Kamille Filoteo,
Idol Sila si Jodi Sta. Maria ug Mon Confiado
ANG aktres nga si Kamille Filoteo ilawom na karon sa pagatiman sa AsterisK Artist Management ug sa Viva Artists Agency. Maong milaom siya nga kini na ang sinugdanan sa pag-arangkada sa iyang showbiz career.
Usa siya sa mga housemate sa PBB 737 kaniadtong 2015 ug, eventually, maoy minggawas nga mananaog sila si Jimboy Martin ug Miho Nishida. Nailhan si Kamille sa PBB isip Teen Mama sa Manila.
Talagsaong kasinatian kaniya ang pagkahimong tipik sa Bahay ni Kuya. Naglisod daw siya tungod kay halayo kini sa a normal nga kinabuhi nga iyang nasinati.
“Pero tuturuan kang habaan ang patience mo, makitungo kitungo sa mga tao, at matuto na maging independent,” paghinumdom m ni Kamille.
Nahimo siyang inahan sa batan-ong edad nga 16 anyos. Last year, gihimugso na usab niya ang ikaduhang anak. Anak kini sa iyang current boyfriend nga si Derrick Colin.
Giangkon ni Kamille nga wala man gyod siyay plano lano nga mag-artista tungod kay labihan niya kamaulawon atubangan ubangan sa daghang tawo.
“I have stage fright. Pero noong napasok po ako sa a PBB, doon na-build ‘yung confidence ko, tiwala ko sa sarili,” esplikar likar niya.
Niadtong 2016, nahimong kabahin si Kamille sa all-female dance group nga GirlTrends nga regular nga magpasundayag sundayag sa Kapamilya noontime variety show nga “It’s Showtime”. e”.
Migawas na usab siya sa pelikula nga “Unli Life” ” nga gisalmotan ni Vhong Navarro. Nahimong tipik sab si Kamille sa teleseryeng “Tubig at Langis” isip boyfriend ni Ingrid d dela Paz nga igsoon dinhi ni Zanjoe Marudo. Maanindot nga kasinatian inatian usab kaniya dihang mi- guest siya sa “MMK”.
Samtang, gianugnan si Kamille tungod kay, originally, nally, lakip siya sa casts sa BL series nga “My Extraordinary”. Kini mao ang unang television project sa AsterisK Artist Management ment nga gipangulohan ni Kristian G. Kabigting.
Ang eight-episode series niini gikan sa pagdumala a ni Direk
Jolo Atienza, sinulat ni Vincent De Jesus, ug giprodyus dyus sa AsterisK Digital Entertainment.
Apan tungod sa pandemic nga hatod sa Covid 19, 9, dili na naka-taping ang pipila ka casts, apil na niini si Kamille, amille, maong nailisdan siya.
Gisalmot sa naasoyng serye sila si Darwin Yu, Enzo nzo Santiago, Karissa Toliongco, EJ Coronel, Sam Cafranca, anca, Christine Lim, Kamille Filoteo, Z Mejia, Jojit Lorenzo, nzo, ug uban pa.
Ang pilot episode sa “My Extraordinary” pagahimoon moon sa Septiyember 27, 2020 ug matan-aw kini matag Domingo, 11 s.g. sa TV 5, ug 11:30 sa Asterisk Youtube tube Channel ug Film City.
Matod ni Kamille, buot niyang makabaton og daghang proyekto aron makatabang sa iyang pamilya. ya.
Matod sa aktres, “More projects po of course kasi pangarap ko pong makapagpatayo ng sarili kong bahay ay para sa pamilya ko at para makauwi na rin po ang mama ama ko dahil nasa abroad po siya.” OFW ng inahan ni Kamille.
Malipayon sab siya nga nahimong tipik sa Viva.
“Yes po, this year lang po ako nakapirma sa Viva and I’m very happy kasi feel at home ako and very welcome,” butyag pa sa aktres.
Unsa ang iyang dream role ug kinsa ang idolo niyang artista? Pamahayag ni Kamille, “Ang dream role ko po is kontrabida talaga and ang makaganap ng role na isang psycho.”
