Teyoriya de Konsabo o Mensahe Puwerte?!

HADLOK kog Wuhan coronavirus, Bay, pero mas hadlok kos mga hunahuna nga gadagan karon sa utok sa pipila ka tawo. Naay usa ka damgo nga gadagan karon nga sa 2024, ang mga adunahan sa kalibotan makaadto na sa planetang Mars kay malamposon na kaayo ang Space X program ni Elon Musk. Mao kuno niy rason nganong galumba og padato ang mga dato karon. Gawas pa niana, malamposon usab ang Neuralink Corporation nga gipasiugdahan usab ni Elon Musk, ang bilyonaryong engineer nga mao say gamugna sa Tesla Corporation nga taghimo niining bag-ong mga Tesla nga kotse nga gagamit nag enerhiya gikan sa nagkalainlaing tinubdan, dili gasolina. Karon, daghan nang nakapalit ining mga Tesla cars ug di gani kaapas ang Tesla Corporation paghimo sa kadaghan sa order. Sa pagkakaron, mga adunahan pa say ka- afford og palit kay mahal pa man. Maayo untag dili dali madaot aron makapalit kos ukay-ukay unya! Hehe-he.

Sa 2024 kuno, daghan na sang adunahan ang mamahimong transhuman kay daghan nang mapalit nga chips gikan kang Elon Musk. Kamulo man god karon og himo ang Neuralink nianang morag computer chips nga puydeng masuksok sa utok sa tawo. Ang maong chips, nga gitawag nilag implantable brain-machine interfaces ( iBMIs) nagtangag nag daghan kaayong impormasyon aron mamahimong mas brayt ug mas abtik ang utok sa tawo. Di na kinahanglang mag- memorize pag wan tayms wan kinta, mas labaw nang di na kinahanglang motungha aron makahibalo nga si Lapulapu gyod ang nakasanta sa mga laraw ni Magellan. Kana tanang ingon nianang impormasyon ug mas labaw pa niana, naa na sa iBMIs tanan ug ang kinahanglan na lang tun-an sa tawo nianang panahona unsaon nga makaykay ang maong mga impormasyon ug magamit. Mas barato pa kuno ning ingon ini kaysa magtungha og pila ka tuig aron ma-PhD, ang kinatas-ang grado nga makab-ot sa tawo. Puydeng singko anyos ka pa, PhD ka nag kahibalo. Mas maayo, nindot pag resulta.

Hinuon wala pa mahibaloi karon kon tagpila pod ang usa ka iBMIs ug kon tubil-tubil ba ang estilo niini. Parehas bas lod sa cellphone nga kon diyes ray atong kuwarta igo rag teks atong gamit sa selpon. Puyde sab kuno nga naa nay mga gold iBMIs sama sa mga gold nga ATM card sa mga banko nga 5 ka milyon

dolyares ang karga o black BMIs ba kaha nga baleg 25 milyones dolyares sab ang kargang kuwartang magasto. Malod mas selpon o maparehas og ATM card, way dag-anan ang pobre ini kay bisan pag tubil-tubil ang estilo, abtan tag siyam-siyam tinubil sa atong iBMIs aron ta mabrayt. He-he-he. Pero maklaro ta ni sa 2022 kay sulayan baya una ang dagan nianang iBMIs sa dili pa makalulinghayaw sa Mars sa 2024. Ngilngig o nindot nga ugma?

Dinhi misulod ang pagsaliyab sa Wuhan corona virus nga medyo ngilngig hunahunaon. Ang China kuno dili papiri sa dagan sa mga Puti nga gipangunahan ni Elon Musk. Kining coronavirus nga galulinghayaw sa atong kalibotan karon, apil kuno sa plano, matod pas mga tigsunod niining conspiracy theories. Duna man god kunoy mga grupo nga dunay konspirasya nga ilahon ang kabtangan sa kalibotan aron magamit nilas ilang pagpauli sa ilang planeta. Kadto kunong pagpatay kang Presidente John F. Kennedy (JFK) sa Amerika, kauban niining maong teyoriyang de konsabo. Dunay duha ka anggulo niadto: ang usa nag-ingon nga ang kontra sa mga Puti maoy nagtipi kaniya kay nganong gipursiger niya ang pagpalupad sa mga Apollo mission sa Amerika maong nakaabot ang mga Puti sa Bulan. Ang laing anggulo kay iya ra kunong mga kauban ang naghimo niadtong dramaha sa iyang kamatayon kay aron di siya makuha sa pikas grupo kay siya ray nakasabot og maayo sa politikanhong dagan sa kalibotan kaniadto. Mao tong dihay mga estorya nga wala siya gitinuod og patay. Gitagoan ra kuno siya sa isla ni Aristotle Onassis maong kalit kining giminyoan ni Jacquiline Kennedy, ang balo kinta ni JFK. Didto dayon nanimuyo si Jackie sa maong isla, kauban kuno si Onassis apan si JFK diay iyang kauban didto. Hah, mora sag kadtong estorya sa mga engkanto sa una nga kon kinsay ilang ganahan ilang kuhaon, ilisdan og ubod sa saging, maong kalit nga “mamatay” ang tawo pero diay tua nas gingharian sa mga engkanto sulod sa balete. He-he-he. Aw, dili tanang nagsunod niining mga teyoriyaha lakip sa konspirasya, ha? Hinuon, duda lang ta nganong mangulipas og una-una, sa? Ha-ha-ha.

