Salamat, Kobe!

“I can’t believe this has come to an end. You guys will always be in my heart and I sincerely, I sincerely appreciate it. No words can describe how I feel about you guys. Thank you from the bottom of my heart. I love you guys.”

— Kobe Bryant (1978-2020)

MAORAG usa lang ka pamilok. Alang sa mga sports enthusiast, seguro, mas mangtas pa hitaboa kaysa la’ nga mga epidemya: 1720 Plaque, 1820 Cholera, 1920 Spanish Flu, 2019 Coronavirus. Lagmit, kay pila ka oras lang ang minglabay— liboan o minilyon ka tawo man gilayon ang nangataptan sa virus sa kasub-anan— mabisan asang suok sa kalibotan. Ang sintomas: maglisod og hilwas sa mga pulong nga naglausag sa dughan; morag mapanglimotan o maamnesya; makapangusisa kon tinuod ba kadtong adlawa? Sa usa lang ka pamilok…

Sakay sa kaugalingong helicopter, kauban ni Kobe iyang 13-anyos nga anak, si Gianna alang sa duwa niini. Lakip ang duha ka teammate:

Alyssa Altobelli ug Payton Chester; ginikanan ni Altobelli nga si John ug Keri; inahan ni Chester nga si Sarah, ug Woman Basketball Coach Christina Mauser. Ug lakip ang piloto nga si Ara Zobayan. Apan sa dili pa matino nga kapasikaran, kalit nahagsa ug maoy hinungdan sa pagkakalas sa siyam ka kinabuhi. Oo, sa usa ka pamilok ug nahanaw ang tanan.

Sa ubos nga pamalandong ning tagsulat, isip hilig pod ning dulaa, maong pinataas akong agtang nga lakip sa henerasyon nga nagyukbo kang Kobe. Apil sa akong tinuboan ang ngalan nga Kobe isip maayong laki gyod sa iyang moves. Kon sa among paborito nga drama sa radyo niadto anaay “Ramini, Ang Batang Bronse”; sa basketan anaa usay Kobe Bryant! Tingali, pila lang ang wala makasinati niini: kasagaran sa eskuylahan, bitbit ang kinumot nga papel, hinay-hinay nga molakang paingon sa basurahan, pinabudlot ang simod, pinabawog ang kamot, ibali sa pikas, kon dili man i- jumpshot, i- lay-up dungan sa pagsinggit: KOBE! Ahhh, lamia na man sa imahinasyon.

Human mokaylap ang balita, seguradong usa lang ko sa mga Pilipinhon nga natakboyan pagpatubod og luha. Sa laing aspeto sa panud-ong, mas idolo nako si Dirk Nowitzki, apan hipokrito ra pod kon dili mosaludo sa ekstraordinaryong nakab-ot ni Kobe. Gimanggad man o wala apan ang kamatuoran nga nahimo siyang dakong tipik kon basketbol lay estoryahan. Daw daman sa utok. Ngutngot sa dughan.

41anyos na si Kobe busa niini karong pahinaa natunhay iyang tumong. Lagmit, ang katunga mao ang pagpakita sa iyang kamaayo modula, samtang ang laing tunga, metapora sa pakigbisog, gugma, pasyon ug kalamposan…

Hangtod karon maorag dili gyod katuohan. Usbon nako, sa usa lang ka pamilok, ug nahanaw gilayon ang tanan. Apan ang pangutanag unsay nahanaw? May butang ba nga nawala? Kabalingag. Dakong sayop. Ang sakto tingali mao nga sa usa lang ka pamilok, kalit natukas ang tabil aron moaninag ang tiunay nga bulok ug dayan-dayan sa iyang kinabuhi.

Matod pa, life begins at 40. Usa ni ka eskinita. Ang edad diin ang tawo dalhon sa iyang mga tunob patighulog sa matuod nga kahulogan sa iyang paglibod-suroy. 41anyos na si Kobe busa niini karong pahinaa natunhay iyang tumong. Lagmit, ang katunga mao ang pagpakita sa iyang kamaayong modula, samtang ang laing tunga, metapora sa pakigbisog, gugma, pasyon ug kalamposan. Tataw nga hulog siya sa langit. Ang paghagsa sa iyang private chopper kabahin nga metamorposis na lang sa kinabuhi nga gitawag og kamatayon aron makab-ot ang kinabuhing dayon.

