ni Alex ti ridaw ket intundana ni Lita iti siled daytoy. Ngem irikrikepna pay laeng ti siled tapno wayasenna ni Lita idi sumungad da Mario ken ti kaduana a balasang. Napanganga ni Alex, a kas met iti kadua ni Mario.
“Mila!” nayesngawna.
“Alex… isu met la gayam a dika um-umayen ta—” “Isu pay la ti kunak! Idiay balayyo ti nakakitaak ken ni Mario!” kinuna ni Alejandro.
“Mangliliput!” kinuna ni Mila ket dinarupnan ni Alejandro.
Nagtaray ni Alex nga immulog nga ap-apputenna ti rupana a kinaramutan ni Mila. Adu a mata ti nagparang kadagiti tawa.—O