Peke nga loans?

DILI lang diay mga peke sa mga produkto ang anaa apan apil na ang pagpangpeke og loan sa banko.

Kon moingon ta og loan, nagpasabot kana og utang. Ikaw mangutang sa bangko bugti sa gipatong nga interes. Ang mga yanong tawo ug manghulam og kuwarta, ingnon nga otang apan ug gusto ka nga may pagka class kuno ang dating, tawgon og loan.

Nasakpan sa Philippine Deposits Insurance Corporation (PDIC) nga dunay 6,051 ka mga ghost loans kon peke nga otang ang nahitabo ngadto sa gisirad-an nga Rural Bank of Subangdaku Inc. (RSBI) nga mikantidad ang tanan og P2.6 bilyones gikan sa tuig 2004 – 2008.

Ang makatingkag sa dunggan kay ang PDIC mipasaka ug mga kasong kriminal batok sa loans manager nga si Julius Eullaran ug ang Presidente sa RSBI nga si Lapu-lapu City Mayor Paz Radaza.

Niadtong Enero, 2009, puwerteng daghanang nagtiyabaw nga mga depositors human gikalitan lang ug sirado ang mao nga bangko. Ang PDIC pormal nga mipaubos ug receivership sa RSBI niadtong Enero 8, 2009.

Ang resulta sa forensic investigation ni Alba Romeo & Co., nagbutyag nga dunay 5,470 sa 6,051 ka mga peke nga loan ang walay gitawag og credit information. 581 sab sa mao nga mga loan ang walay gisuporta nga mga dokumento.

Ang PDIC nipadala og demand letter sa mga tawo nga nabotang sa mga peke nga loan, apan nabalik sa sender tungod kay peke man pod diay ang pangalan sa gipaila nga nangotang.

Sa miaging Enero 13 sa dihang naobligar ang PDIC sa pagpasaka ug kaso ngadto sa Department of Justice (DOJ) human nagduda nga dunay sabotahe nila ni Eullaran ug Radaza sa pagpeke sa nahisgotang transaksyon.

Akong nahinabi si Radaza sa akong programa Straight to the Point sa dyHP. Nagdumili una pagkomentaryo si Radaza gumikan kay iya pang gipaabot nga madawat ang unod sa kaso nga gipasaka batok niya. Apan dili lang gyud malikayan nga adunay motumaw nga mga pangutana.

“In handling loan transactions, banks are under obligation to ensure compliance by the clients with all the documentary requirements pertaining to the approval and release of the loan applications” (Bank of the Philippine Islands vs. Tentmakers Group Inc., July 4, 2012).

Matud sa Korte Suprema, sa mga transaksyon sa pagpautang, ang mga bangko dunay obligasyon sa pagsiguro nga ang mga kliyente sangkap sa gikinahanglan nga mga dokumento alang sa pagtugot ug pagpagawas sa mga loan applications.

Nan kay estrikto man kaha ang Banko sa proceso sa pautang, nganong nahitabo man ang peke nga loans sa RBSI ubos sa pagdumala ni Radaza ug Elluran? Kung walay labot si Radaza ug Elluran niini nan kinsa kaha nga taga banko ang responsabli? Wala gyud kaha sila kabantay sa 6,051 ka mga peke nga loans?