Angkas, habalhabal ug balaod

Natapos ang tuig 2018 nga nagpabiling wa maresolbar ang legal nga isyu mahitungod sa Angkas, ang nag-unang motorcycle-sharing service sa Pilipinas, nga nakaamong usab sa mga habalhabal, ang numero unong transportasyon sa nasud, ilabi na sa mga lagyong dapit ug kabaryohan nga di gani maabot sa signal sa cellphone.

Unsa man gyud ang balaod mahitungod niini? Ang Republic Act 4136, ang Land Transportation and Traffic Code, nagmando nga ang tanang mga sakyanan nga demotor kinahanglang irehistro sa Land Transportation Office (LTO). Gibahig ang mga sakyanan nga pribado, pampubliko, for sale, sakyanan sa gobyerno ug mga tourist vehicles.

Ang Section 7 sa maong balaod nag-ingon, “Every motor vehicle shall be registered under one of the following described classifications: (a) private passenger automobiles; (b) private trucks; and (c) private motorcycles, scooters, or motor wheel attachments.”

Nidugang ang maong balaod, “Motor vehicles registered under these classifications shall not be used for hire under any circumstances and shall not be used to solicit, accept, or be used to transport passengers or freight for pay.”

Giklaro sa maong balaod nga ang maong mga sakyanan, “under any circumstances” o sa tanang higayon, di gyud magamit nga depasaheroan ug kargahan og mga kargamento nga binayran, “for pay.” Ang maong mga sakyanan magamit lang sa ilang mga tag-iya.

Kadto lang mga pampublikong sakyanan sama sa bus, jeepney ug taxi ang makapasakay sa publiko ug makakolekta og pleti apan kinahanglan nga duna silay prangkisa gikan sa Land Transportation Franchising and Regulatory Board (LTFRB).

Ang Section 458 (3)(vi), Republic Act No. 7160, ang Local Government Code of the Philippines, naghatag og gahum sa nga kagamhanang lokal sa pag-regulate sa operasyon sa mga traysikol sa ilang jurisdiskyon. Pero way labot ang mga single nga motorsiklo, kadto rang dunay sidecar.

Ang maong balaod nagkanayon, “Subject to the guidelines prescribed by the Department of Transportation and Communications, regulate the operation of tricycles and grant franchises for the operation thereof within the territorial jurisdiction of the city.”

Sanglit balaod man ang babag sa operasyon sa Angkas ug sa habalhabal, kinahanglan nga amendahan ang maong balaod. Dunay mga balaudnon nga pending karon sa House of Representatives alang niini.

Usa na niini mao ang House Bill 6909 nga gipasaka ni Cebu City North District Rep. Raul del Mar niadto pang Disyembre 13, 2017. Ang maong balaudnon giulohan og “Motorcycle-for-Hire Act of 2017” nga mag-amendar sa mga balaod nga nagdili sa habalhabal busa mahimo na kining legal, lakip na sa mga motorsiklo nga gigamit sa samang paagi ubos sa Angkas.