Dugang pa niya, “Ang idol ko naman pong artista is Jodi Sta. Maria and sa lalaki naman, si Mon Confiado po. Idol ko sila dahil sa kanila mo po talaga makikita ‘yung dedication bilang artista.” —
NANGASUNOG ang mga lasang sa lainlaing bahin sa kalibotan. Natunaw ang yelo sa Alaska ug Greenland. Natipak ang glacier sa Iceland. Nagbaha sa Sudan. May mga isla nga gilamoy sa dagat. Mibuto ang Bulkang Taal. Nag-alburto ang Kanlaon. Gitay-og sa linog ang lainlaing parte sa nasod, sa kalibotan. Bagyo sa ting-init. Hulaw sa ting-ulan. Pandemya.
Alang sa mga Diyosnon, kini mga tilimad-on, mga signos nga hapit nang mobalik ang Manunubos. Biblical nga mga esena, mga senyales nga padu’ng nang matapos ang kalibotan. O kaha usa ka silot sa atong pagka makasasala. Alang sa motuo og malas, de malas lang gyod rong tuiga. Natungnan lang nga ang nagkalainlaing trahedya nag-abot karong tuiga. Alang sa motuo og chinese zodiac, haom ang mga panghitabo sa “Year of the Metallic Rat.” Kay tungod sa pandemya, nahisama ta sa mga bagtok, nanago lang tas atong mga lungag ug manggawas lang aron makitag matimo, makitkit, ug kon de malas, malit-ag sa virus.
Alang sa mga conspiracy theorist, ang virus ginama sa labarotaryo. Daw sayon kini tuohan nga bersyon kaysa siyentipikong eksplanasyon nga ang virus may kalabotan sa kahimsog sa ekolohiya, nga dakog purohan nga magkapandemya kon mawala ang balanse sa kinaiyahan. Mas sayon ipasangil sa pipila ka tawo, sa coincidence, sa zodiac, o sa balaang basahon ang mga panghitabo karon kaysa angkonon nga ang nahitabo sa kinaiyahan, sa atong palibot, konektado natong tanan.
Sa pagtuong Buddhism, adunay konsepto o pilosopiya nga ang tanang butang sa kalibotan ug sa uniberso konektado. Di lang konektado ang tawo sa iyang isigkaingon. Konektado ang tawo sa tanang butang sa kalibotan: buhi man o dili. Konektado ang tawo sa yuta, sa hayop, sa hangin, sa bungtod, sa dagat. Ug kini nga konsepto gihagawgaw ni Joey Ayala sa iyang awit nga “Magkaugnay,” diin iyang gisaysay nga ang tanang butang may koneksiyon sa usag usa. Segun sa Amerikanong astrophysicist nga sa Neil DeGrasse Tyson, “Kitang tanan konektado sa usag usa, sa biological nga aspeto. Konektado sa kalibotan, sa chemical nga aspeto. Konektado sa uniberso, sa anatomical nga aspeto. Kitang tanan, literal nga stardust.”
Apan daghan kanato ang di modawat niini. Lisod dawaton sa tawo nga ang panghitabo sa bugnawng dapit, sama sa Greenland ug Iceland, dunay kalabotan o epekto sa panghitabo sa tropical nga nasod sama sa Pilipinas. Lisod dawaton nga ang pagkaugdaw sa mga lasang sa Australia, Indonesia ug North America makaapekto kanatong nagpuyo sa laing bahin sa kalibotan. Nga kini nga mga trahedya, butang lang nga makita nato sa TV o mabasa sa atong selpon. Tua sa halayong dapit ug kita nga naglantaw-nagbasa luwas ra sulod sa atong tagsa-tagsa ka panimalay. Ah, layo ra man. Kaluoy, apan pasalamat ta kay wa ra mahitabo dinhi, alam-alam nato sa atong kaugalingon. Nga mora bag kining tanan usa ka postapocalyptic nga kalibotan nga mabasa ra diha sa nobela o makita lang sa mga salida. Nga mora bag kining tanan usa lang ka damgo, ug mobalik ra ang tanan sa “normal” sa atong pagmata. Nga mora bag kining tanan panghitabo lang sulod sa tuig 2020, ug sa usa ka mahikanhong panghitabo, ma- okay na ang tanan inig-ilis nato og kalendaryo. Usa ka random nga butang, usa ka bad luck, usa ka act of God. Butang nga way kalabotan sa mga gawi sa tawo. Butang nga gilimod sa dagkong mga nasyon ug giyam-iran sa mga lider ug higanteng korporasyon. Way koneksiyon.
