Mga bata gipahimuslan

Dear Atty. Joan,

Tawaga lang ko sa ngalan nga ‘Nita’ nga usa ka residente diri sa Cebu City. Duna ko’y bana ug duha ka mga anak nga babaye. Ang akong isigon kanimo dili mahitungod sa akong pamilya kay maayo ra man ang among kahimtang.

Dakong concern nako ang nahitabong pagpahimulos sa mga dalaga sa among dapit. Kasagaran ani nila mga menor de edad nga babaye nga mga out-of-school youth. Kining among gipuy-an nahimutang mani sa usa ka squatter’s area, mao nga sagulsagol ang mga tawo nga namuyo diri.

Duna’y duha ka mga babaye nga menor de edad nga akong nailhan kanila. Itago lang nato sila sa pangalan nga ‘Diday’ ug ‘Sofia’. Si Diday, katorse (14) anyos, samtang si Sofia mukinse anyos (15) sunod buwan. Mas nailhan nako sila tungod kay duol ra ang ilang mga panimalay sa amoa.

Halos susama ang ilang mga kahimtang. Walay trabaho ang mga amahan ug daghan ang mag-igsoon sa ilang pamilya. Matag buntag, mutabang si Diday sa pagluto ug bingka sa iyang mama aron ilibod matag hapon. Si Sofia modawat og labhonon sa uban namong silingan aron makatabang sa pamilya.

Kaniadto night shift man ang oras sa akong pagpanrabaho. Human na-promote ko sa trabaho, nahibalik ko pag-duty matag buntag. Mao nga makauli nako og sayo sa among panimalay. Diha na nako nabantayan ang mga kadudahang hitabo sa among lugar.

Matingala ko nga duna’y sakyanan nga kanunay mag-agian sa among dapit matag alas nueve sa gabii (9 p.m.). Wa’y gabii nga dili mag-agi ang maong sakyanan. Usa ka gabii, nana kit-an nako ang nagmaneho sa sakyanan nga usa ka lalaki nga anaa na sa pangedaron nga kwarenta. Atol sa maong higayon, iyang gikuha si Sofia ug gipasakay sa sakyanan.

Mao nga pagkasunod nga adlaw, miagi ko sa panimalay nilang Sofia ug ako siya nga gipangutana. Gisugid niya kanako nga tulo ka buwan na siya nga gihimong prostitute ug schedule niya sa maong adlaw nga mo-duty sa maong trabaho atong nakit-an nako siya. Matod niya, ang maong lalaki nga nikuha niya maoy magbugaw kaniya sa mga customer. Kasagaran sa iyang mga kliyente mga foreigner.

Nakit-an siya sa bugaw pinaagi sa iyang Facebook account. Di man sad gyod malimod nga hitsuraan ang dalaga. Iya ra nga gipasabot ang iyang mga ginikanan nga nag-apil siya og modelling ug ang bugaw ang iyang manager. Sa matag kliyente, mabayaran siya og singko mil pesos apan usa ka libo ra ang iyang makuha tungod kay ang kwatro mil mahatag didto sa iyang bugaw. Iya sad nga gipahibalo nako nga dili lang siya ang dalaga nga gibugaw, apil pod si Diday ug uban pang mga dalaga sa amoa.

Mura gyod ko og nahugno sa iyang gisumbong. Bisan pa man nga dili nako kadugo ang bata, nakit-an nako ang pagdako niini. Dili ko ganahan nga mahitabo ni sa mga dalaga sa amoa. Apan mahadlok pod ko nga mangilabot kay basin mahilabtan mi sa akong pamilya. Unsaon man ni nako Atty. Joan? Nisugot ra man sad ang mga dalaga nga pahimuslan. Ikaduha, pwede ra ba nga mabalhog ang bugaw bisan pa nga di mupasaka og kaso ang mga bata?

Hinaot unta nga matabangan nimo ang suliran sa maong dapit. Naluoy ko sa mga dalaga sa amoa. Daghang salamat ug atngan nako ang imong tubag.

Imong magtatampo,

Nita

Dear Nita,

Una sa tanan maayong adlaw usab kanimo diha Nita ug salamat sa imong pagsunod niining lindog.

Giila ang prostitution isip usa sa labing karaan nga trabaho nga atong nasayran. Apan ginadili ang maong pagpanrabaho sa atong nasod. Ang pagpamatuod ini mao nga nagpabilin gihapon nga krimen ang prostitusyon ubos sa atong Revised Penal Code.

Apan subay sa imong gihisgot sa imong sulat, dili mahimong mabalhog ang mga menor de edad bisan pa man nga duna’y pagtugot gikan kanila. Ubos sa Anti-Trafficking in Persons Act, giila ang maong mga bata isip biktima o trafficked victims. Dili lig-on nga depensa ang pagtugot sa mga menor de edad sa pakighilawas sa ilang mga kliyente.

Ang lalaki nga bugaw mahimo gyod nga mapanubag ug mabalhog kon mapamatud-an kini ngadto sa husgado. Ang pagdala niya sa maong bata ngadto sa mga kliyente gamit ang iyang sakyanan, ang pagbugaw niya sa maong mga dalaga, ug pagdawat og kwarta gikan kanila mga elemento sa kasong human trafficking. Gani, mahimo gyod nga qualified trafficking in persons ang ikiha sa maong bugaw kay mga menor de edad ang iyang gibiktima, ug mas bug-at ang silot nga atubangon sa maong bugaw.

Nasayod ko nga nag-atras abante ka kon mangilabot ka sa ilang kasinati-an. Mahimo nimo nga i-report ang maong kadudahan nga kalihukan sa inyong barangay, kapolisan, o sa mga government social worker aron ilang imbestigaran. Mahimo sab ka nga mudangop sa mga non-government organizations (NGOs) sama sa Children’s Legal Bureau aron matabangan ka sa pagsusi sa hitabo.

Daghan og mga babayeng bata nga gipahimuslan sama ni Diday ug Sofia. Labing maayo nga ma-rescue sila sa ilang kasamtangang kahimtang.

Daghang salamat Nita sa imong sulat tampo ug hinaot nga nakatabang ang akong tambag sa inyong suliran.

Imong alagad,

Atty. Joan