Covid-19… pannubok ka iti biag!
KUNADA… nadagsen a pannubok ti dupag ni Covid- 19. Awan kano’t dumana kadagiti agkakadagsen a pannubok idi nagkauna a panawen. Kas koma idi panawen ni Noah. Nasubok ti kinatibker ti pangeddeng dita a tiempo tapno maitungpal laeng ti pagayatan ti salbar a naikari. Nagballigi ti takder ti dauluen a namutoran nupan y ad-adu dagiti timmubngar ken saan a nasalbar. Babaen iti panagkatangkatang ti pinundarda a sarikedked ni salakan, simmangladda met laeng iti naitani a sammaked ken salbar. Saan laeng a dayta ti nakasubukan iti kired ni pangngeddeng ti anak ti Salakan.
Idi panawen ni Abraham, nadagsen ti pammilin a nangsubok iti tibker ti pammatina babaen iti panangkettelna iti biag ti bukodna nga anak. Nagtulnog daytoy a di nangpangadua. Ngem gapu ta pannubok daytoy, saan a naipalubos a mapasamak. Dita a napaneknekan ti Namilin ti tulnog ken kired ni Abraham.
Idi panawen a naipaima ti sangapulo a “Pammilin” (10 commandmends)… adu dagiti sulisog ken basol a naibudi. Ngem babaen iti tibker ti sammked iti kinatao ni Moses… naikitikit dagiti sangapulo nga annuroten nga a naipatawid iti amin a puli iti rabaw ti daga ken Nakaparsuaan.” Saludsod: Ita a panawen ti Pandemya… adda pay ngata ti samay dayta a kired a naipaima kadagitoy a kaputotan? Padasentayo a bisngabisngayen, pards bareng makapidottayo iti adal:
***
Adu a nasyon ken disso iti sanglaubongan ti nagna ken dinalapus ti gubat ken dangkok ti pangok wenno nainsapasapan a sakit. Adu dagiti pimmusay. Ngem ti adal, kasla saan a kimna no di ketdi kimtat. Nagtultuloy latta ti rinnisiris, rinnupak ken innibusan iti puli. Awan iti makaibaga no apay ken no ania a gapu dagita a susik ken di pagkikinnaawatan. Narigat nga ibuksilan dagiti rasones. Ngem babaen iti panangamiris kadagiti tuggot dagita a delubyo, kasla maymaysa ti maitudo a timon ken gapu— kinaagum. Immadun dagiti puli ni agum. Nagkayamkamen daytoy a kasla uram ken dalluyon a dimmalapus iti simbeng ti panunot dagiti puli. Gapu iti kinaagum, (turay man wenno sanikua) immadu dagiti nagbalayan ti rurod ken busor a nangibunga iti panagpipinnatay ken panangirurumen. Dagita ti imbunga ti agum. Ket iti agdama a panawen, sibibiag pay laeng ti sakit nga agum iti amin a suli ti kagimongan. Sadinoman a pangitaliawam iti panagkitam, adda latta a simumulagat kenka ti piglet ti kinaagum. No saan a sanikua… poder ti sentro ti kinaagum. Iti mas narawrabaw a pannarita… kinabuklis ken panagimbubukod ti katukad ni Agum. Ngem iti Covid- 19 koma ti rebbengna a pakaibudian dayta nga agum, pards. Ta no sinno dagiti naagum koma a makaragpat iti promedyo wenno pammadayaw a kas kaunaan a makaaramid wenno makapartuat iti agas iti inaramidda a sakit… isuda laeng koma ti agsagrap iti inapitda a bunga ti kinaagumda. Inagumanda (ditayon agibutaktak iti disso) ti makauna a makasarak iti kangrunaan nga agas… ngem ti patina, “sakit” met ti nasarakanda.
Iti pas-engna, saan laeng nga isuda ti nagsagrap iti imbunga dayta a sakit a produkto ti siribda iti siyensiya. Inramanda ti sangalubongan agraman Pilipinas. Iti ababa a pannarita, gapu iti Agumda… minilyonen dagiti nagsakit, milyonen dagiti pimmusay ken milyonen dagiti nadaksan a pagbiagan ken sanikua. Dayta ti imbunga ti kinaagum. Kayatda ti makaaramid iti pakabigbigan isu a babaen iti siyensiya, ginandatda ti nagpartuat. Ngem ti napartuatda—Covid-19.
