Iresponsable nga tagduma
Nitokar na sab ang National Food Authority (NFA). Nipahibawo na sab ang tigpamaba ni NFA Administrator Jason Aquino nga molungtad na lang og duha ug tunga ka adlaw ang nahibilin nga bugas humay sa ilang mga bodega sa nagkalainlaing bahin sa nasud.
Klarong wa maleksiyon ang kadagkoan sa NFA sa nahauna nilang bulilyaso. Ang sublisubli nilang pahibawo sayo ‘ning tuiga nga hapit na mahurot ang ilang bugas humay maoy gibasol sa economic managers ni Presidente Rodrigo Duterte sa pagsulbong sa presyo sa commercial rice. Nga wa pa g’yud mapaubos pagbalik hangtod karon.
***
Sukwahi sa pasalig nila ni Aquino ug kaubanan nga mobalik pagbarato ang commercial rice kon moabot na ang imported nga bugas humay gikan sa Vietnam ug Thailand, nagpabiling taas ang presyo sa commercial rice sa kamerkadohan.
Wa katabang ang kalangay sa NFA sa pagpagawas sa imported nga bugas humay ngadto sa kamerkadohan: Gawas nga gipun-an og way kinutoban nga mga panginahanglan ang paglab-as sa accreditation sa ilang retailers, gihigpitan pa g’yud ang retailers sa pagbaligya og hangtod sa lima lang ka kilo nga NFA rice sa matag konsumidor.
***
Gituohan nga nagsugod na ang NFA sa pagkumbinser sa mga sakop sa NFA Council sa pagtugot gilayon sa gisugyot nila nga dugang importasyon nga 500,000 ka tonelada nga bugas humay gikan sa ubang kanasuran sa di pa matapos ‘ning tuiga.
Mao nga nagsige na og pasidaan nga nihit na ang bag-ong nangabot nga importasyon sa 250,000 ka tonelada nga bugas humay gikan sa Vietnam ug Thailand. Sa way paghunahuna nga mahimong matental na sab ang commercial rice traders pagpaburot na sab sa ilang presyo.
***
Laing timaan nga si Aquino wa pa makatugkad sa kinatibuk-ang implikasyon sa iyang pagduma sa NFA: Ang pagsige og pahibawo sa umaabot nga importasyon mahimong makaaghat sa Vietnam, Thailand, ug ubang kanasuran pagpasaka nang daan sa ilang presyo.
Kay moinsistir man si Aquino nga NFA ang mohimo sa importasyon, bisan mas suhito unta ang pribadong mga negosyante pagpangita og mga tinubdan sa mas barato ug mas maayong kalidad nga bugas humay, mobayad ang NFA sa ibungat nga taas nga presyo. Mosamot pagburot ang P180 bilyones nilang utang nga kitang mga konsumidor ang mobayad.