Cartel ug pataka

Niinsistir si Presidente Rodrigo Duterte dayon niyang gikan paingon sa Israel nga dunay igong suplay sa bugas humay. Kon mao, nganong nisulbong man ang presyo sa bugas humay ngadto sa P70 matag kilo sa Zamboanga City sa Zamboanga del Sur ug P80 matag kilo sa Basilan sa Autonomous Region in Muslim Mindanao?

Duhay posibleng katin-awan: Una, tinuod nga dunay rice cartel nga maoy nanago sa suplay aron pagmugna og artipisyal nga kanihit, sa ingon moburot pag-ayo ang ilang ginansiya; ug ikaduha, wa matarung pag-apud-apod ang suplay sa nagkalainlaing bahin sa nasud.

***

Sa kahigayonan nga may rice cartel, abunda ang mga pasumbingay sa Malakanyang nga nailhan ni Presidente Duterte ang mga negosyante nga nagmaniobra sa suplay ug presyo sa bugas humay. Gani usa nila gikataho nga gitawgan ug gihulga sa presidente nga patyon kon dili ipagawas ang suplay gikan sa iyang mga bodega.

Pila ka buwan human sa giingong panghudlat sa presidente, nahitabo ang mas grabeng krisis sa bugas humay sa kasadpang Mindanao. Isog ba lang diay ang presidente batok sa gagmay’ng durugista apan inutil batok sa tang-an nga mga negosyante?

***

Mas lisod ipasabot sa mga sinaligan ni Presidente Duterte sa industriya sa bugas, silang Agriculture Secretary Manny Piñol ug National Food Authority Administrator Jason Aquino ang kahigayonan nga nataligam-an nila paghatod og igong suplay ang Zamboanga ug Basilan.

Ang lusot ni Piñol nga nagnihit ang bugas sa Zamboanga kay nahunong ang rice smuggling dakong tamparos sa mga biktima sa iyang pagpabaya. Nahikawan na sila sa baratong bugas, gipasanginlan pang kakonsabo sa rice smugglers.

***