Pag-inutil sa NFA
Kon paminawon sa Malakanyang ang rekomendasyon sa iyang kaugalingon nga mga eksperto, putlon na ang gahom sa National Food Authority (NFA) sa pagkontrolar sa importasyon sa bugas humay ug himuon na lang nga tigpundo og bugas humay pangandam sa kanihit sa pagkaon tungod sa dagkong katalagman.
Ang rekomendasyon giluwatan sa Philippine Institute for Development Studies (PIDS), nga gitukod
aron paghimo og mga pagtuon ug rekomendasyon sa mga buhatan sa gobyerno, tungod sa nag-ung-ong nga pagpasar sa Senado sa rice tarrification bill karong tuiga.
* * *
Gisalikway sa PIDS ang bersiyon sa balaudnon nga napasar sa House of Representatives nga mopabilin sa gahom sa NFA sa paghatag og lisensiya sa mga mangompra og bugas humay gikan sa ubang kanasuran. Matod sa PIDS makapalangay lang ni sa importasyon ug makapabiling taas sa presyo sa bugas humay sa lokal nga kamerkadohan.
Giawhag sa PIDS ang mga senador sa paghimong hingpit nga gawasnon sa importasyon sa bugas humay sa pribadong mga negosyante nga pahamtangan lang og buhis sa Bureau of Customs sa matag sako o tonelada nga ilang makompra.
* * *
May makahasol nga kasayuran nga nahipos ang PIDS nga nimatuod sa dugay nang gipasangil nga kahiwian sa operasyon sa NFA nga nagsugod sa nangagi pang mga pamunoan ug gikahadlokan nga nagpadayon pa hangtod karon:
• Dul-an sa katunga (48%) sa baratong NFA rice gipamaligya sa pribadong mga negosyante sa presyo sa commercial rice; ug
• 75% sa labing kabos nga mga konsumidor nga mao unta ang nagkinahanglan sa baratong bugas humay wa makapahimus sa NFA rice.
* * *
Ubos sa sistema nga gisugyot sa PIDS, ang pribadong mga negosyante mao nay mobaligya ngadto sa NFA sa ilang pundo nga bugas humay pangandam sa dagkong katalagman. Apan mapatuman lang ni kon may gawasnon nga kumpetinsiya ug di na maniobrahon sa dagkong mga negosyante ang suplay ug presyo.
Giawhag sa PIDS ang Philippine Competition Commission sa higpit nga pagpatuman sa mga lagda pagpatigbabaw sa gawasnong merkado sa bugas humay. Gidasonan sa PIDS ang pasalig sa economic managers ni Presidente Rodrigo Duterte nga ang deregulasyon sa importasyon sa bugas humay mopatidlom sa presyo sa bugas humay sa kamerkadohan bale og P6 matag kilo.