Sun.Star Pampanga

Year of the Trump

-

Alang marok king magnasang ligaya. Ita ing tune parasan ning bye tamu ngan— ing ligaya. Makanyan man, ing paralan o ding paralan bang miras tamu king parasan tamu ing munye tagumpe kekatamu bang dasan iti king malagwa o malambat a panaun.

Ding pamipaulag­a tamu karing mengalabas­an a pilan mung banwa maragul a pamagbayu at miyalilan ing pamipaulag­a king kayapan king pamipaulag­a king makalabwad a tula, a bitasa namang pangsaguli mu— sinakurap mu mababating na. Balang tula o ligayang manibatan king nanu mang makalabwad a bage malagwang magigisan, mababating, makakaling­wan at lilipas tambing denasan ta na.

King kasalungsu­ngan dakal a kasangkapa­n a pane mibabayu at malagwa mu namang pagsawan tamu inya pin sa’t deng gagawang magbaliwas kareti e la patugut manaliling bayu dusuldit. Alimbawa, kapilan la pa linwal deng iPhone 9 at Galaxy S8 ati na namang iPhone X at Galaxy S9. Mekad keng mung makadwa iPhone XX at Galaxy SXX na naman ing ipalwal da.

O’t antita? Kasi deng tau saguli la mung sumawa o ala lang pikabsyan agyang nanu pang ibye mu karela. Nung malyari mu saliwan da ngan ing sablang buri da, kanan at inuman da ngan ing sablang buri da, pagawa lang mangaragul at mangamal a bale, e mu metung e mu adwa… maglakbe la karing sablang balen, lalawigan o bangsang buri da at itaya do ngan ding salapi’t pibandyan karing buri dang maging tau o asawa. Inya pin sapinsapin ing kasangkapa­n da, kasna ya ing mula da karing saken da at tumpaktump­ak la ring asawa da subali keng bantug la pa.

Ing kutang, maligaya no man kaya? Mabsi no man kaya? Miganap no man kaya karing pagnasan da? Mekad salungat tamu at sabyan tamu maligaya’t mabsi la. Dapot nung gawan lang alimbawa ri Elvis Presley, Michael Jackson at Kurt Cobain— o’t mete lang malungkut at e mu rin pepatugut magpakalig­aya o mantun ligaya?

Ing pakibat, kasi ing paulagan tamu keraklan kekatamu ila pin deng makalabwad a bage. Aliwa itamu ring katawan tamu nung e itamu ring kaladwang pangsamant­alang makatuknan­g karing katawan tamu. E ta sukat paulagan ing makalabwad a l i gaya.

Dake Talabaldug­an:

1. kináng – (palagyu) kilag, kintab, kislap, ningning, luningning. English– luster, brilliance, effulgence, shininess. Alimbawa king pamangamit: “Balang lelangan ating sariling likas a kinang anti karing batwin inya e ta la dapat lalatyan ninu man.”

2. kindát – (palagyu) pyak ning metung a mata anting pabirung pamanatu o pasaring king pibuburyan, kurap, pyak . English–wink (of the eye). Alimbawa king pamangamit: “Misan ne pa ikit ing paglolwan na, uyta kapalsinta na ne, ikwa n’ya mu keng metung a kindat.”

3. kindáy/ kindé – (palagyu) kilag, kinding, kending, kembut, giri. English–contrived gait; strutting. Alimbawa king pamangamit: “Likas na ata ing kinde da ring kababaynan anting panggayuma karing mata ding k al al ak yan.”

IF there was one individual in the world who secured more attention than any other in 2017, it had to be US President Donald Trump. But it wasn’t because of outstandin­g things that he did rather it was more about the controvers­ial, if not dangerous, decisions he made that has impact on world peace.

Sworn in as leader of the Free World on January 20, 2017, the Don has brought the US to near isolation as he has picked up fights with the leaders of countries not to his liking such as North Korea and Iran. He stoked once more the fire of anti-American sentiment by announcing the transfer of the US Embassy to Jerusalem.

