Palimoslimos lang

Dugay na kong naninda og hot cake atubangan sa geyt sa Katedral. Lima na ka tuig, kapin kun kuwang. Si Iyo Digoy diha na daan sa akong pagbalhin dinhi gikan sa Abellana National School diin ko naninda ning igtilimo (esnak) nga kinaham sa mga estudyante kay gawas nga barato, makabusog gyud. Si Iyo Digoy makililimos nga sa akong banabana sitintahon na ang edad. Magpungko siya kilid sa binuksang ganghaan sa geyt atbang sa nahimutangan sa akong kariton o tulod-tulod nga lutoanan og hot cake. May kawo siya’ng buli nga nag-uphag na sa kadaan. Dili lago ang iyang T-shirt ug itumon nga karsones. May dala siyang itom nga bag nga wa ko masayod unsay sulod.

Apan karong bag-o may nadunggan ko nga tabi-tabi bahin kaniya.

“Kana si Iyo Digoy palimos-limos lang na, pero adtoa sa ila… tingali’g lupigon pa ta sa iyang kahimtang!” matod sa usa ka tambok nga babaye nga naninda’g kandela.

“Ngano man, Day?” gikan sa babayeng niwang nga naninda’g spring water.

“Barungbarong tuod ang gipuy-an niya sa Pasil, apan may flat TV sila. May ref pa nga gibutangan sa tinda nilang sopdrink. Hambugera ra ba ang iyang kapuyo nga naninda’g tsutsiryas sa ila,” tubag sa naninda’g kandela.

“Basig dako ang makitang limos ni Iyo Digoy kada adlaw,” misagbat ko. Naka-diparal man god ko nga sa nangaging mga buwan daghan ang manghulog sa lata ni Iyo Digoy. Dunay mga batan-on nga mohatag niyag kuwarta nga iya pong hatagan og butang nga di nako maklaro kon unsa. May mga estudyante sab nga moduol kaniya ug mohatag (sa akong pagtuo) og limos. Usahay may awto nga mohunong kadiyot, nga ang drayber manaog ug may itunol kaniya nga sobre. Huma’g dawat sa sobre may itunol sab nga pinutos si Iyo Digoy ngadto sa drayber. Kasagaran mao kini ang mahitabo kada adlaw sa among nahimutangan atubangan sa geyt sa Katedral. Wa man sab ko maninagad og pakig-estorya kang Iyo Digoy kay puyra buyag, alinga kaayo ko sa pagpangluto sa hot cake samtang ang akong asawa maoy motagad sa mga pumapalit nga manimbahay.

USA ka mamingawng hapon may itom nga awto nga mi-parking tungod sa geyt sa simbahan. Nanaog ang usa ka tawo nga nag T-shirt og puti. Nakita ko nga miduol ang tawo kang Iyo Digoy. May gikuha si Iyo Digoy sa iyang bag, usa ka butang nga di nako maklaro, apan sa akong tan-aw morag selopin. Gidawat sa tawo ang butang nga gitunol ni Iyo Digoy. May gikuot ang tawo sa bulsa sa iyang karsones. Usa ka sobre nga daw nag-akal ang sulod ug gitunol kang Iyo Digoy. Gidawat ni Iyo Digoy ang sobre. Unya kalit naabli ang pultahan sa awto. May nanaog nga pulis nga nag-uniporme. Dali nga giposasan sa pulis si Iyo Digoy.

Wa ko makalihok sa akong nasaksihan. Midugok ang mga nanindahay og kandela, tubig ug sigarilyo sa nahimutangan sa tiguwang nga makililimos.

“Hoy, Caloy! Napagod na ang hot cake!” matod sa akong asawa. Naka-alimatmat ko; gikipatkipat ko ang akong mga mata.

Gipasakay sa pulis si Iyo Digoy sa itom nga awto ug midagan kini pahilayo sa geyt sa Katedral. Nagpanglingo-lingo ko. Palimos-limos lang, drug pusher diay. Nadakpan siya sa usa ka buy-bust operation sa PDEA ug mga pulis.

(KATAPUSAN)