Si Kobe dili lang usa ka basketbolista, usa sab ka magtutudlo, magsusulat, magpapatigayon, uska higala, responsableng bana ug amahan, ug labaw sa tanan, tawo lang gihapon— nagginhawa, mokaon, mahigugma, ug may kinabuhi. Ug ang kinaimportantehan alang niya: mamahimong inspirasyon niadtong may mga tinguha nga buot magmalamposon. Dinhi matubag nganong nahablon ang pagya nga Black Mamba— isip la nga halas nga walay laing tumong kondi ang pagpukan sa kaatbang bisan unsa pay mahitabo.

Ang mamba mentality nagpamatuod: dili sa tanang higayon nga ang bitin simbolo sa negatibo isip traydor. Apan patik sa usa ka batan-ong naggunad sa Lower Merion High School, nga sa edad nga 17 anyos adunay dalisay nga pangandoy sa labing dakong bakanan nga gitawag og NBA. Porsegido. Naningkamot. Ug milampos.

Oo, busa si Kobe ang global icon isip binuhat nga adunay labing mahabog nga determinasyon. Alang niya, ang paningkamot gayod maoy mas mopatigbabaw kaysa talento. Walay suwerte kay ang tanan nagdepende sa kugi. Bisan unsa pay mahitabo padayon lang. Pul-ongon ang unsa mang mobabag sa kalamposan.

Ang mamba nga prinsipyo ni Kobe dili lang tumong ang pagpukan sa kaatbang. Kondi kabahin sa usa ka disiplina nga momatag alas 4 sa kaadlawon aron magpraktis. Panultihon isip pagdasig aron mopadayon pa, ipasampak gayod ang paningkamot, ug sukol. Mantra sa mga binuhat nga tag-as og mga pangandoy. Sa laing pagkasulti, ang mamba mentality ni Kobe usa ka kawsa ug pakigbisog ilabi na sa mga kabos nga gustong molampos. Tinuod, kay ang impact nga dala niya salamin niining bagong subol nga mga basketbolista sa kasamtangang henerasyon. Sa natad sa esports, ug bisan sa komunidad dili lang sa Los Angeles apan mikutay mabisan asang suok man sa kalibotan— sa sulod o gawas sa korte.

Wala nay kuwenta kon usisahon pag kinsa gayod ang matuod nga Greatest Of All

Time (GOAT), apan kining maong sayo nga pagtaliwan ni Kobe maoy nagkompleto sa rekados aron isul-ob kaniya ang korona sa pagtik-op ning maong lalis. Para nako, si Kobe na. Milyahe ang partida niya batok nilang Michael Jordan kun LeBron James.

Ang kamatayon ni Kobe, sa laktod, maoy nakahimo niyang walay kamatayong pigura sa NBA, lagi, makaabin o makontra man sa sulod kun sa gawas sa korte.

Isip pangtak-op nga pulong, ipaambit nako nga mga pulong ni Sean Grande, ang radio voice sa Boston Celtics: “As Celtics fans, we didn’t think Kobe Bryant could break our hearts one more time. We were wrong.”

Tinuod, Black Mamba is out pero walay makalaran sa iyang mga tunob hangtod magpabilin nga lingin ang bola.

Dear, Kobe. Salamat. Rest in Power.—

PAG-ABOT nilang Eloy ug Boy sa pultahan sa koral nga puthaw sa dakong balay, minghunong sila ug nanganaog gikan sa dyip. Ilang nakita lahos sa mga gil-ang sa rehas duol sa pultahang serado ang daghang silyang plastik nga gilut-od ug gipahimutang simpig sa bungbong.

“Maayong udto!” kusog ang tingog ni Eloy. Mibanos usab si Boy.

Taudtaod, naabli ang sera sa pultahan ug nakita nila ang dakoon apan muboong tawong guwapohon nga nagtisirt og puti ug namurol og itom nga milahos sa paggawas ug mingisi nga mitagad kanila.

