Ayaw’g palumos sa utang

Wa man siguro’y tawo nga di gustong makakwarta og ma sapian? Kita tanan nangandoy nga maharuhay ang pagkabutang ug ma-angat-angat ang estado sa pagpuyo kay sayod kita nga sarang paita kung kanunay buslot ang bulsa, way klarong kapuy-an og sakit ang tiyan sa ka gutom.

Sa tinuod lang, daghan na nato ang na-ulipon sa sapi. Matod sa akong higala nga si Lagring, di kita maka balay o makapundar kung di mangutang maong halos tanan utangan o dunay credit card.

Unsa may sikreto aron di malumos sa utang?

Matag karon ug unya, labi na kay naghinangat ang mga dagkong selebrasyon sugod sa Pasko, Bag-ong Tuig ug Sinulog, di malikayan nga madani kita sa mga baligyang ‘sale’. Ang resulta, ma-aghat og pangutang o pamapalit bisag wa kinahanglana.

Unang sikreto ang pagdisiplina sa kaugalingon nga makontento sa simpling pagpuyo ug dili pag-gasto ubos sa binulang kinitaan.

Inig ting-sweldo, kuhai daan og 5% ngadto sa 10% ang imong kinitaan para "Savings.’ Ang sobra maoy bahigon para sa inadlaw-adlaw nga panginahanglanon. Unaha daan pagbayad ang mga nag-unang bayranan sama sa kuryente, tubig, balay, tuition ug pagkaon. Ang subra maoy ipahat para sa uban pang panginahanglanon. Ikstrahi og pundo pang emerhensiya aron di magkamas-kamas og pangutang panahon masakit.

Hinay-hinayi og data imong mga utang, ma gamay o dako man.

Pagkuha og insaktong insurance (health, life, education o pension) para nimo ug sa imong banay nga sa imong tanaw makaya nimo og bayad binuwan. Proteksyon kini nimo aron di na maglabad imong ulo pangita og ika-bayad sa unya damlag o kung ma-edaran na.

Ayaw padala sa tanyag sa mga manindahay nga tam-is og dila aron di mailad og mahigot sa wa damha nga bayranan.

Imbis mangutang, tipigi o ibutang sa bangko ang subra para duna kay magamit nga cash ingkaso og dunay emerhensiya. Mas makabarato og palit kung dinalian ang baligya basta siguro-a lang nga limpyo ug legal ang dokumento ug proseso sa pagpalit.