‘Mabayot ko boang’
NAGLIBOG mo? Naglibog pod ko. Kon ang taga LGBT (lesbian, gay, bisexual, transgender) community pa ang pasultihon, sila mo-ingon; “mabayot ko boang” Inay nga “Maboang ko bayot.”
Kini may kalabutan sa pamahayag ni Presidente Rodrigo Duterte nga iya nang giputol ang pagpakig-alayon sa Pilipinas sa Estados Unidos sa natad sa militar ug sa ekonomiya. Kay maoy gusto sa iyang administrasyon ang usa ka independente nga polisiya sa kalihukang langyaw o foreign policy. Kining maong pamahayag giluwatan ni Pres. Duterte atol sa iyang State visit didto sa China niadtong miaging semana.
Mao man god ni ang atong panglantaw nga samtang gi-ila kita nga kaalyado sa Amerika apan mora man og gidiktahan kita sa atong mga kalihukan dinhi. Mag-apil-apil man gyud sila. Kining maong lakang ni Presidente Duterte nunot usab sa iyang panagsungi sa Amerika, United Nations ug sa European Union nga nag-apil-apil sa kining gitawag og extra judicial killings nunot sa pagpakigbatok sa Duterte administration sa illegal nga drugas.
Apan giklaro sa Presidente nga ang iyang giputol mao lang ang military ug ekonomiya nga relasyon og dili ang diplomatikanhong relasyon. Kay matod pa niya nga masuko kaniya ang mga Pinoy nga atoa na sa US. Basin patyon siya. Mao nang makalibog. Gusto man kaha kita nga mobuwag kay gi- underestimate kita sa Amerika o ba kaha gidaog-daog? Nan kon sa atong tan-aw dihado kita ug gusto tang mag-kaugalingon o independente, aw, sa tanang aspeto na lang gyud aron dili na sila manghilabot kanato. Kon mobuwag, buwag na lang gyud. No if, no but.
Kon mobarug kita sa atong kaugalingong mga tiil, dili na lang ta magsalig sa tabang o hinabang sa laing nasud labi pa sa natad sa ekonomiya. Atong gamiton ang atong kaugalingon nga mga rekursos naturales aron ta mobarug. Apan samtang atong giputol ang atong maayong relasyon sa Amerika kay magindependente ta, nganong miduol man ta sa China ug Russia? Aber? Mao ba ni klase sa pagka-independente?
Sa atong estado nga third world country ta, dili pa ta makabalanse o equal sa Amerika. Unya ra ta modemanda gikan nila kon pareho na ang atong kahimtang. Equal level. Magpasalamat man gani ta nga ila tang gi- recognized isip kaalyado bisan sa atong kagamay. Unya na ta modemanda kon gamhanan na pod ta. Pero dili man sa ingon nga adunahan sila, magsalig na lang gyud ta. Kon dili ta modawat sa ilang hinabang, maayo. Kon dili ta manghulam og kuwarta nila, maayo Mobarug ta pero atong ipabilin ang maayong relasyon uban nila. Ug kon dili ta makighugoy-hugoy, adto na lang ta puyo sa buwan.