Quo warranto ug CJ Sereno

Maoy sentro sa mga panagkukabildo karon ang pagpalagpot kang Supreme Court Chief Justice Maria Lourdes Sereno, di pinaagi sa impeachment sa Kongreso, apan pinaagi sa petisyon sa “quo warranto” ug mismo sa iyang mga kaubanan sa Korte Suprema.

Ang petisyon sa quo warranto gipasaka ni Solicitor General Jose Calida tungod sa giingong kapakyas ni Sereno sa pagsumitir sa iyang tanang financial statements sa pag-apply niya sa pagkapangulong mahistrado.

Ang quo warranto (by what authority) gilatid ubos sa Rule 66, Revised Rules of Court. Mao kini ang extraordinary legal remedy alang sa estado sa pagkuwestiyon sa katungod niadtong naghupot og puwesto sa gobyerno o kaha usa ka pampubkilong prangkisa.

Usa sa mga tumong niini mao ang pagsusi sa katungod sa usa ka tawo nga naghupot sa usa ka puwesto sa gobyerno ug pagpalagpot kaniya gikan sa maong puwesto kon mapamatud-an nga wa siyay katungod nga maghupot niini. Sa labing unang higayon, gigamit kini sa pagpalagpot sa usa ka chief justice sa Korte Suprema.

Ang Section 2, Article XI, 1987 Constitution, nagkanayon, “The President, the Vice President, the members of the Supreme Court, the members of the constitutional commissions, and the Ombudsman may be removed from office, on impeachment for, and conviction of, culpable violation of the Constitution, treason, bribery, graft and corruption, other high crimes, or betrayal of public trust.”

Apan si Associate Justice Noel Tijam, ang nisulat sa desisyon, nagkanayon nga ang Batakang Balaod wa mag-ingon nga ang maong mga opisyales mahimo lang palagputon pinaagi sa impeachment.

“Impeachment is not an exclusive remedy by which an invalidly appointed or invalidly elected impeachable official may be removed from office. To subscribe to the view that appointments or election of impeachable officers are outside judicial review is to cleanse their appointments or election of any possible defect pertaining to the constitutionally prescribed qualifications which cannot otherwise be raised in an impeachment proceeding,” matod pa sa mga mahistrado.

Nagpasabot ba kini nga bisan ang presidente ug bise presidente mahimong palagputon sa puwesto pinaagi sa usa ka petisyon sa quo warranto?

Ang Korte Suprema niingon nga bisan ang Rule 16 sa Presidential Electoral Tribunal (PET) nag-ingon nga ang usa ka rehistradong botante nga nakabota mahimong mopasakag quo warranto nga mokuwestiyon sa eleksyoni sa presidente ug bise presidente basi sa “ineligibility or disloyalty to the Republic of the Philippines” sud sa 10 ka adlaw human sa pagproklamar sa mananaog.

(edbarrita@gmail.com)