Appointment ban sa mga pildero sa eleksyon

Gideklarar sa Korte Suprema nga ang usa ka tuig nga Constitutional ban nga di matudlo sa usa ka posisyon sa gobyerno sud sa usa ka tuig gikan sa eleksyon gitumong alang sa tanang pildero nga kandidato, way igsapayan sa posisyon ug lugar o huridiksyon diin sila matudlo.

Mao kini ang unod sa desisyon sa Supreme Court En Banc sa kaso nga Raul F. Macalino v. Commission on Audit (G.R. No. 253199, Nov. 14, 2023) nga gisuwat ni Associate Justice Jose Midas P. Marquez. Kini nagsalindot sa petition for certiorari (Rule 64, in relation to Rule 65, Rules of Court) nga gipasaka ni Raul F. Macalino.

Gisupak ni Macalino ang ruling sa Commission on Audit (COA) nga nag-disallow sa pagbayad sa iyang suweldo ug allowances isip Legal Officer II sa Municipal Government of Mexico, Pampanga.

Si Macalino nidagan apan napildi pagka bise mayor sa San Fernando City, Pampanga sa May 2013 elections.

Pagka Hulyo 1, 2013, nisu’d siya sa usa ka contract of service sa Mexico, Pampanga, ubos ni kanhi mayor Roy D. Manalastas.

Ubos niini, mag-alagad si Macalino isip Legal Officer II gikan sa Hunyo 1, 2013 hangtod sa Hulyo 30, 2014 sa suweldo nga P26,125 kada buwan.

Sa 2014, ang Office of the Audit Team Leader niluwat og Notice of Disallowance sa suweldo ug Personal Economic Relief Assistance nga nadawat ni Macalino kay pildero siya sa May 2013 elections, kalapasan sa Constitution ug sa Local Government Code (LGC). Gipauli ni Macalino ug sa mga opisyal nga nag-aprobar sa iyang suweldo ang iyang nadawat nga P149,015.

Nidangop si Macalino sa Korte Suprema sa dihang gidasunan sa Commission on Audit (COA) Proper ang disallowance. Gisalindot sa Korte Suprema ang petisyon ni Macalino subay sa Article IX-B, Section 6 sa 1987 Constitution ug Section 94(b) sa Loval Government Code.

Ang Article IX-B, Section 6 sa 1987 Constitution nagkanayon, “No candidate who has lost in any election shall, within one year after such election, be appointed to any office in the Government or any Government-owned or controlled corporations or in any of their subsidiaries.”

Mao kini ang general rule – ang si bisan kinsa nga napilde sa usa ka eleksyon di mahimong itudlo sa bisan unsang puwesto sa kagamhanan sud sa usa ka tuig gikan sa maong eleksyon.

Samtang ang Section 94 (b) sa LGC nagkanayon, “Except for losing candidates in barangay elections, no candidate who lost in any election shall, within one (1) year after such election, be appointed to any office in the government or any government-owned or -controlled corporations or in any of their subsidiaries.”

Gibutangan og exception ug mao kini kadtong nangapilde sa eleksyon sa barangay. Busa, kadtong mga kandidato sa miaging eleksyon sa barangay nga napilde mahimong matudlo sa gobyerno.

Matod sa Korte Suprema ang one-year appointment ban maoy pag-ila sa kabubut-on sa katawhan kay ilang gisalikway ang usa ka kandidato, buot ipasabot, di sila gusto nga molingkod siya sa usa ka posisyon sa gobyerno.

Gisalindot sab sa Korte Suprema ang argumento ni Macalino nga way labot sa oneyear appointment ban ang contract of service. Gawas pa, didto siya mapildi sa San Fernando City, Pampanga apan didto siya gitudlo sa Mexico, Pampanga.

Matod pa sa Labaw’ng Hukmanan, ang gigamit nga mga pulong sa Constitution ug sa LGC mao ang “any office in the Government or any [GOCCs] or in any of their subsidiaries.” “Basic is the rule that where the law does not distinguish, the courts should not distinguish...Courts are tasked only with interpreting the law; it cannot read into the law what is not written therein,” matod sa Korte Suprema. (edbarrita@gmail.com)