Ti Bao ken ti Beklat
ADDAAK idi iti elementaria. Diak malagipen no ania a grado, ngem malagipko la unay ti maysa a rabii a nalukagak iti kumarasakas iti sirok ti balaymi, iti bodega a pagiduldulinan ni tatang kadagiti muebles.
“Agraranget manen dagiti bao,” masinunuo ni tatang ta adu ti bao no tiempo ti panagaapit a maituloden dagiti mannalon dagiti irik a bingaymi ket idulinmi iti sarusar.
Kabigatanna, nasapa a riniingnak ni tatang ket impakitana ti maysa a dakkel a beklat a nakadakdakkel ti buksitna. Kinuna ti maysa kadagiti lallaki a nangtiliw iti beklat a nabannog unay daytoy ken napalalo ti bussogna isu a nalaka laeng a tiniliwda. Ita, lapsutandan tapno aramidenda a sapatos ken sinturon ti kudilna. Nangala ni Apong Ramon iti imuko. Inasana sa binutiakanna ti beklat ket inruarna ti sibubukel a “seniora”—ti awag iti reyna dagiti bao. Isu ‘tay seniora a raraemen dagiti nataengan. “Diyo dangdangran, amangan no ad-adda nga agperdi,” iballaagda no kua.
Awan nariknak nga asi. Balligi ketdi ti nariknami iti ipapatay ti dua a parsua, ti beklat, kangrunaanna, ta asino koma ti mangayat wenno mangilala iti uleg? Awan, ta isu ngarud ti akimbasol iti pannakatnag ti minuyongan ti Eden ken pannakapagtalaw dagiti kapuonantayo gapu iti kinasukirda. Impatawidda kadatayo ken kadagiti annaktayo ti kunkuna ti simbaan a basol a tawid. Awan ti makikappon iti uleg, ti sibibiag a simbolo ti kinadakes ken panangallilaw.
Ket kasano met dagiti bao? Nalagipko ti pied piper wenno pumipito, maysa a sarsarita dagiti taga-Hamelin iti daan a Germany. Nagtokar ti pumipito ket sinurot dagiti nakaad-adu a bao agingga iti taaw a nakalmesanda. Dagiti bao ti nangyeg iti sakit a nangungaw iti apagkatlo ti populasion iti Europa—ti bubonic plague. Agdadael kano pay iti pinagayan ti bao.
Ngem anian ta bassit pay gayam idi ti ammok iti biology, ken iti kinamanangidumduma ken kinamaag ti tao. Naamirisko met laeng idi dakkelakon nga awan ti parsua nga awan ti kaimudinganna iti rabaw ti daga; ket tunggal maysa, adda akemna iti pannakatungpal ti nadayag a disenio nga awagantayo iti biosphere. Ngem iti laksid daytoy, diak pay nasursuro ken naawatan a silalawag no ania dagiti bambanag a maibilang iti siensia ken ania dagiti agtinnag iti pammati, a kas kinuna met laeng ni Jesus: “Itedyo ken ni Cesar ti kukua ni Cesar...”
Iti daydi a bigat, bayat ti panangbuybuyak iti beklat ken iti seniora, ibilangko ni tatang a kas bannuar.
Ngem bayat ti panagdakkelko, in-inut a naamirisko a ti panagballigi ti tao a mangrimbaw iti dadduma a parsua, saan a maibilang a kinabannuar.—O