Pamisabing Kapampangan king Panaun Ngeni (Contemporary Kapampangan Talk)
AGYANG KUMWARI MU
Nung mikit katang pasibayu
Misagana king dalan a kanita delanan ta
Sana akit kung pasibayu ing yumu ning kekang timan – Agyang kumwari mu.
Nung king pali ning aldo
Mapilitan kang salilung king kanakung payung
Sana pakit mung pasibayu agyang ditak mung ganaka – Agyang kumwari mu.
Nung miyagnan katang pasibayu
Dalakit keng matwang ilug a kanita daralakitan ta
Sana mibalik ya itang malagung biga at tumiman ka pa – Agyang kumwari mu.
At nung muna kang miras king bantilan
Idwang me man ing gamat king matbud mung kakaluguran Matula kung sangkan mayna at tanggapan ing kekang ganaka Agyang magkumwari ka mu.
Nung akatagmu ta la ring kakaluguran ta
At tumiman la ngan kanaku at tumiman ku rin karela Tumiman ka kaya kanaku anti kanitang e mu ku pa kesaman Agyang kumwari mu man?
Nung sakaling king malambat a panaun
E ta na mikit pasibayu at aganaka da ka, aganaka mu ku
Tandanan mung pakamalan da ka, kakaluguran!
Tanggap ku’ing aku kekang kelingwan nung samutanan mung timan Agyang magkumwari ka mu.
At nung muna na ku mang mayangu bye
At mipadalan kang e sasaryan king ka’kung libingan
At abasa me ing lagyu ku keng batung pananda
Sana agyang e ka miyampang bulaklak o agyang pangadi mu man Tumiman ka sa, agyang kumwari mu.
~ Mikk Benares, 08.5.16
***
Dakal a sasabing aliwang Pilipinu a e Kapampangan ing itamu kanu sobra tamu kayabang anting Kapampangan. Pane tamu kanung bongga piblas agyang ala tamung laman bulsa o nung atin man istu la mung pamayad jeep deng bakal tamu. Pane tamu kanung atsu kareng malls agyang mag-window shopping tamu mu patingapun.
Reng aliwa naman paka-tambay la kareng Starbucks ba’la mung milibri Wi-fi agyang ing inuman dang kape megisan ne at e la pa mamako ambisna ditak-ditakan d’ya mung ilupilupan ing inuman da pati na ing cake o sandwich a kakanan da. Agyang kareng fast foods, sali la mung French
Fries at saka Coke o Pepsi at anggang bisa la pakababad la keng fast food store kanita patingapun, gyang marok na la lawe deng waiters karela. Nung ating mayumu o ketchup ing kakanan da, manyad lang dakal bang i-take out da mu.
Karen namang cellphone da, e mo atawli reng Kapampangan mu naman. Nu ko! Agyang mamisali la mung pale kinwa da keng bodega nang apu ra o kuma la mung sugpu at ema keng plasdan dang pasalikut – makasali la mu sanang bayung cellphone – gawan da ita.
E no man basta-basta keng pamamiling cellphone. iPhone ing pekaburi dang pamorma. Kakadwa Samsung. Buri da pa orig la. Nung e la orig basta atin la mu sa okey na la. Ing sisti naman, parati la mung paload barya-barya o kaya papa-pasa load la ba lamung makapag-online keng Facebook, YouTube o Twitter. Ita, agyang free data mu masaya na la.
Makiki-comment la naman kareng pictures keng Facebook agyang e da no man akakit. E da mu buring pabalung maka-free data la mu. Inya pin misan mabubuking la uling manula la mu keng nung nanu o makananu ya ing picture kaybat mamag-comment na la kanita.
Metung pang sisti ya pin ing tidwa la parati cellphone. Metung a pang-porma at metung a pang-security. Bakit pang-security? Nung kanung ma-hold up la, itang pang-security yang ibye da bang e da ne kunan deng mang-hold up itang orig dang cellphone. Itang pam-porma da syempre itang mal at orig. iPhone a latest o Samsung a latest.
Oneng made in China la mu pala!
***
Dake Talabaldugan:
1. kutón/ kutún – (palagyu) lulun, tuklip, lupi. English – shorten by folding or rolling. Alimbawa king pamangamit: “E ya pa tinuknang kutun keng pisi i Isyung at angga man ngeni makaba-kaba pa ing makatagan.”
All told, Gaia has been sacrificed to the altar of greed and profit based on a flawed development paradigm, giving credence to money must grow principle called neo-liberal capitalism. Unbridled materialism and consumerism has given way to the over-eating and obesity in the North while billions of people go hungry in the South.
We are now facing an alarming ecological crisis that unless soon averted will lead to an impending ecologicallybased political, economic and social collapse.
As sons and daughters of Gaia, let us feel Her pain and grieve with Her and we must now have the compassion to suffer with Her even just on Her Day.
Most importantly, we must now act as one collective countervailing force to serve notice to one and all that we have awakened and that, as responsible citizens of the earth, we will not allow anymore the rape of nature to continue which is only ours to protect for the coming generations.
Yes, we did not inherit the earth from our parents but we owe this to our children. But at the rate that we have exploited the resources, we have robbed the future generations of their inheritance.
Let us now stop the dark forces that are infecting more wounds to Gaia through extractive economic system. A paradigm shift should now be in the offing towards cooperative economy whose DNA is one of values, service, cooperation and sustainability.
We must now debunk the present financial system that serves only the interest of a few elite, many of whom cannot moderate their greed: some even vied for elective positions to protect their financial interest. Money must be used to enhance life and the well-being of the people and not to buy votes or fool the electorate.
Let us now heal the wounds of Gaia. Let us forge our oneness, firmly committing to stop her bleeding and if we may, declare in one voice (please shout so you can be heard by Gaia) that, “WE LOVE YOU GAIA.” Indeed, we must love and heal Mother Earth or we will all perish!