NARS NGA KANHI OFW NAGGAMA OG HARINANG UTANON
USA ka kanhi nars nga nagtrabaho sa Amerika ang mibalik sa Pilipinas napulo ka tuig na ang nakalabay aron magtukod og proyekto nga gitawag niyag social enterprise alang sa mga katagilungsod natong kabos.
Ang mahigugmaon sa isigkakabos mao si Sandy Montano, usa ka nars nga nagtrabaho sulod sa tulo ka tuig sa Estados Unidos. Ang una niyang gitukod pagbalik niya mao ang usa ka tulunghaang gitawag niyag CHEERS. Usa kini ka acronym nga gilangkob sa mga pulong nga Community, Health, Education, ug Emergency Rescue Services. Kining maong mga plano gitumong sa komunidad, kahimsog, edukasyon, ug mga serbisyo sa dinaliang pagluwas.
Kaniadtong 2015, nakahunahuna siyang maghimo og paagi aron makatabang sa pagpanindot sa mga pagkaong junk food sama sa mga sitsiriya ug noodles. Naluoy siya sa kabataan nga pulos junk food ang bawon sa eskuylahan. Mao usab sa mga hamtong nga kanunayng nagkaon og instant noodles ug maoy pirmeng sulod sa tiyan.
Aron mapalambo ang mga pagkaon nga dili maingon nga mahalon apan sustansiyado, nakahunahuna siya paggama og harina nga gama sa upat ka klaseng produkto sa bukid: kamunggay, munggos, balanghoy ug kamote. Kining upat gisagol-sagol ug gigamang harina. Kining maong harina gidugang sa giprosesong pagkaon aron makabaton og di lang dugang sustansiya kondili dugang usab nga bili. Pananglitan, ang harinang Tropica
(kini ang brand sa harina ni Sandy) gisagol sa harina nga gigamang pandesal, polboron, mga pastry, burger patties, vegetable stick ug daghan pang uban.
Tungod kay buot ni Sandy nga makatabang sa mga kabos, gihinabi niya ang mga tawo sa Botolan, Zambales nga mananom sa iyang mga panginahanglan aron makabaton sila og kahigayonan nga mokita. Ug mao kini ang nahitabo. Malipayon kaayo si Sandy kay nakatabang siya sa mga uyamot sa kapalaran. Ang mga tanom sa mga Aeta wala gamiti og kemikal nga pestisidyo aron luwas. Sakop man god si Sandy sa usa ka grupo nga nag-adbokar sa natural farming.
Ang upat ka sambog sa paggama og Tropica
vegetable flour paughon ug sagolon sa samang gidaghanon base sa gibug-aton. Matod ni Sandy, ang 16 kilos nga preskong sambog mahimong usa ka kilong harina. Ang kantidad sa preskong sambog nagkantidad og P160 hangtod sa P180. Kon ibaligya ang usa ka kilong harina, nagkantidad kini og P250 hangtod sa P300. Apan dili ibaligya ni Sandy ang 100 ka kilong harina nga magama niya sa usa ka semana. Iya kining gigamit sa lainlaing produkto sama sa gihisgotan sa itaas.
Kadaghanan sa produktong gama ni Sandy gibaligya sa mga tulunghaan aron kini himoong meryenda sa mga tinun-an isip hulip sa mga sitsiriyang junk food. Usahay, moorder usab ang Department of Social Welfare and Development alang sa pagkaon nga ipang-apod-apod sa mga anaa sa evacuation center nga nangabiktima sa lainlaing kalamidad ug kasamok sama sa nahitabo sa Marawi.
Kamatuoran, ang gama ni Sandy diyotay ra kaayo kon atong itandi sa panginahanglan sa tibuok nasod. Apan posible nga mao kini ang sinugdanan sa daghan pang proyektong sama niini nga ikalusad sa lainlaing suok sa nasod.
Isip sakop sa Natural Farmers Institute of the Philippines, naglaom si Sandy nga labi pang mapadali ang pagpili sa mga tawo sa iyang adbokasiya sanglit sibo sa laraw sa NFIP ang iyang adbokasiya. Kamatuoran, nagplano na karon ang NFIP nga magpahigayon og Natural Farming Summit sa umaabot nga 2019. Kining maong panghitabo mahimong mag-abli og kahigayonan aron mapakatap ang gihimo ni Sandy karon.—