Naunhan ang federalismo

Usa sa labing madanihon nga argumento pabor sa federalismo, nga giduso karon sa pamunoan ni Presidente Rodrigo Duterte, mao ang paghatag og mas dakong bahin sa nasudnong katigayonan ngadto sa mga lalawigan. Sa ingon, balanse ang paglambo sa nasud, di matingob ang kalamboan sa dagkong dakbayan ug nga maiwit ang

labing hilit nga mga rehiyon.

Niay talagsaong kahigayonan nga gitanyag ang Korte Suprema: Nihukom ang mga mahistrado nga angay’ng hatagan ang local government units (LGUs) og mas dakong bahin sa nasudnong panudlanan pinaagi sa pagsunod ug di pag-usab sa 1987 Constitution.

***

Ang petisyon alang sa mas dakong bahin sa LGUs nga gipasaka ni Gobernador Hermilando Mandanas sa Batangas atubangan sa Labaw’ng Hukmanan maoy nakahatag og kahigayonan sa mga mahistrado, sa botasyon nga 10-3, sa pagtakda og mas makiangayon nga pagbahin sa nasudnong katigayonan:

•Sayop ang pagpatuman sa Section 284 sa Local Government Code nga ang 40% nga bahin sa LGUs gikan ra sa national internal revenue taxes; kay

•Ang bahin sa LGUs ubos sa Section 6, Article X sa 1987 Constitution kuhaon gikan sa tanang nasudnong buhis nga gikolekta sa nagkalainlaing buhatan sa gobyerno.

***

Gibanabana ni Mandanas nga kon hingpit nang mapatuman ang hukom sa Korte Suprema, ang internal revenue allotment (IRA) sa tanang lalawigan, dakbayan, kalungsoran ug kabarangayan sa sunod tuig 2019 madugangan og P200 bilyones.

Kay wa man makabahin ang LGUs sa nakolektang buhis sa Bureau of Customs ug ubang nasudnong buhatan sukad niadtong 1992, gikuwenta ni Mandanas ang utang sa nasudnong gobyerno ngadto sa LGUs nga mokabat na og P1.5 trilyones.

***