Apan nalimot ang tawo, o nagpalimot-limot lang, nga kon moulan sa bukid, magbaha sa patag. Nga ang suba sa halayong bungtod, sumpay ra sa dagat. Nga may kalabotan ang Bulan sa paghunas ug pagtaob sa dagat. Nga ang liso sa prutas nga gitusik sa langgam moturok ug motubo sa laing dapit. Nga ang buyog nga mibisita sa imong hardin maoy hinungdan nganong nanaghan ang bulak sa imong silingan. Ang gilabay mong basura sa baybayon motabok sa laing lapyahan, sama nga ang gipaanod mong message-in-a-bottle moabot sa kamot sa usa ka estranghero nga naglakaw-lakaw lang sa wa mo hiilhing baybayon.
Kay lainlain man tag panghunahuna, matag usa kanato may kaugalingong interpretasyon mahitungod sa panghitabo sa kalibotan, ilabi na karong tuiga. Ug kining akong giyawyaw, mamahimo mong lalison. Mamahimo mong i- dimiss isip usa lang ka obserbasyon, usa ka teyoriya, usa lang ka bersyon. Salimuang sa panahon sa quarantine.
Apan baya ang kinaiyahan walay panginlabot kon unsay atong gituohan: kon Kristiyanismo ba o Budhismo, kon flath-earther ba ka o dili, kon membro ba ka sa anti-vaxxer o dili, kon right-wing, left-wing o neutral ba imong political standing, kon motuo ba ka og climate change o dili, kon unsay imong zodiac sign, kon fact-checker ka o conspiracy theorist. Hinuon, di nato maingon nga susama ang epekto niini kanato. Sama sa ubang butang, kanunayng dunay advantage ang dagkong nasyon, ang mga adunahan. Sa bisan unsang trahedya, ang labing apektado mao ang kabos ug minoridad.
Apan balik ta, ang kinaiyahan walay gitahod nga balaod gawas sa natural nga balaod ug balaod sa pisika. Symbiotic ang relasyon sa tawo ug sa kinaiyahan. Sama sa relasyon sa buyog ug bulak, sa langgam ug prutas. Ang sekreto sa himsog nga relasyon anaa sa pagbalanse. Mawala ang maong balanse kon dunay usa nga magpasulabi. Ug ang mahitabo sa usa, makaapekto sa usa. Segun pang Buddha: “Kay anaa man kining butanga, anaa sad kanang butanga, ug kay wala man kining butanga, wala sad nang butanga. Kana gilalang tungod kini gilalang, mao nga kon kini mahanaw, kana mahanaw usab.” Nan, kon maugdaw ang mga lasang, maunlod ang mga isla, malanay ang mga glacier ug sea ice, unsay mahitabo sa tawo kon kitang tanan konektado?
Ug kon kitang tanang konektado, kon molantaw ka sa panghitabo sa kinaiyahan, susama ra nga ikaw nanamin. Karon, sud-onga pag-ayo ang repleksiyon diha sa samin ug sultihi ko unsay imong nakita. —
Apan nalimot ang tawo, o nagpalimot-limot lang, nga kon moulan sa bukid, magbaha sa patag. Nga ang suba sa halayong bungtod, sumpay ra sa dagat. Nga may kalabotan ang Bulan sa paghunas ug pagtaob sa dagat.