“Mga taga city hall! Unsa untay tuyo ninyo?” Sayag ang dagway sa tawo nga miabiabi kanila. “Panulod mo diri! Ug panglingkod

“Pasayloa ko, Mayor. Wa ko magdahom nga maapil ko…”

mo.” Gikuha dayon sa tawo ang duha ka silya ug giampad sa pagpamutang duol sa atubangan niya. Ug mikuha sab siya og laing silya dayong lingkod paatubang nila.

“Unsay ato unta?” Misukot pag-usab kanila ang tawo.

“Maoy tuyo namo si Fidel Mendoza. Ania siya dinhi ron?” ni Eloy nga mingisi.

“O, nia siya. Mga duha pa lang ka semana siyang miabot gikan sa pinuy-anan niini sa Maguindanao. Ako siyang ig-agaw. Ngano mang gikinahanglan man ninyo siya?” Ingog nakusog og diyotay ang iyang tingog nga mitan-aw kang Eloy.

Ingog gikulbaan si Eloy samtang naglingkod tupad kang Boy. Wala siya makatingog dayong lingi kang Boy.

“Si Melchor Nocquiao ang mitudlo namo sa pagpaanhi dinhi.” Si Boy ang mitubag. “Wa ka ba makanotisyag tulis kagahapon?”

“Ha! Tulis? Wa man! Ug diin man usab nga naapil man si Fidel?”

Nagpanglingo si Eloy ug gipakita ang hulagway sa iyang selpon. “Di ba si Fidel man nang nagdupa atubangan sa sakyanan?” ni Eloy nga nagtindog na ug mitupad sa tagbalayng gikaatubang aron makita niini pag-ayo ang hulagway sa selpon.

Mikalit pagkusmod ug misangpit sa ig-agaw. “Gaw Fidel, gawas ra god diha!” Ug nakusog ang tingog niini. “Pagdali!”

Nagpakita ang usa usab ka dakoong tawo nga nagtisirt og pula ug namurol og maong diha sa pultahan nga nagtindog. Bungoton kini.

“Nganong ania man ning imong dagway dinhing miali sa sakyanan?” Milingi nga naghangad ang ig-agaw sa hait kaayo niining tinan-awan ug misinggaak ngadto sa gipangutana diha sa pultahan.

Mapanagan-on kining mitubag sa hinay nga tingog. “Gisugo lang ko sa akong mga kauban og inom didto atbang sa PNB sa pagbantay sa maong babaye nga misaka sa banko. Wa ko mahibawo kon unsay ilang tuyo nganong pabantayan man nako.”

Ug mipadayon pa si Fidel. “Sa paghikanaog sa babaye human makakuhag kuwarta, nanaog kini sa banko ug mipaingon sa iyang sakyanan. Ug human nako sila masuginli nga nag- withdraw ang babaye og dakong kuwarta, ila dayon kong gisugo nga modagan aron maunhan ang babaye didto sa eskina. Ug gipaduphan nila nako ang maong sakyanan. Apan wa ko masayod sa ilang planong buhaton!”

“Unsa man diay ning ilang gibuhat?” sa ig-agaw ni Fidel. “Gitulis nila! Duha ka milyon ka pesos ang sulod sa puntil nga ilang gikuha sa babaye” ni Eloy sa hinayng tingog nga mitan-aw kang Fidel ug sa ig-agaw dayon niyang lingkod og balik.

“Pila may imong nabahin?”

Miyanghag og gamay si Fidel nga basa na ang mga mata sa luha. “Unom ka gatos ka libo ka pesos. Dia sa akong bolsa.” Ug gitunol niini ang kantidad.

“Na, hala! Iuli rog seguro kanang kuwartaha sa diin to?” sa ig-agaw ni Fidel.

“Pawnshop, apan ambot og diin na?” Ug gilingi ni Eloy si Boy. “Naa sa unahan. Inigliko natog gamay,” ni Boy.

“Sus! Ang amo man diay dinhing utanganan!” Nakusog ang tingog. “Na, hala, Gaw! Iuli nag seguro ang kuwarta ug kuyogi silas kapolisan. Duawon ka lang namo didto. Ayg kahadlok kay pinakaon didto sa presohan. Unsa bay ngalan anang duha?”