Karong bag-o man god, dihay nakatuaw nga posibleng daghang magsusulat, labi na sa internet, ang sakop niining gahimog mga grupo nga gapalakaw niining mga teyoriyang de konsabo. Pananglit, kining 2019 novel corona virus (2019-nCoV) gihisgotan na ni Sylvia Browne sa iyang librong “End of Days” nga napatik kaniadto pang 2008. Matod pang Sylvia sa maong libro, sa tuig 2020, dunay sakit nga grabe nga moatake sa baga sa tawo, grabe nga pulmonya diin ang maong sakit ug ang kagaw niini mosabwag sa kalibotan. Iyang gitagna nga wala kiniy tambal apan mawala lang sab hinuon kuno kinig iyaha lang. Nganong nakahibalo siya sa ingon niana nga detalye? Mao tong daghang nanghimakak sa trabaho ni Sylvia ug miulbo na sab ang conspiracy theory lagi sa pipila. Gidudahang lakip nas Sylvia sa konspirasya.

Dili pa kana mao. Nahibaloan nga sa 1981 pa diay, nagsulti na ang usa ka nobelistang si Dean Koontz nga dunay umaabot nga katalagman nga dala sa Wuhan-400, usa ka virus nga produkto sa China. Pinaagi sa iyang nobelang “The Eyes of Darkness” nga napatik kaniadtong 1981 pa, miingon si Dean Koontz nga diha kunoy usa ka siyentista sa China, nga gitago sa ngalang Li Chen, nga midagan ngadtos Amerika dala ang usa ka listahan sa mga gapangbuhaton sa China niadtong panahona. Pang- biological warfare ba. Disket pay iyang gisudlan sa impormasyon, dili CD o USB nga maoy kasagarang sudlan na karon sa mga impormasyon nga gikan sa computer. Sa ato pa, mao pay pagkadalaga gyod tawon nako, diha nay daghang bala ang China alang sa gera diin dili mobuto ilang kanyon apan ligdas gihapon ang kontra kay pabuthanay man og kagaw ang ilaha. Ang kataw-anan kay nianang mga tuiga, nakaamgo na ta nga kuyaw ang mga Intsek nga kontra. Sigehan kog bugalbugal sa akong mga higala kay ang mga brayt kuno himoong anay o butakal ug segurado gyod kong maanay. Naay miingon nga hayaha kuno unya sa akong kinabuhi kay wala koy buhaton gawas sa pagpamabdos ug pagpanganak. Diha say miingon nga mas maayo pa kunong burikat kaysa nako kon mahitabo man kay kadaghan pa maiyotan sa usa ka tuig. Ingon sab nako, dili diay puyde nga magburikat samtang nagmabdos? Dili kuno kay kinahanglan mailhan ang amahan. Ha-ha-ha. Paita, bisan diay tingali akong mga higala kakonsabo ining gapaukyab nga duna gyoy konspirasyang gatuyok karon. Ulahi kos balita ba. He-he-he.