North Korea has long been “Enemy No. 1” for the United States as the communist state continues to defy warnings not to pursue its nuclear program. With the accessibil­ity of social media, the exchanges between Trump and North Korea’s Kim Jong-un have become personal, if not childish. In his latest tweet, Trump mocked Kim by boasting that he has a “bigger and more powerful” nuclear button than the North Korean supreme leader.

Taking cue on the street protests in Iran, the US president accused Iranian leaders of corruption and supporting terrorism, hinting support for a change in government. While the previous administra­tion of Barack Obama offered an olive branch through the Iran nuclear accord allowing better engagement with Tehran, Trump did everything within his power to dismantle Obama’s legacy.

But the worst act of Trump in 2017 was declaring Jerusalem as Israel’s capital, sparking worldwide anger and placed the US alone in a corner in the UN Security Council. In a vote of 14-1, the council called for the withdrawal of the US recognitio­n of Jerusalem as Israel’s capital. Only the US voted against the resolution, a clear failure in US diplomacy. The symbolic Uncle Sam as the ugly American is now personifie­d by the current occupant of the White House.

European leaders have lost faith in the US as an arbiter for peace, as a trade partner, and as an ally in combating climate change. British Prime Minister Theresa May publicly criticized Trump for retweeting un-verified videos from a far-right group featuring Muslims committing acts of violence, saying “It is wrong for the president to have done this.” German Chancellor Angela Merkel rebuked Trump several times on the latter’s proposal for the US to negotiate a bilateral trade agreement with Germany. French President Emmanuel Macron has even called Trump “irresponsi­ble” for rejecting the Iran nuclear deal.

The Donald Trump Show may have high audience rating, but it is becoming a horrible display of arrogance, ignorance and indiscreti­on.

4. kindíng – (palagyu) kinding, kinde, kending, kembut, giri. English–exaggerate­d hip movements, esp. of women. Alimbawa king pamangamit: “Agyang e da pigagawan deng babai balang lumakad la ating ki ndi ng.”

5. kinis, kakinisan – (palagyu) linatnat, lingatngat. English–smoothness, fineness, polish. Alimbawa king pamangamit: “Mengari ya keng balat ning bingut ingbalat nang Osang inya e mu agyung e mipabaliki­d kaya neng lalabas ya.”

PAMANGAPAM­PANGAN: Mapanisig la reng Kapampanga­n. Sisig. Ala man atang “sisig” kareng aliwang amanu. Ala ya keng English, o agyang keng Tagalug o aliwang amanu. Kebantug tamu ing sisig. Mangabaldu­gan yang pamamangan king nanu man kabang sagiwa ya. Maralas a sisisigan tamu ya pin deng bungang tanaman a maslam. Mangga, santul, sampaluk, kamyas, papayang mura at aliwa pang tinakas king panalala king penandit ayni. Ing gawi tamung tiltilan— asin, baguk, o misan patis. Nung alang tiltilan, kulang ya ing pamanisig mengari king nung alang nasi e ya ganap ing pamamangan tamu. Ing metung a sisti kareng manisig ya pin ing “Kakagli ka, o’t manisig ka?” Kasi pin naman, deng kakagli mailig la keng sisisigang maslam. O, mekad, mengayat ka wawa kanyan, abe. Tara, manisig ta na!

Agkatan da kang mambag o midake nanu mang Kapampanga­n a kawatasan, sanese, sisti, kasuryan o nanu mang dikil king Kapampanga­n. Nanu mang kutang o sisti dikil king Kapampanga­n a misulat king Kapisik, malyaring ikutang o malinawan king talasulat. Pakiparala king email address, garciakrag­i@yahoo.com. E ne pu makibat keng text ing Kapisik uling megamit ya lagyu keng kapamirayt­an. Nung karapatdap­at ya’t makayagpan­g king dalerayang tuntunang Kapisik, masa kang mirinang kapakibata­n at milimbag ya sanu man kareng tutuking dangka ning Kapisik. Ipisik me pamu, abe!

Newspapers in English

Newspapers from Philippines