Panginabuhi angay nga tutokan

Nagsunod ko sa mga traffic advisory nga kanunayng i-post sa iyang Facebook account ni higalang Joy Tumulak ang sinaligan ni Hilario Davide III sa Kapitolyo labot sa pagpatuman sa mga lagda sa trapiko.

Sa nakalabay nga semana sa wa pa mi mobiya sa siyudad padung sa South kauban ang akong mga manghod nilili ko sa internet basin may bag-ong traffic advisory nga gi-post si Joy nga mahimong makabalda sa among biyahe.

Mingaw ang iyang facebook account mao nga nisirit mi aron managkot sa lubong sa nitaliwan namong amahan.

Samtang nagbiyahe mi agi sa South Coastal Road ang naandan nga talan-awon sa karsada nga maisip nga traffic hazard mao ang mga trisikad nga namidpid sa lapad nga karsada.

Nisuway nako og interview sa pipila ka trisikad driver kaniadto og akong gidapit ang ilang pagtagad sa dakong risgo nga ilang giatubang taliwa sa paningkamot nga makasapi aron ibuhi sa ilang pamilya. Kasagaran sa ilang tubag mag-amping lang unsaon nga wa man silay laing kapanginabuhian. Nangutana sab ko sa mga pasahero nganong morisgo pagsakay og trisikad nga naghaguros man ang mga sakyanan sa ilang kilid, gamay nga sipyat mahimong mapunggit sipa.

Ang ilang tubag wa may jeep nga nagruta unsaon man nila pag-abot sa ilang tuyo nga ang trisikad ra man ang ilang madali dali. Mga balido kini nga rason nga angayang tutukan sa gobyerno. Ang nagdrive og pasahero sa trisikad pulos nanginabuhi.

May mga lakang karon nga gihimo ang gobyerno pagpapas ning mga trisikad ug tricycle diha sa mga national highway. Dugay na nga napanday kining maong balaod galing lang medyo habulan ang ngipon sa maong balaod tungod sa daghang jlkatarungan.

Samot na kong maghinangat ang eleksiyon. Piyong piyongan ra sa mga hingtungdan kining maong isyu. Sa giingon nako sa unahan panginabuhi man gud ang nalambigit niini mao nga panginabuhi sab unta ang itanyag nga solusyon sa problema. Lisod nga imo lang kulban sa kaldero kining maong mga driver nga way pagtagad sa mga pamilya nga ilang gibuhi. Sayon ra man gud sa mga traffic enforcer ang pagpanakop pero ang pagtubag sa pangutana sa trisikad driver kong asa siya og ipakaon sa iyang pamilya maoy lisod. Mao nga mosugyot ta ni Joy nga iapil sa ilang agenda ang mga livelihood program nga ilang ipatuman sa di pa kulban sa kaldero kining mga Juan dela Cruz nga gusto nilang papason.

Naay daghan nila nga di lang pagdrive ang abilidad. Nagkinahanglan lang og mga training program pagpalambo sa lain pa nilang nakat-onan. Ang uban nagkinahanglan og pohunan aron makasugod og ginagmayng patigayon. Ang uban naghupot og mga lisensiya nga mahimong maka drive og mga sakyanan sa gobyerno o sa pribadong kompaniya apan wa lang gyu’y nakagiya kong asa sila mahimong makapangempliyo. Ang uban basin kuwalipikado nga bansayon sa pagka traffic enforcer. Sama sa gibuhat sa ubang ahensiya sa gobyerno og pribadong sektor, asay maayo og sugdan na sila sa pag-organisar aron matugkad nato unsay arang para kanila. Mao na ang gobyerno. Maunongon sa mga labing nanginahanglan sa atong katilingban.

Ang lain sab nako nga nabantayan sa among biyahe ang gipalapdan nga karsada nga gihimong parkinganan sa mga motorista. Kaanugon sa minilyon ka pisos nga gigasto unya gihimo rang parkinganan sa pipila.

Samot na sa mga dapit nga apiki pa gihapon ang mga karsada unya gihimong parkinganan sa mga dagkong sakyanan. Mga trak nga giparada daplin sa karsada nga sa panahon sa kagabhion nagdagtum lang, delikado nga mahimong hinungdan sa dugoon nga disgrasya. Mga barangay kapitan mahimo ba nga tabangan nato si Joy pagsulbad ning maong problema?

The last time I saw him (SPO1 Balili) alive was when he brought our child to school that day. I want him to be respected in his death.”

- Asawa ni SPO1 Roderick Balili

Ang Ginoo nay bahala... Usahay rana makauli (SPO1 Balili) sa amo pero kanunay mopadala og kwarta para bugas, tubig ug kuryente.”

- Ginang Jeffa Balili, 60