“Taga diin pod kanang mga kauban mo diha, Gaw?”

“Wa ko kahibawo! Wa sab ko kaila kaayo nila. Mga angga lang. Kanang nag- green kay si Bay Cardo ug kanang nagputi kay si Bay Rico. Ila ra man god kong gitawag kay nakita nilang pirme kong naghinuktok nga maglingkod sa may dakong pultahan sa awditoryum. Anaa man god ko diha hapit kada buntag human sa atong pamahaw dinhi ug sa palis human sa atong paniudto. Malingaw kong magtan-aw sa mga nanagduwa sulod sa maong awditoryum. Naluoy kuno sila nakong magtan-aw nga kanunayng naghinuktok.” Nanghupaw si Fidel.

“Kanunay diay silang mag-inom diha?” pangutana sa ig-agaw kang Fidel.

Ug miyango lang si Fidel.

Sa dihang nakita niining nanindog na sila si Eloy ug Boy, milahos kini paggawas.

Mipaagpas og sulti ang ig-agaw: “Pagtinarong, ha! Way buang sa atong kaliwat! Naamong lang ka nila.” Nagpanglingo si Fidel nga mitan-aw sa ig-agaw nga misakay na sa dyip.

“Ari na mi,” pananghid si Eloy sa ig-agaw ni Fidel.

Alas onse na sa kaudtohon sa ilang paghitangka sa dakong pultahan sa pawnshop sumala sa dakong relo nga diha ibutang sa bungbong atubang sa pultahan.

Giagbayan ni Eloy sa walang abaga si Fidel sa pagsulod nila sa pawnshop, samtang si Boy nagpabilin lang didto sa dyip.

Pagkakita sa assistant manager kang Fidel, naninghag dayon kini: “Ikaw ang miali sa dalan nako! Maayo pag gipadam-agan ko ikaw, di unta ko matulis! Buang!”

“Ania mi, Ma’m, kay mangayo siyag pasaylo ug iuli ang nabahin niyang kuwarta ninyo,” ni Eloy sa huyo ug nagpakiluoyng tingog.

“P-pasayloa ko tawon, Ma’m. Ila ra kong gisugo,” ni Fidel sa kahilakong tingog.

Wala motingog ang manedyer.

“Aniay gibahin nila nako…” Ug gikuot ni Fidel ang mga papel de banko sa pikas bolsa sa iyang maong nga purol nga milubad na.

“Pila man nang nabahin nimo?” May kaisog gihapon ang tingog sa manedyer.

“Unom ka gatos ka libo ka pesos ang ilang gihatag nako.

Ug tua ang nahabilin sa ilang duha. Apan ambot tagpila kaha ang ilang mga bahin? Wa ko masayod kay nanglakaw dayon sila humag tunol nila sa kuwarta kanako.” Kahilakon gihapon ang tingog ni Fidel nga nagpanglingo ug dayong tunol niini sa linukot nga mga papel de banko.

Giihap kini dayon sa assistant manager. Mitabang kaniya ang

Gihakop nila ni Eloy ug Boy ang responsabilidad sa kapolisan sa ilang pagpatahan kang Fidel. Unsay nagpaabot kanilang Eloy ug Boy? Unsay nagpaabot kang Fidel?

kahera. Ug nakita nilang husto ang giingon sa usa sa mga tulisan.

Gidawat kini sa kahera ug gihiposan dayon sa dakong vault nga nahimutang kilid sa bungbong.

“Unya, Ma’m, moadto na mi.” Apan sa dihang manglakaw na unta sila si Eloy ug Fidel, may gipangutana pa ang manedyer.

“Gisugo mo sa mayor? Ug kinsa man say nagtudlo ninyo nga kini siya usa ka tulisan?”

Gipakita dayon ni Eloy ang mga hulagway sa iyang selpon. Ug nahasigang mga mata sa assistant manager nga nagtan-aw sa mga hulagway. “Mao kining nahitabo nako!”

“Kinsa may nakahatag nimo niining hulagwaya?”

“Si Melchor Nocquiao,” ni Eloy.

“Ay, ang among suki dinhi. Maayo kay nakakuha siyag retrato! Salamat niya.”