(Unang Gula)
NAGSUGOD na ang mga klase sa pribadong mga tunghaan, apan ang pangpubliko kay karon pang Oktobre 5. Nakaenrol na ba ka sa pag-abli sa laing tuig-tingtungha? Andam na ba ang imong papel ug bolpen, napasinawan na ba nimo imong sapatos, nautaw na ba ang imong uniporme? Taymsa, di na kini nimo kinahanglan. Pagtsinelas! Ay, pagtiniil. Walay handbook para sa una nimong violation. Imong buhok? Pasagdii na kon wala ka kapanudlay o kapakorte, ang importante sayo lang og mata— o, mata na, sa lawom pang nahinanok diha, alang sa imong unang adlaw sa pagtungha sa panahon sa bag-ong normal. Kinsay imong bag-ong mga klasmeyt sa bag-ong normal? Naa pa ba kay makit-ang klasmeyt? Imong crush? Kalimti na lang to.
Adto na, dili sa eskuylahan, apan sa gipili nimong espasyo sa balay diin imong kuhaon ang modyul nga gihatag sa imong magtutudlo, o imong laptop o selpon. Uy, atimana ang signal, manginahanglan ka og kusog nga koneksiyon. Sugdi na og pakli sa mga panid, ayaw pod kalimot og tawag sa imong ginikanan o si teacher kon ugaling maglisod ka, ug mosulod na kita sa suok-suok sa akademya sa new normal.
ANG KURIKULUM
WALAY mausab sa imong puyde makat-onan. Sinunod gihapon kini tanan sa standard sa curriculum guide sa K to 12 sa Departamento sa Edukasyon, apan karon, tungod sa dili kalikayang kakulian sa teaching-learning process, namugna sa DepEd ang Most Essential Learning Competencies (MELC) nga puyde ninyo matan-aw ug matuki diri (https://commons. deped.gov.ph/melc). Matod sa DepEd, “The MELCs will enable the Department to focus instruction to the most essential and indispensable competencies that our learners must acquire, as we anticipate challenges in learning delivery. It will also lighten the burden of converting classroom-oriented learning resources into learning resources adapted to distance learning. Releasing the MELCs does not diminish the standards set by the full K to 12 curriculum guides. Rather, these serve as one of the guidelines for teachers as they address the instructional needs of learners while ensuring that curriculum standards are maintained and achieved.”
Karon, kon ang mga tinun-an anaa ra sa balay, kuyog sa ilang mga ginikanan o magbalantay, unsa ang mga pamaagi aron magpadayon ang ilang pagkat-on ug pagbansay sa ilang mga kabatid?
Una, ang naandan na nga traditional face-to-face learning nga puyde lang sa mga lugar nga walay risgo sa COVID-19. Sa atong nasod, mahitabo lang kini kon aduna nay bakuna, dili lang ang presensiya sa bakuna sa mga tambalanan, kondili tanang tawo, labaw na ang kabatan-onan. Ikaduha ang distance learning nga mao ang paggamit sa Modular Distance Learning (MDL), Online Distance Learning (ODL), ug TV/Radio-Based Instruction. Apan, dili lang kini ang puyde nga mabuhat sa usa ka eskuylahan aron makab-ot sa mga tinun-an ang standards sa MELCs. Puyde pod ang homeschooling, nga ang bisag kinsa nga membro sa pamilya ang moedukar sa tinun-an, ug kay naa ra man sa balay, puyde kini mabuhat sa bisag unsa nga oras.
Matod sa nakuha nga datos sa mga division office sa Region VII, 70-80% sa mga tinun-an ang walay access sa internet o mobile data. Diri molugwa ang usa sa mga suliran sa pagkab-ot sa kalidad sa edukasyon. Adunay mga tapik nga mas masabtan kon adunay mapakita nga bidyo gikan sa internet ang magtutudlo. Adunay mga tapik nga mas masabtan kon ang mga tinun-an makapamati sa tokar. Dili tanan makasabot sa pagbasa lang sa modyul. Kinahanglan ang tataw nga paggiya. Kon naglisod gani
ang tinun-an sa eskuylahan, nga anaa ra ang magtutudlo sa iyang atubangan, unsa na lang kaha kon anaa ra ang tinun-an sa balay? Makakat-on pa ba kaha og tarong ang tinun-an ani?