Saan aya a kasalbagan ti imbunga ti kinaagumda? Saan aya a dayta met laeng ti nagbalin a timon no apay a nagkontra ti kapanunotan da Abel ken Cain idi panawenda? Dita met a nairugi ti nakas-ang a sidir ni pinnatay uray payen iti bukodmo a dara ken puli. Agum latta ti
tulbek ti amin, saan aya pards? Ita laengen a paniempo… adu dagiti agpipinnatay gapu iti apa iti tawid ken sanikua. Kinaagum ti agari, saan kadi? Napukawen tay kinnabsatan wenno kinnabagyan gapu iti kinaagum. Kas koma iti napasamak itay kallabes dita Lower House. Gapu iti kidag ti agum iti poder ken pagbiagan… dida nagkikinnaawatan. Imbag ketdi ta dida nagbibinnalsig.
Tsk tsk… kuna daydi lolok: Kasano nga agbibinnalsigda ket awan met wasay idiay kongreso? He he… adda puntom, lolong. Sige, inton malpas ti Covid-19, yawatantayo ida iti wasay ta agwiwinnasaydan sakbay iti eleksiyon. Ditanton a rummuar dagiti pudpudo nga agum iti poder ken pirak. Isu nga ita pay laeng, maymayat no iti panagsapsapultayo iti agas ti pandemya… isaganatayo metten ti agsapul iti agas iti agum kontra kadagditi buklis iti poder ken bwakaw iti kinabaknang.
***
Kari ken sapata… dagita a balikas ti kanayon a kabinbinnulig iti biag. Ngem iti imasna, gapu iti kinapigsa ni sairo… maisingngat dita dagiti pannubok. Adu dagiti kari a maupay. Nangruna iti panawen ti eleksiyon. Kari dita ken dita latta. Nasasam-it amin ken nakapapati dagiti karida. Nga iti ungtona gayam ket pasaw wenno ubbaw kada balangkantis ti amin. Ngem ita a panawen ti pandemya… kasla manmanon sa dagiti maalimamadtayo nga agkakari para iti sulosyon kontra Covid-19.
Kadagiti babassit a nasyon a kas Pilipinas, agsamsammakedtayo laeng iti no ania ti matakkuatanda a solusyon wenno bakuna ta sadiaytayo a makibingay wenno makikaasi a gumatang. Adda met ketdi nagkari kas koma Russia ken mabalin met ti China a mabalintayo a paggatangan iti bakuna. Ngem no kaano, awan ti makaibaga. Iti imasna, no agumanda ti partuatda, naspak ti rayaraya. Awanen ti mab
ingay dagiti babassit a pagilian. No agumanda ti sariritda, piman met dagiti awanan kabaelan nga agpartuat. Tay kunadan, kukuada ti bagas, ta kukutayo met ti “itta,” tay rugit ti bagas.
Ditoy lugartayo, tay kunadan—bukbukodanda met piman ti gawis ya! Sapay koma ta dida aguman tapno mabibiit a mapaksiat ti Covid-19 iti sangalubongan. Ta malagipko manen ti nakuna idi ni Pres. Duterte: Kadendennatayon dayta a virus isu nga annad ti kasapulan. Pudno, pards a kastanton ti mapasamak. Awan dumana ni Covid-19 iti sakit a tuberculosis. Idi natakuatan dayta a sakit kadagiti nasyon, adun nga agas ti napartuat. Ngem agpapan kadagitoy a panawen, manon a siglo ti limmbas, adda pay laeng ni tuberculosis iti dennatayo. Kastanto met laeng ni Covid-19.
Agbalinto laengen a gagangay a sagubanit a rumbeng laeng a kalinnangen iti biagtayo a kagiddan met ti agtultuloy a panangsapul kadagiti umno a pangontra kenkuana, saan aya? Awan dumana kano iti ayat. Uray napaayka ita, ituloymo latta ti sumapul iti kaibatogam a pammateg ta dumtengto latta. No mapuletka wenno mapusoyka… dika agsanud. Kuna daydi lolok: ad-adu kano ti babbae ngem lallaki iti rabaw ti daga. Wen, kuna ni lolak ta adu kanon dagiti “lallaki” ti nagbalin a “babbae.” Ngek!
Adios mi amor, ciao, mabalos!
Iti pas-engna, saan laeng nga isuda ti nagsagrap iti imbunga dayta a sakit a produkto ti siribda iti siyensiya. Inramanda ti sangalubongan agraman Pilipinas. Iti ababa a pannarita, gapu iti Agumda…