Ang Portuna ni Fortunato Pilit

Nagdiindiin pangita og trabaho si Fortunato Puyos Pilit aron dunay ikabuhi sa iyang pamilya, ug sa panguma siya nahiluna.

Ang 43-anyos nga amahan nakatapos og duha ka tuig sa kursong Electronics Communication Technician ug nakatungha sa kursong Criminology.

Apan naglisod siya makaangkon og trabaho tungod kay ang uban sa bakanteng mga trabaho wa motugma sa iyang natapos nga kurso.

Nakat-unan niya ang paghigugma sa panguma.

“Kay bisan og lisod, makatigom ka kay mahalinan man ka sa imong gipangtanom unya anha ra pud ka manguha og sud-an sa imong gipangtanom,” pamulong ni Pilit, presidente sa Tinabangay Farmers Association sa Barangay Don Gregorio Antigua, sa pakighinabi sa Superbalita Cebu.

Sa panguma, dunay daghang mga hagit nga sagubangon sa mga mag-uuma gikan sa kondisyon sa yuta, kahimtang sa panahon, mga peste hangtod sa pagpatubo ug pagatiman sa mga pananom.

NA-BAD TRIP NI YOLANDA

Dihang nikusokuso ang bagyong Yolanda sa amihanang Sugbo niadtong 2013, daghang mga tanaman ang nangahapay, mga punoan nga nangatumba ug nangabali, kahayupan nga nangamatay ug mga balay ug kabtangan nga nangaguba.

Usa sa mga pamilya nga naapektuhan ang kang Pilit sa Barangay Don Gregorio Antigua, lungsod sa Borbon.

Ubay-ubay sa ilang mga punoan sa lubi ang nangabali ug nangadaot.

Inay mahalin ang usa ka punoan sa lubi sa tag P1,000, gumikan sa Yolanda, nibarato ang nangatumba nga mga lubi ug nahalin na lang sa tag P600 o P700, matod ni Pilit, hepe usab sa tanod sa Barangay Don Gregorio Antigua.

BANGON, MAGUUMA!

Human sa usa ka tuig sukad sa kalamidad, anam siya nakasugod og balik sa pagpananom og mga lubi inabagan sa Philippine Coconut Authority (PCA).

Ang ilang asosasyon usa sa mga nakadawat og mga semilya sa lubi, kanding, baka, kabaw ug abuno.

Gipaubos usab sila sa Farmer Scientist Training Program nga gipasiugdahan ni Dr. Romulo Davide, agriculture consultant sa Kapitolyo ug uyoan ni Gobernador Hilario Davide III.

Sa program, nakat-unan niya ang kabagohan sa pananom sama sa inter-cropping diin ilawom sa iyang mga punoan sa lubi, nananom usab siya og mais, monggos ug luy-a.

Nakat-unan usab niya ang saktong paggamit sa abuno nga hinatag sa PCA, multicropping ug ubang paagi sa pananom. “Ingon si Dr. Davide ang mag-uuma maoy labing modato kay anha kuhaon sa mga mag-uuma ang tanang pagkaon sa katawhan. Gihagit gyud mi niya nga padayon manguma,” dugang ni Pilit.

Gumikan sa tinanom nga mga lubi, mga utanon ug ubang lagutmon, napatungha ni Pilit ang iyang lima ka mga anak diin ang kamaguwangan nagtungha sa Cebu Technological University (CTU) sa lungsod sa Carmen sa kursong Bachelor of Secondary Education ug nakasugakod usab sila sa inadlaw-adlaw nga panginabuhi.

KKB: KANDING, KABAW, BAKA

Uban sa abag sa gobiyerno, sa kasamtangan dunay 70 ka mga punoan sa lubi si Pilit sa yuta nga iyang napananunod sa iyang apohan sa Barangay San Jose, ug mga binuhi nga hayop sama sa kanding (16), baka (9) ug kabaw (1). Ang PCA nanghatag og 200 ka mga kanding sa lungsod sa Borbon niadtong Nobiyembre sa miaging tuig, diin 22 ang nadawat sa ilang asosasyon. Pagka Disyembre sa miaging tuig, tulo ka baka ug duha ka kabaw na usab ang ilang nadawat gikan sa PCA 7 alang sa dispersal program aron dunay laing alternatibo nga kapanginabuhian ang mga mag-uuma. Kon manganak ang hinatag nga mga hayop, ihatag kini ngadto sa laing miyembro sa ilang asosasyon nga wala pa makadawat. Ang ilang asosasyon dunay 67 ka aktibong mga miyembro.