“Unya, Ma’m, hapit na mang alas onse imedya, ari na gayod mi. Makigkita pa mi sa mayor.”

Ug nanggawas na sila si Fidel.

Didto sa gawas, inay adto gihapon si Fidel palingkora sa dulong nga patung-an nilang Boy ug Eloy, ila kining gitugotan nga adto sa luyo pasakyon si Fidel.

Si Boy ang nangunay pagpasakay kang Fidel sa luyo. Ug inay molingkod, gipahigda kini diha sa kilid nga lingkoranan ug ang ulo dapit sa pultahan.

“Kini gituyo aron dili ka hikit-an sa imong mga kauban,” ni Boy nga mipikpik sa pikas abaga ni Fidel nga makab-ot ra ni Boy gikang nagtindog sa may yuta duol sa pultahan. “Talikod lang kay ingog nakit-an namo sila kaganina sa among pag-agi.”

Si Eloy nga nahimutang na sa lingkoranan tupad ni Boy, miingon: “Kon moeskapo ka, inay mapasaylo ka, madugangan hinuon ang imong sala.”

“Mangayo kog pasaylo. Gibasolan kong tanan nga mituman sa ilang mando.” Nagpanglingo si Fidel nga miisa kadiyot sa iyang ulo nga mitan-aw kang Eloy ug dayong balik og higda.

Pag-abot nila sa parkinganan sa dyip didto sa kilid sa tugkaran city hall, nagdali dayon si Eloy pagkanaog ug milipot sa pultahan sa dyip aron huwaton si Fidel nga manaog.

Milahos dayon sila si Eloy ug Fidel pagsulod sa itaas samtang si Boy wala na mokuyog kanila.

Naabtan nila ang mayor ug nakit-an nilang mao pa say pagbiya sa mga bisita nga nahisugatan nila sa gawas sa pultahan.

“Kinsa man ning imong kauban?” Mitutok ang mayor kang Fidel nga mitan-aw gikan sa ulo hangtod sa mga tiil niini.

“Mao ning usa sa nanulis,” mubong tubag ni Eloy nga milingkod sa silya atbang sa mayor.

“Nya, nganong wa man ni ninyo ilargo sa kapolisan aron mabalhog?”

Miduko si Fidel ug kahilakong miingon: “Pasayloa ko, Mayor. Wa ko magdahom nga maapil ko. Giuli kong akong nabahin nga kuwarta sa pawnshop. Wa ko kahibawo nganong pabantayan sa mga kauban nako ang babaye sa banko. Ug pagkanaog sa maong babaye, akong naingnan sila nga nag- withdraw og kuwarta.

Ila dayon kong gisugo nga paunhon sa gisakyan sa babaye ug paduphan nako sa tunga sa kalsada. Gituman nako ug mihunong tawon ang sakyanan. Ug ila dayong gitionan og pistola ug gikuha ang puntil sa babaye. Panulis diay ang ilang tuyo!”

“Nauli na niya ang kuwartang nabahin kay gikuyogan namo ngadtos pawnshop,” ni Eloy.

Way timik ang mayor maong midugang pa si Eloy. “Si Melchor Nocquiao maoy mikuhag hulagway sa hitabo. Maoy nagbutang sa hulagway diris selpon ug siya say nagtultol namo sa gipuy-an ni Fidel Mendoza. Amo dayong giadto sa gipuy-an niining ig-agaw. Gikasuk-an gani nis Fidel sa iyang ig-agaw kay wa kunoy buang sa ilang kaliwat. Mao kanang gisugo siya sa pagpauli sa kuwartang gibahin kaniya.”

“Good work! May natabang na ta pagsulbad og diyotay sa krimen. Ang nahabiling problema mao na lang ang pagdakop ning duha ka kauban niya,” sa mayor kang Eloy.

“Kinsa man kining mga kauban mo?” pangutana sa mayor kang Fidel.

“Si Bay Cardo ang nag- green ug kanang nagputi kay si Bay Rico. Mao ray akong nailhan nila. Wa ko makaila sa tinuod nilang ngalan. Wala sab ko makatultol sa ilang pinuy-anan. Diha ra man god mi sa imnanan nagkakita ug nagkaila,” ni Fidel.

(PADAYONON)