DENR 7: Mopaak kon ‘mahagit’, palayo lang

Taliwa sa bag-o lang gikataho nga mga engkwentro sa mga King cobra o Banakon, ang mga eksperto sa kalikupan nihatag og gibug-aton sa kamahinungdanon sa paglikay sa pag-ataki niini tungod kay ang mga kobra kasagaran dili mopaak gawas kon hagiton.

Si Carlo Babiera, ecosystems management specialist sa Department of Environment and Natural Resources sa Central Visayas (DENR 7), niawhag sa publiko nga magmabinantayon ug maalamong paagi sa pag-atubang niini nga mga bitin bisan sa ilang natural nga pinuy-anan o makit-an kini sa residential areas.

Ang mga kobra, nga nailhan tungod sa ilang grabe nga hilo o la, kanunay nga dili masabtan bisan sila adunay mahinungdanon nga papel sa pagbalanse sa ekolohiya pinaagi sa pagkontrol sa populasyon sa mga ilaga ug ubang mga mananap.

Samtang ang ilang makahahadlok nga reputasyon naguna kanila, ang mga eksperto nagpasiugda nga kini nga mga bitin mas gusto nga maglikay sa komprontasyon ug moataki lamang ingon nga katapusan nga paagi.

“Let us keep our distance because people’s thoughts, especially on social media, when they see a snake or a King cobra, it might attack them...” matod ni Babiera sa Superbalita Cebu.

Kon ikaatubang, ang mga kobra kasagaran magpakita og pasidaan, sama sa ingon nga mositsit, sa dili pa modangop sa depensa.

Si Babiera niingon nga sa labing maayo, momintinar sa luwas nga gilay-on nga labing menos lima ka metros ang gilay-on ug magtugot sa bitin nga makapalayo.

MOLIHAY KINI

Dugang pa niya nga ang mga kobra, ilabi na kadtong makit-an sa lasang, dili moataki kon pasagdan lang.

Sa ingon, gitambagan nga pasagdan sila nga mokamang nga dili moduol sa mga tawo aron malikayan ang bisan unsang potensyal nga pag-atake, ug dili sundon kon diin padulong.

Matod niya nga kon adunay makit-an nga cobra sa usa ka residential area, mahinungdanon nga dili kini patyon.

Giawhag hinuon ang publiko nga molihok dayon pinaagi sa pag-alerto sa mga otoridad.

ECOSYSTEM

Si Rainier Manlegro, kinsa usa usab ka ecosystems management specialist sa DENR 7, niingon nga ang mga kobra ug ubang mga bitin nga makit-an sa mga panimalay tungod kini sa presensya sa mga ilaga.

“Ang usa ka biodiverse nga lugar adunay usa ka symbiotic nga relasyon, sama sa prey-predator nga relasyon. Ang mga bitin kasagaran makit-an sa mga lugar nga gisudlan sa mga ilaga, tungod kay ang mga ilaga naglangkob sa ilang nag-unang tinubdan sa pagkaon,” siya miingon.

Gihatagan og gibug-aton ni Manlegro ang kamahinungdanon sa pagpatuman sa epektibo nga mga lakang sa pagpugong sa ilaga aron mapugngan ang mga bitin nga makasulod sa mga lugar nga puy-anan.

Dugang pa, giawhag niya ang mga tag-iya sa balay nga ipadayon ang kalimpyo ingon usa ka lakang sa pagpugong, nga makunhuran ang pagkadani sa mga ilaga sa pagsulod sa mga balay.

TAMBAL

Dunay anti-venom nga tambal apan anha lang kini makuha sa usa ka buhatan sa Vicente Sotto Memorial Medical Center (VCMMC).

Matod pa, ang maong tambal dili basta-basta usab ihatag sa pasyente nga kinahanglan nga i-assess una sa doktor ang kahimtang niini.

Giingon nga risgo kini nga tambal nga posible usab nga makapasamot sa kondisyon sa pasyente busa di kini basta-basta ibutang sa mga health center o ospital sa kalungsoran.

BALAOD

Ang pag-apil sa maong mga buhat mahimong dili lamang makabalda sa natural nga balanse sa mga ekosistema kondili makalapas usab sa kasamtangan nga mga balaod.

Gipasiugda sa mga otoridad nga ang pagdaot o pagpatay sa ihalas nga mga mananap, lakip na ang mga kobra, ubos sa mga balaod ug silot sa pagpanalipod sa kinaiyahan, sama sa Wildlife Resources Conservation and Protection Act o Republic Act No. 9147 sa 2001.

“There are exemptions in the law, but it only states that you can kill an animal if your life is already endangered,” matod niya.