Panagbagat
Init ang kaudtuhon sa pagabot sa gisakyan kong mini-bus sa north terminal. Namahid ko sa akong singot sa labakara. Nagkutoy ang akong tiyan. Gibati ko ang kagutom. Igo lang kong miinom og kape sa paggikan ko sa among balay sa Sogod.
Nakapanug-ab ko sa kabusog paggawas ko na sa usa ka karenderya sa terminal nga akong gikan-an. Tiaw moy linat-ang baka ang akong gisuwa sa kan-ong mais? Nag-aso-aso ang namituon nga sabaw nga init pa. Unya miinom pa gyud kog coke.
Nakahunong ko paglakaw dihang mogawas na unta ko sa terminal aron pag-adto sa huwatanan og jeep nga akong kasakyan paingon sa Colon dihang gisugat ko sa tawo nga pungkol ang duha ka tiil nga nagkratses.
“Palimos, Dong.”
Lapas sa singkuwenta ang edad sa tawo. Kini ang akong tan-aw niya. Yagpis ang iyang lawas. Bulingon ang gisiong biste nga gisul-ob. Ang iyang giseguro mao ang tambal sa iyang kagutom. Makita sa iyang hitsura ang miserableng pagpuyo.
Mikuot kog sensilyo sa bulsa sa akong karsones nga maong. Apan ang nadala mao ang tibuok usa ka gatos. Gitutokan ko ang kuwarta. Nakahukom ko nga kini ang ihatag ko niya. “Salamat kaayo, Dong, ha!” Milabhag sa nawong sa tawo ang gibating kalipay. .
“Kining, Noy, taga dinhi ka ba gyud sa siyudad?”
“Di, Dong, uy. Taga Sogod ko. Nanimpalad ko dinhi sa siyudad tungod sa taas nga damgo. Gisaad ko sa bugtong babaye nga akong gimahal nga manarbaho ko dinhi aron sa pagpakita sa iyang ginikanan nga mapahitas-on nga naningkamot ko aron makabuhig pamilya.”
Dugay kong gitutokan ang tawo. Morag dunay di makitang mga kamot nga nagtulod kanako nga pakigsultihan ko siya pag-ayo. Gidala ko ang tawo sa usa ka karenderya sa terminal. Gipakaon ko siya. Gihilap ang akong kasingkasing sa kaluoy nga nagtan-aw kaniya. Gigutom gyud siya pag-ayo.
“Unsay nahitabo nimo dinhi, Noy, nga naingon ka man ana?”
Gitan-aw ko ang duha niya ka mga tiil nga pungkol. Mihunong siya pagkaon. “Nadisgrasya ko, Dong. Nahulgan og dagkong puthaw ang duha ko ka paa samtang nagtrabaho ko sa piyer. Nalata ang akong mga paa. Kinahanglang pamutlon kini.”
“Unya, Noy, unsa may sulti sa babaye nga imong gimahal?”
“Wa ko siya pahibaw-a sa nahitabo nako, Dong. Gisuwatan ko siya ug gibakakan nako nga naminyo na ko dinhi sa siyudad. Sukad niadto, wa na mi komunikasyon.”
Nahilom ko nga nagtan-aw sa tawo. Duna koy gustong tugkaron sa iyang pagka tawo.
“Ikaw, Dong, nag-unsa ka man dinhi sa siyudad?”
“Duna koy gipangita, Noy. Usa ka amahan. Gibiyaan niya si Mama nga nagmabdos nako. Gisugo ko ni Mama sa pagpangita kaniya dinhi. Di siya motuo nga naminyo kini.”
“Dalaga pa gihapon ang imong Mama, Dong?”
“Wa siya magminyo, Noy. Bugtong niyang gihigugma ang maong lalake nga nanimpalad dinhi sa siyudad tungod ug alang sa ilang gugma ug panumpa. Patay na ang iyang ginikanan. Ug kay bugtong anak, siya ang nakasunod sa kalubian ug kamaisan. Misaad siya nga kon makita ko ang akong amahan, papaulion kini sa Sogod aron sumpayon ang naputol nilang gugma.”
“Bisag inutil na siya karon, Dong?”
“Oo, Noy. Andam si Mama ug ako nga modawat kaniya.”
Mihilak ang tawo. Wa sab ko makapugong sa akong kaugalingon. Mitulo ang akong mga luha.