Leksiyon sa Arte sa Panimuyo ug Panulat ang Panaw sa Japan

2 Ang Lamat

MAY lamat o gahom ang dapit, layo o duol, sa laing bungtod o palibot sa imong balay, o sulod sa imong balay mismo. Sa imong balay may suok diin gusto kang mobarog o molingkod o mohigda. Ngano? Kana matod ni Don Juan Matos ni Carlos Castaneda puwesto may lamat.

Ang mabinantayon sayod niini, ug kon siya magsusulat, siya daghan og lamat. Ang nagbalewala niini nagtingob sa iyang kaikag sa materyal. Laing lamat.

Sa Japan daghang dapit daghan og lamat. Ug dili lang lamat, balani. Dili lang North Pole ang may balani, di ba? Ang imong asawa sa giulitawhan pa nimo lamat ug balani sa tukmang kahulogan. Ug ikaw iyang balani. Hinaot ang balani ninyo padayon.

Aron malingaw sa lamat hilngon nato uban sa gitawag og beginner’s mind. Kalimtan una nato ang atong ideya unsay lamat. Labi na dinhi sa Japan, kay sila may espesyal mga prinsipyo nga ilang gihimong basehan sa pamuhat.

Ning suroya ang prinsipyo nga masinati mao ang Shizen kun natural o kinaiyahan. Way artipisyal. Kay ang kinaiyahan may iyang rason.

Sa Nara City, mga 40 ka kilometro gikan sa among gisak-an sa Osaka, mingsuroy mi uban sa panon punta sa nadungog nga Deer Park. Kon gidungog mapaabot ang dapit gipatahom sama sa Rizal Park sa Manila. Sa Deer Park walay tilimad-on niini. Ang ania duha ka ektarya nga dagway nga biniyaan. Mingaw, way estruktura nga talagsaon. Ang nagtikawtikaw mao ang mga osa nga nanaglakaw-lakaw sa ilang malinawong hayon. Karon ug unya moduko sila pagkaon sa mga buwak mahulog sa mga kahoy. Hinay-hinay miabot sa akong hunahuna ang katahom sa kinabuhing netibo ug ila. Wa mahilabti. Uho da man kining dapit pinasubay diay sa prinsipyo Shizen. Gipuy-an sa mga Hapon ang ilang mga prinsipyo, nag-aplay sa ilang pamuhat, arte, pagtuo. Ang sugilanon nila kanunay sa

pagbating way adorno. Reyalistik sa ato.

May mga turista o bisita nga nagkalingaw sa paghatag og biskwit sa mga osa nga mahigalaon.

Nakighiusa mi sa mga osa. Minghatag mig biskwit sa may gana. Kay kadaghanan sa mga osa gusto lang sa mga bulak nga mahulog. Gibidli sa biskwit. May osa nga naputlan sa sungay ug akong gihapuhap sa ulo. Naghudyaka ang mga nagpahulagway uban sa makalingawng mga bida.

Sa dihang mingtadlas mi sa parke aron motakli sa mga templo, nga sikbit ra sa Deer Park, gisunod ko sa osa nga ingon sa subo o mokuyog nako. Sa eksit sa koral dugay akong mihapuhap kaniya ug nanamilit. Gitalikdan ko nga nagtan-aw nako.

Way makatugkad sa iyang pagbati ug sugilanon, ug wa usab ako makatugkad sa akoa.

Nahinumdom ko sa magbabalak sa Hus ginganlag Job:

Apan pangutan-a karon ang mga mananap ug sila motudlo kanimo, Ug ang mga langgam sa kalangitan, ug kanimo sila motudlo: Kon magsulti ka sa yuta, ug kana motudlo kanimo; Ug ang isda sa kadagatan mopahayag kanimo.

Kalit nalain ang talan-awon. Ania ang mga matahom ug pinatahom nga mga templo sa Koufuku-ji - K fuku-ji. Giilang labing matahom sa kasaysayan sa Japan. Ang mga pari dinhi dili buot madaan o mahupas ang prinsipal nga templo sa panagway. Busa matag 25 ka tuig ilang gub-on ug tukoron pagbalik eksakto sa ilang naabtang hitsura ug kahimtang! Way puno ug way kulang. Ilang natural sa daghang tuig.

Kining mga paria nakauna sa modernong diskobre sa sikolohiya nga aron magpabiling batan-on puyo pag-usab ( live again) sa mga panahon kanhi sa kabatan-on. Sa sunod higayon hisgotan ta sa tukib unsaon.

Mingpiti ang mga kamera ug tawganay sa mga turista nga daklit gihuyop sa hangin.

Ug sa restawran sa dalan nga pinaanyag nangaon mi og lamiang potahe wa ko pa matilawi.

Sa tren pabalik dala namo ang katagbaw sa pagbisita sa Dakbayan sa Nara.

Apan ang akong kaisipan nawili sa mahigalaong osa. Ngano kaha nga kami nagkahigala?—

Kining mga paria nakauna sa modernong diskobre sa sikolohiya nga aron magpabiling batanon puyo pag- usab sa mga panahon kanhi sa kabatan- on.