Gipangusgan sa gobyerno ang paggamit sa radyo aron makat-on ang mga tinun-an kay mao kini ang maabot labaw na sa mga tinun-an nga maglisod sa signal o walay TV o smartphones. Matod ni Presidente Duterte, kadtong mihisgot na siya mahitungod sa pagpangandam sa pag-abli sa klase, “Baka kung magtagal ito talaga, sayang ang panahon, we might buy the radio at 300. Maibigay sa lahat ng barangay, para yung mga mahirap may communication sila sa teacher nila.” (Dili tataw unsa iyang pasabot aning 300.) Dugang niya, “Wala na tayong pera ngayon. I will look for the money to buy transistor radios to be distributed all throughout the country.... We will try to do it. We might not be able to succeed in bringing all of it to the barangay level but we will try.”
Usa kini sa mga inisyatibo sa gobyerno ug sa DepEd, apan, maayo ba kini?
Ang mga batan-on ron kay dili lang mogamit og listening skills. Sa edukasyon sa kasamtangang henerasyon, lainlaing kabatid ang angayang magamit sa mga tinun-an. Sa listening o pagpamati, malimitahan ang pagdebelop sa laing kabatid nga makuha lang sa multimedia nga ang tinun-an dili lang makapamati, apan aduna poy makita. Mas inter-aktibo kini.
Laing rason nganong dili ideyal ang paggamit sa radyo mao nga adunay mga standard ug angayang makat-onan nga dili mabuhat sa paggamit sa radyo. Pananglitan, unsaon pagpakita sa usa ka teacher-host sa radyo sa kolor nga pula, dalag, asul, abohon, o itom? Unsaon pod pagpakita sa mga porma o korte nga lingin, kuwadrado, o diyamante? Mapasabot ba og tarong ang water cycle o ang photosynthesis? Sa mga hayskul, unsaon pagtudlo ang trigonometry ug geometry kon ipaagi sa radyo?
Tuod, usa lang kini sa mga pamaagi aron magpadayon og kat-on ang mga bata, apan, kinahanglang estudyohan pa kini sa departamento kon unsa gyod ang labing epektibo ug praktikal nga pamaagi sa learning continuity o pagpadayon sa pagkat-on.
Di ba kaha, mahulog gihapon kini nga ang labing alkanse, sa bisan pa sa aspeto sa edukasyon o pagkat-on, kay ang mga kabos ug walay akses sa teknolohiya?
ANG MAGTUTUDLO
NAABOT na kita sa panahon nga ang magtutudlo naa na sa luyo sa screen— sa panahon nga nagsugod na ang modernong teknolohiya. Dili layo karong panahona, mahitabo ang gipresentar sa usa ka historian nga si Yuval Noah Harari nga adunay daghang trabaho nga mangawala, ug daghan na pod ang walay trabaho tungod sa modernong teknolohiya gamit ang artificial intelligence (AI). Matod ni Harari, “… we are facing is not the replacement of millions of individual human workers by millions of individual robots and computers; rather, individual humans are likely to be replaced by an integrated network.” Ang mga trabaho nga mangawala mao ang mga trabaho nga puyde mapulihan sa AI, pananglitan, ang propesyon nga magtutudlo, doktor, enhinyero, ug uban pa. Mapulihan na pod ang mga drayber. Morag hinulbot gikan sa science fiction, apan walay imposible sa siglo nga puyde tanan mahimong posible. Sa laing mga nasod, hagbay ra gasugod ang Massive Open Online Course (MOOC) nga puyde ra kang makat-on samtang naa ra sa balay. Ingon ani pod ang University of the Philippines Open University (https://www.upou.edu.ph) nga maoy labing una sa online teaching ug learning sa nasod.
