Panay News

Paminsaron

- ( bertladera@ gmail.

PAMINSARON

ang paminsaron agud mas maamligan ang kaugalingo­n. Madamo sang tawo nga kontra nila ang ila kaugalingo­n. Indi sila makahibalo mag-amlig, wala nila ginasugila­non ang ila kaugalingo­n, indi nila luyag makaupod ang ila kaugalingo­n sa ila nga pag-isahanon.

Kahibalo ako nga magarot 7,000 ka tawo kag ang average nga basahon ukon hangpon ang una tawag kada adlaw yara sa 32 tubtub ko nga pahayag. Sa masami, ang 37 umpisa Marso tubtub Oktubre tawo nagapangit­a sang kalipayan sa 6, 2020. iban nga tawo, luyag niya nga may Base diri, average monthly calls makasugila­non, luyag niya nga may sa NCMH hotline naglab-ot sa 907 makaupod, luyag niya mabatyagan kag 53 diri sa mga tawag ang suicide- nga may nagahatag sang importansy­a related. sa iya. Sa probinsya sang Iloilo, kapin sa

Tanan nga ini bangud wala na- walo ka tawo ang nagahikog sa kada apresyar sang tawo ang importansy­a bulan ilabi na sa una nga tatlo ka sang iya kaugalingo­n. Kulang sa quarter sang 2020. paghangop ang tawo sa iya pag- Nakabalhag ang Iloilo Police igsister kag wala niya ginakabig ang Provincial Office ukon IPPO sang iya kaugalingo­n bilang abyan nga kabug-usan nga 72 ka suicide cases angay nga istoryahon kag mangin umpisa Enero tubtub Setyembre kaupod sa pag-isahanon. sa sini nga tuig kag mas mataas

Kon mahangpan lang kuntani ini ikumparar sa 67 ka kaso nga sang kadamuan ang kahulugan sang nabalhag sa kaangay nga period sang ginasiling nga “Alone but not lonely,” tinalikdan nga tuig. maapresyar nila ang kaimportan­te sa Ginluthang sang 54- anyos nga paghatag sang hilway nga tion para sa lalaki ang iya kaugalingo­n sa pasuni kaugalingo­n. nga bangud sa depresyon. Ini ang

Makatulubl­ag ang report nga ulihi nga kaso nga nabalhag sang kapin sa 3.6 million ka mga Filipino Setyembre gikan sa Passi City. ang nagasuprer sang mental Pinakadamo nga kaso sang hikog disorders sa tunga sang pandemya ang nabalhag sa Passi City nga kag posible nga magadamo pa ang naglab-ot na sa 9, ginasundan sang numero sa masunod nga tuig. Cabatuan kag Leon nga lunsay may

Ginpahayag ni DOH National tag-lima ka kaso, samtang ang Dingle Mental Health Program manager kag Janiuay ang may tag-apat ka kaso. Frances Prescila Cuevas nga kapin sa Nabalhag man ang kaso sang 3.6 million ka Filipinos ang natukiban hikog sa mga banwa sang Banate, nga may mental conditions base Carles, Lambunao, Miagao, San sa national prevalence study on Enrique kag Zarraga nga lunsay may mental, neurologic­al and substance tag-tatlo ka kaso. use disorders. Naga-edad sang 17-anyos tubtub

Tatlo pa lamang ini ka mga 30-anyos ang kadamuan sa 48 ka kondisyon ang nasakupan sang mga biktima nga mga lalaki. Maathag survey kag kon pasangkaro­n pa, nga mas madamo sang lalaki ang lauman ang mas madamo nga kaso. naghikog kon ikumparar sa mga

Sa datus sang DOH, kadamuan babaye. sang mga tawag sa ila ang gikan sa Ginalantaw sang IPPO nga ang mga tawo nga nagasuprer bangud pagpatuman sang community sa depresyon nga may 1,145,871 quarantine bangud sa pandemya ang ginasundan sang alcohol use disorder mas nagtulod sa kahuyang sang mga nga may 874,145; ang iban amo ang biktima nga utason ang ila kabuhi. bipolar kag drug use disorder nga Kadamuan sa mga biktima ang may 520,614; epilepsy nga may naghikog paagi sa pagbitay sang ila 349,058 kag schizophre­nia nga may kaugalingo­n. 213,422. Samtang, may 26 naman ka

Makaalarma man ang hinali kaso sang hikog sa probinsya sang nga pagdamo sang mga nagatawag Guimaras umpisa Enero tubtub sa National Center for Mental Setyembre sa sini nga tuig. Health crisis hotline bangud may Nakabalhag ang banwa sang naserbisyu­han na nga kapin sa Buenavista sang 9 ka kaso. Nagasunod ang Jordan nga may 6; Sibunag nga may 5; kag tag-tatlo naman sa San Lorenzo kag Nueva Valencia.

Mayoriya man sa mga biktima sa probinsya sang Guimaras ang nag- utas man sang ila kabuhi paagi sa pagbitay sang ila kaugalingo­n.

Kinahangla­n sang tawo nga mag- apresyar sa kaimportan­te sang kabuhi. Dapat mahangpan sang tawon nga labaw siya sa problema, dapat tudluan kon paano atubangon ang mga palaligban sa kabuhi kag ang pag-utas sini ang indi solusyon.

Naling- an na ang t awo sa pagpamati sang iskutinyo, kon ano na kadamo ang kaso sang COVID-19. Dapat makabati na siya sang positibo nga impormasyo­n, balita nga may dala nga paglaum agud indi madalman ang iya paminsaron.

Nagalaum ako nga magaabot ang panahon nga mangin abyan sang tawo ang iya kaugalingo­n, matun-an niya nga istoryahon kag palanggaon kag magkomporm­e nga makaupod ang kaugalingo­n sa iya pag-isahanon.

Kuntani matudluan na sa lamharon nga edad ang kabataan kon paano nila pabakuron ang ila paminsaron, nga mas importante ang kaugalingo­n kaysa sa manggad kag iban pa nga materyal nga bagay, nga likawan ang magkumpara­r sang kaugalingo­n sa iban bangud ang kada isa pinasahi nga tinuga, kag ipatudok gid nga ang matuod nga kalipay wala sa mga makita kag materyal nga bagay kundi yara sa indi makita kag mabatyagan.

Hibaluon naton ang gahum sang paminsaron kag gamiton sa kon paano matib-ong sa kaayuhan ang kaugalingo­n.

PN) com/

 ??  ??

Newspapers in English

Newspapers from Philippines