Hinuon, magduda gyod kang tinuod kining mga teyoriyang de konsabo kay nahitabo man gyod nga, Enero pa lang sa 2020, daghan nang biktima sa kagaw nga gikan sa Wuhan nga nagdalag sakit nga ginganlan na karog CoViD-19 ( corona virus disease sa 2019) nga ingog pulmonya og mga sintomas. Hilanat, ubo, way sip-on, lisod iginhawa, pangluya, ug mag-anam kaluya ang lawas. Duna gyoy gibasehan si Sylvia Browne sa iyang pangagpas, sa? Hinuon, matod pang Sylvia Browne, mawala ra kuno ni dayon nga kagaw apan posibleng mobalik human sa napulo ka tuig. Ambot nganong kahibawo siya kaniadto pang 2008? Hinuon, matod pa sab sa usa ka siyentistang taga Harvard University karong bag-ohay pa lang, sa sitwasyon sa pagkatap niining kagawa, morag moabot pag 70 porsento sa mga tawo sa kalibotan ang masakit niini una pa kini mahanaw. Mao ni atong gakakuyawan karon kon matinuod.

Sumala pa sang Dean Koontz, sa iyang nobela sab, kini nga kagaw nga ginganlan niyag Wuhan-400, dili ni basta-basta kay hinimo kinig tawo maong posibleng dili dali mapuo. Wala siyay natural nga kontra sa kinaiyahan kinta, morag plastik nga dili dali malata kay walay proseso sa kinaiyahan nga makalata. Hinimo man god sa tawo. Kining Wuhan-400, gihimo kuno kini sa usa ka laboratoryo sa Wuhan, sa probinsiya sa Hubei sa China. Ug kaniadtong 1981, nakita nga kining ika-400 nga modelo sa kagaw maoy kinamaayohan kay epektibo batok sa tawo lang. Kining laboratoryoha gipanag-iya sa gobyerno sa China mismo. Na, kinsa bay nakailag Wuhan ug Hubei sa 1981? Anang panahona, igo pa ko anang gipanguyaban ba ug wa koy keber kon tinuod bas Cinderella o dili basta kay samang Cinderella giganahan sab kog pagukod-gukod ba. Nindot baya sab hunahunaon nga naay nanguyab nato og tinuod nga sa punto pa lang nga naay nanguyab, daghan na tag makalimtan sa kalibotan. Wa na koy panahon mobasa niadtong panahona apan bisan pag diha koy panahon, wa gyod ko mobasa anang Koontz kay di ko ganahan sa iyang ngalan. Parehas ra ni nga wala ko gatan-aw og mga salida ni Charlton Heston kaniadto kay di ko ganahan sa iyang ngipon. Ha-ha-ha. Hala, ka, puwerte man diay nilang ayoha sa ilang mga opisyo, no? Mao na lagi, ang kaanyag dili angayng himoong basehanan sa kaayo. He-he-he.

Taliwala man god sa ingog hapsay na nga dagan sa kinabuhi kay wala nay gera, naa na man hinuoy nagsunod- sunod nga linog, nagkalandrakas nga mga pangilad nga nabulgar, mga balita nga nakauyog sa atong pagsalig sa mga institusyon nga lig- ong gasuporta unta sa atong kinabuhi, mga teyoriyang de konsabo nga motumpag sa atong reyalidad...

Karong bag-o hinuon, lahi ang dramang migawas. Tungod kuno ni sa kultura sa mga Intsek nga kan-on bisan unsa lakip na kabog ug kuwaknit nga maoy kasagarang gadala niini nga klase sa corona virus. Bisan kuno ang mga kabog sa Pilipinas aduna niini. Nganong naabot sa Wuhan? Kanang Wuhan diay kuno adunay “wild market”— merkado sa mga hayop-ihalas ug makapaluto ka niining mga hayopa didto. Tungod sa maong kultura didtong dapita, nakatabok sa tawo ang kagaw sa mga mananap. Posible sab apan adunay medyo mikiwang niining sugilanona kay, kasagaran, ang sakit sa hayop dili motakod sa tawo. Apan nganong nakalukso sa tawo ang corona virus? Diha, dunay koneksiyon ang mga laboratoryo nga naa gitukod sa Wuhan. Sukad sa 2018 diay kuno, dihang dili na makabuhi og pamilya ang mga suweldo sa gatrabaho sa maong mga laboratoryo, gipamaligya sa mga trabahante didto ang mga mananap nga gigamit sa mga eksperimento sa laboratoryo didto sa wild market sa Wuhan. Sa ato pa, posibleng kadtong mga mananapa maoy gitagsokan sa Wuhan-400 nga gihisgotan ni Dean Koontz aron mabuhi ang maong mga kagaw, total dili man sila maapektohan kay tawo ra may mapilde sa maong mga kagaw.

