Pamangan at Pamanyampalataya (Food and Faith)

“Ganakan mu nung makananung ing Ginung kekang Dyos teiran na ka angga king ilang kareting apat a pulung banwa, bang pakumbaban n aka at suryan bang abalu na ing king kilub ning pusu mu, nung tupdan mo man o ali ding Keyang utus.

Pekumbaban Na ka, at dinanup ka’t pepakanan na kang mana, a agyang ika e mu abalu o agyang ding pipumpunan mu, bang miturwanan kang ing tau e ya mu king tinape mabibye dapot karing balang amanu a manibatan king asbuk ning Ginu.

Ding imalan mu e la metbud at ding bitis mu e la mengalbag

Pakibalwan mu kanita king pusu a anting taung patunuran ne ing anak na,

Inya sa’t ing Ginung Dyos mu patunuran Na ka. mukilub ding apat a pulung banwang deti.

Pamintwan la ring utus ning Ginung Dyos mu, lalakad king kapamintwan at pamigalang Keya Uling ing Ginung Dyos mu darala na ka king mayap a balayan— balayan a ating sapa, batis at malalam a sibul a bubulwak karing pilatan bunduk at burul; balayan a maki-trigu at sebada, balag at impun igus, garanati, larung oliba at pulut panilan; balayan a nung nu ing tinape e kapaltan at alang kumulang keka; balayan a nung nu ring batu bakal la at makakulkul kang tangsu karing burul.

Kapangan mu at kinabsi na ka, puryan ya ing Ginung kekang Dyos

Pauli ning mayap a balayan a pigkalub na keka.”

~ Pangadwang Batas, Dangka 8: 2-10

(Deutoronomy8: 2-10)

Ing pagkalub nang kalam kekatamu ning Apung Ginu alang kulang alang labis at makagyung masalese para kekatamu king metuketawan, kabud makagyu na king balang metung kekatamu ing para king balang metung at e na magimbut pang labis kaniti o para king dagdag ikakabsing pangsarili mu. Dapot ita e parating mapapamintu inya sa’t e pante-pante ing akakwa da ring balang katau. Ating lakwas marakal inya sa’t ating lakwas ditak atatanggap kalam karing balang l el an gan .

Sasamsaman da ing e para karela— inya sa’t e maging sapat ing miraras karing aliwa uli ning kasakiman a manibatan king pangamakasarili ding aliwang mapilan gamit da ing sikanan, upaya, pibandyan o kapamiraytan. E da na gaganakan deti a ating makatalaga para karing sabla at makagyu n asana ing tanggapan ning balang metung.

Senayang gaw i karing sasalpantayang pamilya ing iyampang pamu kayagnan ning pamangadi o pamagdalit king Apung Ginu ing nanu mang bage lalu na ing pamangan bayu kanan iti anting pamangilala at pamipasalamat king binye nang kalam nung Apung Ginu. Mararapat iti kanita kabud miyapag ing pamamangan king dulang anting kapagmasusyan king kalam a pagkalub na kekatamu ning Apung Ginu balang penandit ning pamamangan karing pibale-bale o nu man a pipanganan da ring sasalpantaya king Dyos.

Makananung iyampang king Apung Ginu ing nanu mang menibat king pamikasala? Nung ibat king kapamiraytan o kapanakawan iti at e makapamatula king Apung Ginu dakal ing e Na tanggapan iti inya sa’t e mayap para king ninu mang miyayampang. Nung kasing mamirayit

ya o manako ing ninu man— keraklan— e ya manwala a ating Apung Ginu a makabalu, makarandam, manakit king nanu mang bage nu man karin, nanu o ninu man inya sa pin— E na kabud tanggapan nung ninu mang pirinan kaniti lakwas na ing Apung Ginu a makibalu king segana-gana.

Ngana pin sinabi ning Ginu, “Ninu mang miyampang kanakung ditak a bulung, ditak a bungang tanaman, ditak a bulaklak o ditak a danum a ating lugud at pamitagulaling– tanggapan ku iti.”

***

Dake Talabaldugan: duwat/dwat – (palagyu) lumboy/lumbuy. English – Syzygium cumini, black plum tree, with dark-purple oval fruits, luscious, sweet and sour, fleshy and edible. Alimbawa king pamangamit: “Pengali ya kanu keng dwat i Sayung inya antita ya balat mu naman, ipan na la mu at mata na reng maputi.”

duwat/ dwat-nasi – (palagyu) dwat matsing, dwat-dwatan. English – Polyalthia suberosa: small tree 2-4 m.

high with numerous globose fleshy purple edible fruits. Alimbawa king pamangamit: “Keng danup da reng memanukyat keng bunduk agyang dwatnasi la mu pegtyagan da la inya mengaplas la ngan dungus.”

duul – (palagyu) kalabukab, palus, igat. English – a species of gray snake that are found in rivers. Alimbawa king pamangamit: “Bansag da kang Yul deng kakaluiguran na duul uling daig no pa reng palus keng kataluras potang tatakas ya neng penandit ning pamamayad.”

dula – (palagyu) bale o gusaling ari. English – palace. Alimbawa king pamangamit: “Deng dula inyang minunang panaun keti king bangsa tamu gawa la keng kwayan at pinaud inya la tamung akit a makatagan pa keng kasalungsungan.”

dulang – (palagyu) mababang apagan pamangan. English – low dining table. Alimbawa king pamangamit: “Manyaman mamangan keng dulang lalu na dakal kayu nyayta makapanikal nung malambat kang makalukluk.”

*** PAMANGAPAMPANGAN: Ing yaus dang ating ditak a sisti kareng magkyasawa “magmakabang dulang.” Ita mangabaldugan pin namang miragdag la reng mamangan keng dulang inya kaylangan yang ikaba para keng datang a manuyang pati na kareng magi rang anak. E ya malalam a kabaldugan at kamatutwanan ya mu. Alimbawa king pamangamit: “Keng kanung sunlag ne magmakabang dulang ing kanakung inanak keng binyag at pasibayu keng maging inanak uling gagawan da kung tegawan keng kasal.”

*** PAMIPALINO: Ing Kapisik magnasa ya at manwalang misubling pasibayu ing lagablab ning legwan ning Kalinangan Kapampangan kapamilatan ding keyang dalit, kawatasan, amlat at miyayaliwang kapaglalangan-panyulat a misulat king pigmulan at tune kulitan kambe ning dalise at mapagmasabal a pamisip at parasan. Ing panyulat ding pipumpunan yang sukat mataluki at miparangalan kapamilatan ning pamangamit kareti at aliwa ring karing dayu at salungat a paralan dang dela keti Kapampangan. Ing Kapisik ala yang kikilingan a kapanaligan, aguman o ninu man nung e ing Lubusang Katutwan.

Malyaring sumulat king garciakragi@yahoo.com para karing kutang o munikala.