Mabungahon nga komunikasyon sa tunga sang DA, DTI kag sang mga mangunguma
MASUBO ang nadangatan sang mga na- harvest nga mga repolyo sang mga pumuluyo sa Benguet sining ulihi lang. Sa lugar nga mapuslan, ginpanghaboy na lang. Ngaa man?
Man, wala na sing may luyag magbakal sini kay may madamo na nga mga repolyo ang una nakasulod sa merkado sang manugsulod pa lang sila sa merkado sa National Capital Region ukon Metro Manila.
Kon may nagbakal man, para lang seguro taguon anay sa ref, ukon huluman sa tubig agud indi dale-dale malayong para sa sunod nga paggamit. Hambalon pa, sa manubo na ini kaayo nga presyo nga ginpierdihan pa!
Ang madamo nga nabilin nga indi na mabakal kag ginpanghaboy na lang sa higad dalan gin-medyosan na lang sang iban agud mapuslan bisan paano. Basi ginbahog na gid lang nila ang iban sini sa baboy.
Daw natingala ugaling ang Dept. of Agriculture. Sa matuod, siling sang DA, wala sang oversupply sing repolyo sa NCR. Kon nagnubo gid man ang presyo sini dira, ina tungod kay sala nga merkado ang gindal-an nila sang ila repolyo.
Tani, dugang sini, didto sa kaiping nga mga probinsya nga gapangita pa sang repolyo nga mabaligya nila sa maayo nga presyo.
Ti, ngaa wala kahibalo ining mga taga-Benguet nga luyag ibaligya ang ila repolyo sa NCR? Seguro kay wala sila sing kontak sa iban nga mga merkado agud mahibal-an kon diin nila ini dapat dalhon kag ibaligya. Nga pwede mahimo sang DA kag DTI sa ila obligasyon sa pagbulig sa mga mangunguma angot sa presyuhanay sang ila produkto!
Kag kon wala mahimo ini sang taga-Benguet nga luyag ibaligya ang ila repolyo sa NCR sa ila kaugalingon nga pagpanikasug, ina tungod wala man sila sang bagay nga mga impormasyon sa kon diin pa sila pwede magdala sang ila produkto para makakuha sang maayo nga presyo dira ikumparar sa NCR.
Ugaling kay daw wala man ginhimo ini sang DA, DTI kag kon ano pa nga ahensya sang gobyerno nga may kahilabtanan sa pagbulig sa sining mga nagauma sang repolyo.
In fact, pwede man nila makuha ini nga mga impormasyon paagi sa pag-coordinate sa Farm School on Air sang gobyerno agud mapalayag sa mga mangunnguma kada aga. Ugaling wala man nila seguro ginhimo ini kag indi na naton mabasol ang Farm School on Air.
Segurado man naton ugaling nga ini nga impormasyon sa presyo sang tig-una nga balaklon sang publiko makuha mismo sa mga nagakalainlain nga mga merkado sa pungsod.
Sa siyudad sang Iloilo, may adlaw- adlaw nga pagpahibalo sa pwertahan sang ila public markets sang sining impormasyon sa publiko. Pwede ini magamit sining mga ahensya sang gobyerno i- relay sa mga mangunguma sa iban nga paagi katulad sang regular nga pag-relay sini sa ila mga asosasyon ukon kooperatiba.