Tulo diay kunoy rason nganong dunay mga pagtuon sa China mahitungod niining mga kagaw: una, pangandam sa gera lagi; ikaduha, aron makakitag tambal sa mga sakit nga motakboy sa tawo tungod niining mga kagawa; ug ikatulo, aron makamugna og mga bakuna alang sa mga mananap nga dunay komersiyal nga importansiya sama sa manok, baboy, baka, ug uban pa. Na, mao lagi, paingon dayon sa kuwarta ug gahom ang sangpotan sa tanang pangandoy lagi.

Ay, di ko motuog konspirasya ni apan morag makatuo ko nga dunay pinasahi nga mga timailhan karon. Taliwala man god sa ingog hapsay na nga dagan sa kinabuhi kay wala nay gera, naa na man hinuoy nagsunod-sunod nga linog, nagkalandrakas nga mga pangilad nga nabulgar, mga balita nga nakauyog sa atong pagsalig sa mga institusyon nga lig-ong gasuporta unta sa atong kinabuhi, mga teyoriyang de konsabo nga motumpag sa atong reyalidad, ug naa pay kamatuorang gasuroy-suroy nga Wuhan corona virus nga karon mikaylap nas tibuok kalibotan. Konsabo pa ba ni o mga mensahe sa bungbong? Daghan na ang nakapangutana kon kataposan na bas kalibotan ug, kon kataposan na, unsay sarang natong himoon?

Daghan pod hinuoy gaingon nga kon kataposan na, “unsa may ako nga di man ni ato?” He-he-he. Di man god ta gustong mangartiyo, no? Kon duna sab tay makartiyo, mangartiyo sab diay nang atong silingan? Duh, puydeng gapangita ra nag lingaw. Kon di man gapangitag lingaw, gapangita rag kalalis. Ha-ha-ha.

Maayo unta igkahuman sa Kuwaresma, malamdagan ta, sa? —

ANG iyang tingog balaod. Ugdang maong walay sakop sa iyang pamilya ang makaako og pakiglantugi sa unsa may gusto niyang iimplementar. Sama kini sa asero katigson. Dili malubag. Sama siya sa usa ka pamuno sa nasod diin ang mugnaong balaod dili na kinahanglang ipaagi pa sa mga balay-balaoranan.

Iyang mga kamot maoy responsable sa pag-ugbok sa pundasyon sa panimalay. Ang kahimtang sa iyang pamilya maoy salamin kon unsa siyang klaseha nga pagka tawo. Kon gubot pas lukot o dili magkasinabot ang mga membro sa panimalay, y timaan nga haguka ang iyang direktiba. Lakip p na ang panud-ong kalabot sa tingusbawan ug g kinabuhi sa iyang mga sakop, responsabilidad niya. Ug ang responsableng amahan dili magyamtak sa pagpaningkamot kay sayod siya nga ang iyang singot kinabuhi sa iyang pamilya. Ingon ini kadako ang responsabilidad o kaakohan nga gipas-an sa usa ka amahan. Apan ngano kaha nga bisan pag angkonon niya ang tanang naa sa iyang pamilya, mahimo kaayo. Apan nungka nga numero uno siya sa kasingkasing sa iyang mga anak. Sukwahi siya sa presidente nga tataw nga kini ang paborito komparar sa iyang first lady. Karon gani, morag wala na man kinahanglana ang first lady aron motambayayong sa pangulo diha sa Malacañang. Tingali, naanad na ang katawhan kay duha na baya ka a presidente nga walay first lady. Ang una na si Noynoy, presidente nga way asawa ug g karon si Digong nga, tingali, aron way magmahay mahay o di ba aron makalikay nga adunay mag-igihay, gihay, wala na lang mobutang og first lady.

Samtang diri sa panimalay, porbida, da kon eleksiyonon diin si Mama ug si Papa maoy mag-atbang o di ba maghimo og survey kon kang kinsa dapig ang mga anak, morag mabutlogan gyod si Papa. Ngano pod bitaw nga mas ampay man sa mga anak ang inahan? Diha bitaw kadtoy magtiayon nga hawod sa kapalaaway. Hangtod nga miabot sa punto nga nakadesisyon sila nga magbulag. Gusto nilang bahinon ang ilang mga anak apan gihatagan nilag katungod ang ilang mga anak sa pagpili kon kang kinsa sila mokuyog. Ang resulta: wala madayon ang ilang panagbulag kay tanang anak didto mopili kang Mama.