Niini, ikaw na lang ang mobasa, motan-aw og mga bidyo, magkat-on, motubag sa mga pangutana, mosuwat og final essay nimo o video presentation. Sa usa ka kurso, pananglitan ang pagkat-on sa pinulongang Iningles, aduna lang kiniy usa hangtod sa tulo ka propesor o magtutudlo nga nagmugna ani nga kurso, apan pila na ka liboan ka tinun-an sa tibuok kalibotan ang makaenrol niining kursoha. Unya, kinahanglan pa ba kaha ta og mga eskuylahan ug daghang magtutudlo ugma damlag? O ang mga eskuylahan nga tukoron manginahanglan na lang og usa ka lawak o bilding nga butangan og “integrated network”?
Sa panahon sa pandemya, ang nagkalainlaing division office sa DepEd, adunay gipangsunod nga mga lagda gikan sa central office, ug aduna pod silay mga inisyatibo aron mas makat-on ang mga tinun-an samtang anaa sila sa ilang tagsa-tagsang ka puluy-anan.
Sa akong pakighinabi sa Schools Division Superintendent (SDS) sa Dakbayan sa Naga nga si Rosalie M. Pasaol, adunay mga magtutudlo nga mahimong ‘ purok teachers’ nga maoy modala ug mokolekta sa mga modyul alang sa mga tinun-an. (Tungod lagi kay mas daghan ang walay akses sa internet o mobile data, apilon na lang pod nato nga adunay mga lugar sa dakbayan nga puwerteng hinaya sa signal.) Makigkita ni sila sa mga ginikanan ug pasabton kon unsaon paggamit ang modyul. Aduna poy mga magtutudlo nga work from home nga aduna poy ilang trabaho. Sila ang mga magtutudlo nga edaran na ug adunay mga gipamati, o layo sa dakbayan, ug maglisod sa pagbiyahe. Mao nga ang hangyo ni SDS Pasaol sa mga stakeholder, mao ang maayo
nga liderato, ug ang pagtinabangay sa komunidad, eskuylahan, ug kagamhanan. Dili mamahimong posible ang pagpreparar ug pagsugod kon dili magkahiusa tanan alang sa kaayohan sa kabatan-onan.
Sa laing bahin, ang tataw nga nahitabo kay nagpaabot ra ang gobyerno sa bakuna, ug dili sa pagflatten sa curve, ang pagpamenos sa kaso sa positibo sa COVID-19. Morag madugay-dugay pa gyod kining panahon sa new normal. Masakripisyo ang kalidad sa edukasyon, maapektohan ang pagkat-on sa mga bata, ug daw usa ka domino effect, maapektohan pod ang paglambo sa nasod. Dili nato kalimtan nga anaa ang nasod sa labing ubos nga puwesto sa reading comprehension ug ikaduha sa labing ubos sa matematika ug siyensiya sa 2018 Programme for International Student Assessment (PISA), diin adunay 79 ka nasod ang ming-apil. Usa ra ang ipasabot niini, hagbong ang atong nasod. Human sa paggawas sa resulta, mihatag ang DepEd og statement kabahin niini, “We envision that no Filipino learners should be left behind and it takes a nation to educate a child. Hence, DepEd calls the entire nation to take active involvement, cooperation, and collaboration in advancing the quality of basic education in the Philippines.” Apan, dakong pangutana gihapon kon nganong giaprobahan ang realignment sa Departamento sa Edukasyon sa tuig 2019 nga daw usa gihapon ka budget cut komparar sa tuig 2018 nga budget. Karon, unsa kadako ang sagubagong suliran sa mga magtutudlo? Unsa kabug-at ang responsabilidad nga ilang pas-anon?
Dili nato kalimtan ang panultihon: “Ang sakit ng kalingkingan ay damdam ng buong katawan.” Mao ba kini ang kahayag nga mahatag sa new normal?
