Si Nang Lily
Wa pa gani moguho ang Adlaw sa silangan mibundak na ang ulan. Mihana paghun-ag ang itom nga langit. Midagan si Nang Lily aron mopasilong sa waiting shed sa daplin sa karsada. Di hinuon mabasa ang init nga mga puto nga mipuno sa iyang hapag kay maayong pagkahaklap sa bagang plastik. Iyan ning isuroy sa iyang mga suki nga nakauyon sa lami sa iyang puto inigtuang sa ulan.
Ingon niini ang kakugi ni Nang Lily matag sayo sa buntag. Pagsuroy og mga puto human niya maluto sa sayong kaadlawon. Sama sa kainit sa iyang puto ang iyang damgo nga makahumag eskuyla ang iyang tulo ka mga anak alang sa ilang ugma. Single mother siya kay sayong nabiyuda human mabuthig dinamita ang iyang bana nga usa ka mananagat. Wa man gud kini patuo sa iyang tambag nga di mogamit og dinamita sa panagat kay peligro. High school graduate lang siya kay way ikagasto ang iyang ginikanan sa kolehiyo.
“Di na mi makasugakod, Lily, paggasto nimo sa kolehiyo kay kabos ta.” Gisultihan siya ni Nang Pasya nga iyang inahan usa ka adlaw niana sa bakasyon. Nahiugbok siya sa iyang nahimutangan. Milantaw siya sa kapunawpunawan nga naglugitom sa unahan. Wa niya kapugngi mitubod ang mga luha sa iyang mga mata. Damgo unta niya nga mahimong maestra.
“Ayaw kaguol, Ly, kon maminyo ta maningkamot ko aron matuman mo ang imong damgo.” Pasalig ni Anselmo nga bag-o niyang gisugot. Mao tong nagminyo sila ug namahala sa ilang kapalaran.
USA ka adlaw nahipugwat siya sa pagpangabot sa tulo niya ka mga anak gikan sa dakbayan. Nagda kinig mga gasa. “Happy Mother’s Day, Nay!” Nagdungan ang tulo sa pagpahalipay sa ilang inahan. “Salamat, mga anak! “Dad-on ka na namo sa dakbayan, Nay,” matod sa iyang anak nga si Clifford nga usa na ka abogado.
“Bitaw, Nay. Tiguwang na ka. Angay ka na sa pag-atiman namo.” Sagbat ni Nilo, ang enhinyero.
“Adto ka nako, Nay. kay may gipabuhat kong kuwarto nimo.” Tanyag ni Carlota nga usa ka arkitekto.
Wa makatingog si Nang Lily. Nakalitan siya. Igo lang mibuklad ang iyang pahiyom sa kaayo sa iyang mga anak nga pulos na mga professional ug may mga pamilya na.
“Okey na nako kining matahom nga balay nga inyong gihatag. Ang inyong pensiyon nako matag buwan subra ra gani sa suhol sa tulo ka mga helper ug sa akong panginahanglan.” Mipatin-aw si Nang Lily. “Di na kinahanglan nga mouban ko ninyo. Gawas pa, di ko kabiya sa atong dapit “
“Tinuod ba, Nay, nga manuroy ka gihapog puto?” Sukna ni Clifford.
“Abtik pa ko ug makaayo nako ang paglakaw-lakaw.” Milantaw siya sa unahan. Takulahaw may nakita siyang babaye nga nanuroyg isda nga inubanan sa tulo ka gagmay niyang mga anak,
“Bolinaw mo diha! Lab-as kaayo! Bolinaw mo!” Singgit niini nga puno sa kadasig.
Gitutokan niya ang iyang mga anak nga kanhi mingtabang sad kaniya pagpanindag puto aron sila mabuhi. Kay mga kugihan, sila nag- working student hangtod milampos sa ilang pagtuon. (KATAPUSAN)