Ug kalagmitan, kon di man gani mao gyoy permanente, nga kon ang amahan ra maoy makit-an sa mga anak, aw, sayod na tas ilang pangutana: “Hain diay si Mama, Pa?” Ang nakapait pa gyod kon mama ug tatay ang tawag nila sa ilang ginikanan kay maingon gyod ani: “Hain si Mama, Tay?” Nah, mamatay na gyod nuon! He-he! Apan timan-i kay kon si Mama ganiy naas balay unya si Papa ang wala, na, budlay og mangita pa na ilang amahan. Nia pay dugang, ay: Sa mga higayon nga makuratan o mahadlok ning mga anak, di ba ang pulong nga ilang masinggit mao gyod ang pulong nga “mama”.

Ngano bitaw tuod, no, nga bisan sa kadako sa impluwensiya sa amahan sa atong pagka tawo, gani ang iya mang bansagon ang atong ginadala, apan si Mama man ang nakaangkon sa atong kasingkasing? Usa ba kini ka kamatuoran nga aron makaingon ta nga adunay bikil kadtong teyoriya sa bantogang mga pilosopo niadtong 1500 BC diin nagkahiusa silang Plato, Aristotle ug Socrates sa pag-ingon nga ang lalaki mao lang ang misangkap sa kinabuhi diha sa sabakan sa babaye tungod kay ang naulahi ingon lamang og bakanteng kaang kinsa nagpaabot lang sa binhi nga itisok sa magpupugas.

Ang pagbati dili kabut-an o kamandoan. Gani, sa pagpili nato sa atong g hinigugma gg dili man kita maoy nagbuot sa atong pagbati. Nan, dili sa sab nato tinuyoan nga si Mama maoy nakapabor diha sa atong kasingkasing.

Mao ting tingali nga nakab-ot ang pananglitan nga ang amaha amahan ang giila nga haligi samtang ang inahan m maoy suga. Ug lagi, tungod kay ang suga d daling makita ug mao usay sangkap aron abogon ang kangitngit. Samtang ang haligi naa man lang sa suok, nag nagpakahilom maong wala mahatagig im importansiya ang gidak-on sa iyang gib gibuhat. Wala nato matan-aw nga kon mahunlak ang haligi, mahilakip og kahugno ang tibuok balay.

Ambot pod bitaw ngano nga sa at atong pamatyag mas humok o mabaw og kaluoy si Mama kay kang Papa. M Maong kon aduna tay hangyoon, adto gyo gyod ta moduol kang Mama. Unya pog mangasaba, madala ra mag ngisingisi ngisi, samtang kon si Papa nay moandar, tugkan gyod tag hubag-hubag.

Uny Unya niadtong naghinangat ang Semana Santa, ato atol sa recollection nga giesponsoran sa among ko kompanya, nadugangan ang tubag nga akong nah nahagdaw diha kang Rev. Father Crescenciano Ubo Ubod nga bisan naila kini sa pagka siaw apan lawom sab ang unod dihang maoy gipanghimug-atan niyag hisgot ang kabahin sa relasyon sa pamilya. Ambot nganong maayo man ning mga pari motambag kabahig pamilya nga unta wala man ni silay kasinatian niini, he-he.

“Kamong mga amahan, paningkamoti ninyo nga mahimo mong modelo sa mga mata sa inyong mga anak. Kay sa pagbuhat ninyo niini, inyong giampingan ang pahat nga ilang gigahin alang kaninyo diha sa ilang kasingkasing,” tipik sa iyang pagpamulong. “Sagdi na lang nga bisan sa kadako o kamaayo sa inyong nahimo ngadto kanila apan nagpabilin sila nga mas suod sa ilang inahan. Kana tungod kay sa pagsugod pa lang sa iyang paggitib aduna na silay emotional tie-up sa ilang inahan. Nag-usa ang ilang kinabuhi sulod sa siyam ka bulan unya mao pa gyod kini ang nagpasakit aron sila ihimugso. Samtang ang inyong role ani,” dayon niyang tudlo kanamong mga lalaki, “igo ra gyod mo sa pagpalami.”

Nakapahinumdom kini kanako kang June Mar Fajardo dihang gipangutana siya sa usa ka reporter atol sa interbiyu kaniya kon nganong kanunay niyang ilakbit sa paghisgot ang iyang inahan.

“Utang ko kasi sa kanya ang buhay ko. Kung hindi pa niya ako iningatan at inalagaan noong nasa sinapupunan pa niya ako, e di, wala ako ngayon.” —