ANG TINUN-AN
ANG labing maapektohan nga mga tinun-an mao ang mga kabos. Sila ang dili makapalit og smartphones o tabs nga maoy gamiton sa nagkalainlaing learning modalities. Sa naandang set-up sa klasrum, ma- public school man o private school, adunay TV na ang mga klasrum; kon dili TV, adunay speaker o magdala ang magtutudlo og laptop aron magamit sa pagtudlo. Tapuk-an dayon kining laptop nga adunay gamay nga eskrin, ug daogon na lang kini sa maayong pagtudlo ni teacher sa lesson.
Ang DepEd adunay website nga DepEd Commons (commons. deped.gov.ph) aron mapalig-on kining learning modalities. Ang Commons maoy luna sa dagitwanang nga makakuha ang mga tinun-an sa nagkalainlaing learning resources ug materials nga ilang magamit sa pagtungha sa umaabot nga Agosto. Kon atong tan-awon, pipila ra ka materyales ang puyde ma- download sa mga tinun-an (giakses kini sa tagsulat niining gumalaysay niadtong petsa Septiyembre, 20, 2020 pila ka semana na lang sa dili pa buksan ang klase). Pananglitan sa Greyd 2, aduna lay 53 ka materyales ang puydeng ma- download. Kadaghan sa mga lesson, aduna lay napulo (10) ka materyales sa English, usa (1) pod sa Mathematics, lima (5) sa Filipino, lima (5) sa Araling Panlipunan, napulo (10) sa MTB-MLE, lima (5) sa Edukasyon sa Pagpapakatao, ug desiotso (18) sa MAPEH. Tingali, aduna pay iapas ang DepEd puhon, apan kanus-a pa? Sa website, wala o zero (0) ang Teacher’s Guide, zero (0) ang Audio Learning, ug duha (2) ra ka educational video. Dili lang sa greyd 2 ang dakong pagkuwang kondili ang laing grade levels pod. Kon magpabiling ingon ani ang sitwasyon sa Commons, dili gyod kini igo alang sa mga tinun-an.
Karon, sagad sa mga tinun-an walay modernong teknolohiya nga makatabang sa pagkat-on sa ilang panimalay. Dili pod nato mapugos ang ilang mga ginikanan nga palitan si Undong ug si Inday kay karong panahona, ang labing gikinahanglan mao nga makakaon ug matulog nga wala magdaguok ang tiyan sa kagutom. Bahalag dili usa kabayad sa kuryente, o dili usa makakaon og humba, ang importante madaginot ang giapod-apod sa nagkalainlaing LGU. Saw-an og tarong ang usa ka latang sardinas, ug suwerte na lang kon adunay corned beef.
Ingon ani ang sitwasyon sa minglabayng pipila ka buwan. Ug sa naanad na niining sitwasyona, mas misamot ang kalisod sa naglisod na daan. Ang pagpagamit sa modernong teknolohiya sa panahon sa pandemya, ug labaw na sa usa ka developing country, usa ka diskriminasyon ug usa ka insensitive nga kalihokan.
Daw daghan ang nakalimot nga dili tanan susama og estado ug prebilihiyo sa kinabuhi. Tungod niini, pila kaha ang mopadayon sa pagtungha?
Adunay usa ka charity organization nga gitawag og The Mitsa Project. Matod sa ilang facebook page, “’ Mitsa’ is the Tagalog word for ‘fuse’ or a candle’s wick. This project aims to ignite hope for those students who cannot continue their education because of the Covid-19 crisis… The Mitsa Project has a #ShareAGadget donation drive for students-beneficiaries who do not have the resources to attend online classes. TMP also has a Module Printing Service for learners who need hard copies of learning modules especially those who cannot access the modules online.” Ang TMP kay gitukod sa usa ka magtutudlo, duha ka estudyante sa medisina, ug usa ka psychometrician nga sila si Ria Valdez, Kyra Madrazo, Christine Barnuevo ug Clydin Marizze Panayaman.
Matod sa grupo, “We believe that anyone can be bringers of hope once the flame of volunteerism has sparked. Once these students overcome the hindrances of having no internet connection or no resources for education, they can continue the education they strive hard for.” Mamahimo ninyong makontak ang Mitsa sa ilang facebook page nga ‘The Mitsa Project.’
(SUMPAYAN)